หน้าแรกกัลยาณมิตร กัลยาณมิตร กัลยาณมิตร กัลยาณมิตร สื่อธรรมะ กัลยาณมิตร กัลยาณมิตร
กัลยาณมิตร กัลยาณมิตร กัลยาณมิตร กัลยาณมิตร กัลยาณมิตร กัลยาณมิตร กัลยาณมิตร

 

 

 

 

 



ในอดีตกาล มีพญากวางตัวหนึ่งมีบริวาร ๑,๐๐๐ ตัว อยู่ใกล้ป่าแคว้นมคธ พญากวางมีลูกตัวผู้อยู่สองตัว คือ ลักขณะและกาฬะ
ต่อมาลูกกวางทั้งสองตัวก็เติบโตเป็นกวางหนุ่ม กวางกาฬะนั้นเป็นกวางที่โง่เขลา และดื้อดึง ส่วนกวางลักขณะเป็นกวางที่เฉลียวฉลาด
และอยู่ในโอวาทของพญากวางเสมอ
หลังจากที่พญากวางได้แบ่งบริวารให้ กวางกา-
ฬะ
และกวางลักขณะปกครองตัวละ ๕๐๐ และได้อบรมสั่งสอนถึงภัยที่จะเกิดขึ้นในรูปแบบ ต่างๆ อย่างหมดสิ้น
ฝูงสัตว์มักจะถูกล่าด้วยสาเหตุ ๓ ประการ คือ ข้อที่ ๑ ในต้นฤดูฝน หญ้าเริ่มแตกใบอ่อน มนุษย์รู้ว่าพวกสัตว์กิน หญ้าทั้งหลาย จะออกมาหากินกันมาก เพราะในฤดูก่อน หน้านั้นแห้งแล้ง สัตว์อดอยากมานาน เมื่อทุ่งหญ้าสมบูรณ์ ก็พากันออกมาหากินด้วยความคะนอง ไม่ระมัดระวังตัว มนุษย์จึงล่าได้ง่าย

ข้อที่ ๒ ในฤดูฝนพื้นดินจะแฉะ สัตว์จะเหยียบย่ำไปที่ใดก็จะ เกิดรอยเท้าชัดเจน จึงถูกติดตามล่าได้ง่าย

ข้อสุดท้าย
ในตอนต้นฤดูฝน ชาวนาเริ่มเพาะข้าวกล้า เกรงว่า สัตว์จะมาเหยียบย่ำทำลาย จึงหาทางป้องกันโดยการออกตาม ล่านำมาเป็นอาหารเสียก่อน

ในเวลากลางวันให้พากันขึ้นไปอยู่ในป่าบนเชิงเขา
อย่าอยู่บริเวณพื้นที่ราบ ถึงแม้ว่าจะมีหญ้าและน้ำอุดม สมบูรณ์ก็ตามเพราะบริเวณพื้นที่ราบยากแก่การหลบ
หลีกและควบคุมฝูง อีกทั้งมนุษย์ก็เห็นได้โดยง่าย
     เมื่อพญากวางให้คำแนะนำแก่ลูกทั้งสองตัวแล้ว จากนั้นได้พานางกวางแยกตัวออกไปอยู่กันตามลำพังในป่า
หลังจากที่พญากวางได้พานางกวางไปอยู่
ในป่าแล้ว กวางกาฬะจึงเกิดลำพองใจ จึง
ได้พูดโอ้อวดต่อกวางลักขณะ ว่าตนจะนำ
บริวารทั้ง ๕๐๐ ตัว ไปกินหญ้าในตอน กลางวันหลังจากที่ผ่านพ้นฤดูข้าวกล้าแล้ว

กวางกาฬะได้ชักชวนบริวารทั้ง ๕๐๐ ตัว ลงไปกินหญ้าในตอนกลางวัน ถึงแม้ว่า
จะมีการทักท้วงจากบริวาร แต่กวาง กาฬะกลับไม่ฟังคำทักท้วงแต่อย่างใด

 

    เมื่อกวางกาฬะได้ยินบริวารทักท้วง แทนที่จะรับฟัง
กลับไม่พอใจแล้วพูดเหน็บแนมใส่บริวาร
ในระหว่างที่กวางกาฬะนำบริวารไปแทะ
เล็มหญ้าอย่างเพลิดเพลินอยู่นั้น มีชาว
บ้านที่ออกล่าสัตว์มาพบเห็นเข้าโดยบัง
เอิญ
ชาวบ้านเห็นว่าฝูงกวางกำลังแทะเล็มหญ้าอย่าง
ไม่ระมัดระวังตัว จึงได้ยิงธนูเข้าใส่กวางที่
โชคร้ายถูกลูกธนูปักเข้าที่ร่างกายจึงร้องเสียง ดังด้วยความเจ็บปวดและตกใจ
เมื่อบรรดาฝูงกวางได้ยินเสียงร้องของเพื่อนกวางที่ถูกยิง ต่าง
พากันตกใจวิ่งหนีเข้าป่าไปอย่างไม่คิดชีวิต พอฝูงกวางวิ่งเข้าป่า
มาได้ไกล กวางกาฬะจึงได้บอกให้บริวารหยุดวิ่ง
ในขณะนั้นเอง ได้มีบริวารออกมาต่อว่ากวาง
กาฬะ
ที่ไม่เชื่อคำพูดของตนจึงทำให้เกิด
เหตุร้ายแทนที่กวางกาฬะจะสำนึกใน
ความผิดพลาดของตน กลับแก้ตัวอย่างข้างๆ คูๆ
กวางกาฬะยังอวดดีไม่ยอมเชื่อฟังคำสั่งสอนของพญา
กวาง
และคำทักท้วงของบริวาร นึกจะพาบริวารออกหากิน
ตอนไหนก็พาบริวารออกไป ที่ใดไม่สมควรเข้าไปก็เข้าไป
ต่อมาไม่นานนักบริวารทั้ง ๕๐๐ ตัว ก็ถูกชาวบ้านฆ่าตาย
หมด

ขณะที่บริวารถูกยิงนอนล้มตายอยู่บริเวณตรงทุ่งหญ้า
กวางกาฬะได้อาศัยความชุลมุนหลบหนีเข้าป่าไป
รอดตายอย่างหวุดหวิด ในที่สุดกวางกาฬะก็เหลือรอด มาเพียงตัวเดียว

ส่วนทางด้านกวางลักขณะก็ได้ปฏิบัติตามคำสั่งสอน
ของพญากวางทุกประการ ถึงแม้ว่าบริวารกวางจะมา
อ้อนวอนให้พาไปกินหญ้าตอนกลางวันแต่กวาง
ลักขณะ
ก็ไม่ใจอ่อนเพราะคำนึงถึงความปลอดภัย
เป็นหลักจึงได้บอกให้บริวารรอจนกว่าจะถึงเที่ยงคืน

พอถึงเที่ยงคืนก็พาบริวาร
ออกไปหาหญ้าแทะเล็ม พอ
บริวารกินหญ้าจนอิ่มแล้ว
ก็พาลูกน้องกลับ ถ้าหาก
ผ่านทางทุ่งนาของมนุษย์
ก็จะหลีกเลี่ยงไปทางอื่น

กวางลักขณะพาบริวารออกหากินเฉพาะ
เวลาเที่ยงคืน ถึงอดอยากบ้างก็สู้ทน
ระมัดระวังตัวอยู่เสมอ ส่วนเวลาอื่นก็จะ
อยู่ตามเชิงเขา

เมื่อฤดูข้าวกล้าผ่านพ้นไป ภัยจากพวก
มนุษย์ก็ลดลง

ในเวลาต่อมากวางลักขณะได้นำบริวาร ๕๐๐ ตัวกลับไปหา
พญากวางอย่างปลอดภัย โดยไม่มีตัวใดได้รับอันตราย จากมนุษย์เลย
ในขณะที่กวางลักขณะเดินนำบริวาร ๕๐๐ ตัว อย่างสง่างามนั้น พญากวางจึงนึกแปลกใจที่ กวางกาฬะทำไมยังไม่กลับ ต่อมาไม่นานนัก
กวางกาฬะจึงเดินกลับมาเพียงลำพังตัวเดียว เพราะบริวารถูกมนุษย์ฆ่าตายหมด
พญากวางเห็นกวางลักขณะกับกวางกาฬะกลับมาในสภาพ
ที่แตกต่างกันจึงได้กล่าวกับแม่กวางว่า กวางลักขณะ
เป็นกวางที่มีศีล ประพฤติปฏิสันถาน เป็นกวางที่ว่านอน- สอนง่าย ไม่ดื้อดึงจึงสามารถปกครองบริวารได้

ส่วนกวางกาฬะ กลับมีนิสัยตรงกันข้ามเป็นกวางที่อวดดี ไม่เชื่อฟังคำสั่งสอนตั้งตนอยู่ในความประมาท จึงทำให้ บริวารต้องได้รับอันตรายถึงชีวิตต่อมาพญากวางได้ยก ตำแหน่งหัวหน้าฝูงให้กับกวางลักขณะปกครองแทน พญากวาง
Copyright © Dhammakaya Foundation. All rights reserved.
 
จบ
 
ที่มา : หนังสือนิทานชาดก โดย พระภาวนาวิริยคุณ  




Home  | นิทานชาดก