จากการศึกษาธัมมัญูสูตรทั้ง 4 ขั้นตอนที่ผ่านมา พอจะทำให้เห็นวิธีการฝึกที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแนะนำได้ว่า พระภิกษุต้องมีความรู้และความเข้าใจในสิ่งที่พระองค์ทรงสอนไว้เป็นอย่างดี จนกระทั่งสามารถนำไปฝึกฝนตนเองให้มีคุณธรรมก้าวหน้าขึ้นมา หลังจากนั้นก็ต้องประเมินคุณธรรมความก้าวหน้าของตนเองให้ได้ อีกทั้งพันาปรับปรุงวิธีการฝึกของตนเองเรื่อยไป โดยผ่านทางกิจวัตรกิจกรรมประจำวัน และอาศัยปัจจัย 4 ที่พระภิกษุต้องเกี่ยวข้องทุกวันมาเป็นอุปกรณ์ในการฝึกเมื่อฝึกได้ตามขั้นตอนเหล่านี้แล้ว พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงสอนให้ฝึกในขั้นตอนที่ 5 ต่อไป ซึ่งในขั้นตอนนี้พระองค์ทรงสอนพระภิกษุให้รู้จักเอาใจใส่ในการบริหารเวลา โดยตรัสว่า
"ก็ภิกษุเป็นกาลัญูอย่างไร ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมรู้จักกาลว่า นี้เป็นกาลเรียน นี้เป็นกาลสอบถาม นี้เป็นกาลประกอบความเพียร นี้เป็นกาลหลีกออกเร้น หากภิกษุไม่พึงรู้จักกาลว่า นี้เป็นกาลเรียน นี้เป็นกาลสอบถาม นี้เป็นกาลประกอบความเพียร นี้เป็นกาลหลีกออกเร้น เราก็ไม่พึงเรียกว่าเป็นกาลัญญู แต่เพราะภิกษุรู้จักกาลว่า นี้เป็นกาลเรียน นี้เป็นกาลสอบถาม นี้เป็นกาลประกอบความเพียร นี้เป็นกาลหลีกออกเร้น ฉะนั้น เราจึงเรียกว่าเป็นกาลัญญู ภิกษุเป็นธัมมัญญู อัตถัญญู อัตตัญญู มัตตัญญู กาลัญญูด้วยประการฉะนี้ ฯ"
-------------------------------------------------------------------
SB 303 แม่บทการฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา
กลุ่มวิชาพุทธวิธีในการพัฒนานิสัย
