เรื่องพระธรรมทินนาเถรี(สามีบรรลุอนาคามิผล)
สถานที่ตรัส พระเวฬุวัน
ความโดยละเอียดมีว่า วันหนึ่ง เมื่อนางเป็นคฤหัสถ์ วิสาขอุบาสกผู้เป็นสามี ฟังธรรมในสำนักของพระศาสดา บรรลุอนาคามิผลแล้วคิดว่า ‘การที่เราให้นางธรรมทินนา ได้รับทรัพย์สมบัติทั้งปวงย่อมสมควร’
ก่อนนั้น อุบาสกนั้นเมื่อมาเห็นนางธรรมทินนา ผู้แล ดูอยู่ทางหน้าต่าง ย่อมทำความยิ้มแย้ม แต่ในวันนั้น ไม่แล ดูนางผู้ยืนอยู่ที่หน้าต่างเลยได้ไปแล้ว.
นางคิดว่า‘นี้เรื่องอะไรกันหนอ?’ คิดว่า ‘ข้อนั้น จงยกไว้ เราจะรู้ในเวลาทานอาหาร’ แล้วนำอาหารเข้าไป ในเวลาบริโภค.
ในวันอื่นๆ อุบาสกนั้นพูดว่า “มาเถิด, เรามาทาน ด้วยกัน.” แต่ในวันนั้น เป็นผู้นิ่งเฉย บริโภคแล้ว.
นางคิดว่า ‘สามีคงจะโกรธ ด้วยเหตุอะไรๆ แน่นอน.’
ครั้งนั้น วิสาขอุบาสกเรียกนางในเวลาว่างตามสบาย มาแล้ว กล่าวกับนางว่า “ธรรมทินนา หล่อนจงรับทรัพย์ สมบัติทั้งปวงในเรือนนี้เถิด.”
นางคิดว่า ‘ธรรมดาว่า คนทั้งหลายโกรธกันแล้ว ย่อมไม่ให้ใครรับทรัพย์สมบัติ นี่เกิดเรื่องอะไรกันหนอ?’ จึงกล่าวว่า “นาย ก็แล้วท่านเล่า?”
อุบาสก. “ตั้งแต่นี้ ฉันจะไม่จัดแจงอะไรๆ.”
ธรรมทินนา. “ใครจะรับน้ำลายที่ท่านบ้วนทิ้ง เมื่อเป็น อย่างนั้น ท่านก็จงอนุญาตให้ดิฉันบวชเถิด.”
อุบาสกรับว่า “ดีละ นางผู้เจริญ” แล้วนำนางไปสู่สำนัก ภิกษุณีด้วยสักการะเป็นอันมาก ให้บวชแล้ว. นางได้ อุปสมบทแล้ว ได้มีชื่อว่า ‘ธรรมทินนาเถรี.’
นางไปสู่ชนบทกับภิกษุณีทั้งหลาย เพราะความ ต้องการความวิเวก เมื่ออยู่ในชนบทนั้นไม่นานเท่าไร ก็บรรลุพระอรหัตพร้อมด้วยปฏิสัมภิทาทั้งหลาย กลับมา สู่กรุงราชคฤห์ อย่างเดิมอีก ด้วยคิดว่า ‘บัดนี้ พวกญาติ อาศัยเราแล้ว จะทำบุญทั้งหลาย.’
อุบาสกได้ทราบความที่พระเถรีมาแล้ว คิดว่า ‘พระเถรีมาเพราะเหตุไรหนอ?’ จึงไปสู่สeนักภิกษุณี ไหว้พระเถรีแล้วนั่ง ณ ส่วนข้างหนึ่ง คิดว่า ‘การที่เราจะ พูดว่า แม่เจ้า ท่านคิดถึงหรือหนอ’ ดังนี้ ก็เป็นการ ไม่สมควร, เราจะถามปัญหาสักข้อหนึ่งกับพระเถรีนั้น แล้วถามปัญหาในโสดาปัตติมรรค.
อุบาสกจึงถามปัญหาแม้ในมรรคที่เหลือ โดยอุบายนั้น นั่นแล เมื่อพระเถรีนั้นกล่าวในเวลาปัญหาอันอุบาสกนั้น ถามก้าวล่วงวิสัยว่า “วิสาขะผู้มีอายุ ท่านล่วงเลยวิสัย ไปแล้ว” แล้วกล่าวว่า “ เมื่อท่านปรารถนาคำตอบ ก็พึง เข้าไปเฝ้าพระศาสดาแล้วทูลถามปัญหานี้” ไหว้พระเถรีแล้ว ลุกจากอาสนะ ไปสู่สำนักพระศาสดา กราบทูลการสนทนา ปราศรัยนั้นทั้งหมด แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า.
พระศาสดาตรัสว่า “ธรรมทินนา ธิดาของเรากล่าว ดีแล้ว ด้วยเราเมื่อจะแก้ปัญหานั่น ก็จะพึงแก้อย่างนั้น เหมือนกัน” ดังนี้แล้ว
เมื่อจะทรงแสดงธรรม จึงตรัสพระคาถานี้ว่า :-
“ความกังวลในก่อน ในภายหลัง และในท่ามกลาง
ของผู้ใดไม่มี. เราเรียกผู้นั้น ซึ่งไม่มีความกังวล
ไม่มีความยึดมั่นว่า เป็นพราหมณ์.”
เมื่อจบเทศนา คนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นดังนี้แล.
