พุทธพจน์เตือนใจ
“ดูก่อนเจ้าลิจฉวี ความปรากฏขึ้นแห่งรัตนะ 5 หาได้ยากในโลก รัตนะ 5 คือ
1.พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
2.บุคคลผู้แสดงธรรมวินัยที่พระตถาคตประกาศแล้ว
3.บุคคลผู้รู้แจ้งธรรมวินัยที่พระตถาคตประกาศแล้วอันผู้อื่นแสดงแล้ว
4.บุคคลผู้รู้แจ้งธรรมวินัยที่พระตถาคตประกาศแล้วอันผู้อื่นแสดงแล้ว ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม
5.กตัญญูกตเวทีบุคคล
ดูก่อนเจ้าลิจฉวีทั้งหลาย ความปรากฏแห่งรัตนะ 5 ประการนี้แล หาได้ยากในโลก” ปิงคิยานีสูตร
รัตนะ แปลว่าแก้ว เป็นเครื่องยังใจให้ปลื้มปีติ หมายความว่าสิ่งใดก็ตาม ไม่ว่าจะเป็นคน สัตว์ สิ่งของ ถ้าหากอำนวยประโยชน์สุขให้แก่สรรพสัตว์ หรือนำความอิ่มอกอิ่มใจและความปีติเบิกบานมาให้ ท่านมักเปรียบสิ่งนั้นเป็นประดุจแก้ว เช่นคนดีก็เรียกว่า ลูกแก้ว พ่อแก้ว แม่แก้ว ถ้าเป็นสัตว์ ก็เป็นช้างแก้ว ม้าแก้ว เป็นต้น หากเป็นวัตถุธาตุที่บริสุทธิ์ก็มีดวงแก้วมณี หรือแก้วสารพัดนึก เพราะฉะนั้น สิ่งใดที่ถือว่าลํ้าเลิศประเสริฐกว่าบรรดาสิ่งทั้งหลาย จึงได้รับยกย่องว่า เป็นแก้ว
พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงได้รับการเฉลิมพระนามว่า เป็นรัตนะหรือแก้วที่ลํ้าค่าที่สุด เพราะการอุบัติขึ้นของพระพุทธเจ้าแต่ละพระองค์นั้น เป็นสิ่งที่บังเกิดขึ้นได้ยาก บางยุคบางสมัยไม่มีพระพุทธเจ้าเสด็จอุบัติขึ้นมาเลย กัปนั้นถือว่าเป็นสุญญกัป เป็นกัปที่ว่างเว้นจากพระพุทธเจ้า หมู่สัตว์ต่างดำรงชีวิตอยู่ท่ามกลางความมืด คือ อวิชชา ไม่สามารถนำพาตนให้หลุดพ้นจากความทุกข์ไปได้ ดังนั้น พระพุทธองค์จึงถือเป็นรัตนะที่ไม่มีสิ่งใดเสมอเหมือน ผู้รู้จึงได้กล่าวสรรเสริญว่า ยํ กิญฺจิ รตนํ โลเก วิชฺชติ วิวิธํ ปุถุ รตนํ พุทฺธสมํ นตฺถิ ฯ รัตนะอย่างใดอย่างหนึ่งที่มีอยู่ในโลกนี้ ไม่ว่าจะเป็นรัตนะที่หยาบหรือละเอียด รัตนะทั้งหมดที่จะเสมอด้วยรัตนะ คือ พระพุทธเจ้าไม่มีเลย
"จากส่วนหนึ่ง ของรายการธรรมะเพื่อประชาชน โดย พระเทพญาณมหามุนี"