พุทธภาษิตสอนใจ
สังคหวัตถุ ๔
คนมีคุณแก่ส่วนรวม เมื่อมีคุณธรรม พรหมวิหาร ๔ เป็นพื้นฐานภายใน ของจิตใจแล้ว พึงแสดงออกภายนอก ตามหลักความประพฤติ บำเพ็ญการสงเคราะห์ คือ ปฏิบัติตามหลักการสงเคราะห์ หรือธรรมเครื่องยึดเหนี่ยวใจคน เพื่อประสานหมู่ชน ให้สามัคคี ที่เรียกว่า สังคหวัตถุ ๔ อย่าง ดังต่อไปนี้
๑. ทาน ให้ปัน คือ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เสียสละ แบ่งปัน ช่วยเหลือสงเคราะห์ ด้วยปัจจัยสี่ ทุน หรือ ทรัพย์สินสิ่งของ ตลอดจนให้ความรู้ ความเข้าใจ และศิลปวิทยา
๒. ปิยวาจา พูดอย่างรักกัน คือ กล่าวคำสุภาพ ไพเราะ น่าฟัง ชี้แจงแนะนำ สิ่งที่เป็นประโยชน์ ให้กำลังใจ พูดให้เกิดความเข้าใจ รักใคร่สามัคคี และช่วยเหลือเกื้อกูลกัน
๓. อัตถจริยา ทำประโยชน์แก่เขา คือ ช่วยเหลือด้วยแรงกาย ในการช่วยกิจการต่างๆ บำเพ็ญสาธารณประโยชน์ และส่งเสริมในด้านจริยธรรม
๔. สมานัตตตา เอาตัวเข้าสมาน คือ ทำตัวให้เข้ากับเขาได้ วางตนเสมอต้นเสมอปลาย ให้ความเสมอภาค ปฏิบัติสม่ำเสมอ ต่อคนทั้งหลาย ไม่เอาเปรียบ ร่วมทุกข์ ร่วมสุข ร่วมรับรู้ ร่วมแก้ไขปัญหา เพื่อให้เกิดประโยชน์สุข ร่วมกัน
ดังนั้น สรุปได้ว่า ช่วยด้วยทุน ด้วยของ หรือความรู้ ช่วยด้วยถ้อยคำ ช่วยด้วยกำลังงาน ช่วยด้วยการร่วมเผชิญ และการแก้ปัญหา ถ้าทุกคนได้ศึกษาหลักธรรมนี้ ให้เข้าใจ และนำไปปฏิบัติ วันละเล็กละน้อยค่อยๆ ทำ จะทำให้ตัวเอง และสังคมมีความสุข ทุกอย่างต้องเริ่มที่ตัวเราเอง ก่อนเสมอ
