ในสมัยพุทธกาล ขณะที่พระบรมศาสดาประทับ ณ เชตวันมหาวิหาร ทรงทราบว่าในเวลานั้นมีภิกษุรูปหนึ่ง มีนิสัยเกียจคร้านในการศึกษาและการปฏิบัติธรรม ครองเพศสมณะอยู่ไปวันหนึ่ง ๆ เท่านั้น พระพุทธองค์จึงทรงเรียกมาตักเตือนว่า “ดูก่อนภิกษุ แม้ในกาลก่อน บัณฑิตทั้งหลายกระทําความเพียรในที่ที่ควรประกอบความเพียร ก็ยังบรรลุถึงราชสมบัติได้” แล้วทรงระลึกชาติแต่หนหลังของพระองค์เองด้วยปุพเพนิวาสานุสสติญาณ แล้วตรัสเล่าปัญจาวุธชาดก