หนังสือ ประวัติศาสตร์พระพุทธศานาในอินเดีย
The History of Buddhism in India
หนังสือประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนาในอินเดียมีนักปราชญ์ในเมืองไทยแต่งกันหลายรูปหลายท่าน ซี่งล้วนแล้วแต่เป็นประโยชน์ในการศึกษาพัฒนาการของพระพุทธศาสนามาก ทำให้เราได้รับรู้เรื่องราวของพุทธศาสนาในยุคหลังได้เป็นอย่างดี เพราะการไม่ได้ศึกษาพัฒนาการของพุทธศาสนาเราจะไม่ทราบความเป็นมาของฝ่ายมหายาน และวัชรยานได้ เพราะทั้งสองนิกายหลักก็มีคนนับถือมากไม่แพ้ฝ่ายเถรวาทเช่นกัน ซะตากรรมของพุทธศาสนาในอินเดียเป็นเรื่องที่น่าฉงนสนเท่ห์แก่นักปราชญ์อินเดียและต่างประเทศเป็นอย่างมากว่าพระพุทธศาสนาซึ่งเคยรุ่งเรืองในอินเดียกลายเป็นศาสนาประจำชาติแทนที่ศาสนาพราหมณ์และเจริญต่อเนื่องมาหลายยุคหลายสมัยได้ล่มสลายไปได้อย่างไร ถ้าจะตอบว่าเพราะการทำลายล้างของศาสนาอิสลาม ก็อาจจะมีคำถามแย้งว่า ศาสนาพราหมณ์หรือฮินดูก็ถูกทำลายจากศาสนาอิสลามเช่นกันแต่เหตุไฉนยังอยู่ได้ และพลิกกลับมาเป็นศาสนาของคนส่วนใหญ่ในอินเดียป็จจุบัน แต่พุทธศาสนากลับหายไปจากความทรงจำของอินเดีย จนเมื่อดร.บาบา สาเหบ อัมเบ็ดการ์และผู้ติดตามขาวอธิศูทรหันมานับถือพุทธศาสนาในปีพ.ศ.๒๕๐๐ จึงทำให้พุทธศาสนาพลิกฟื้นกลับมาอีกครั้งหนื่ง อะไรเป็นเหตุที่ทำให้ศาสนาที่ครองความยิ่งใหญ่ในชมพูทวีปได้ล่มสลายไปจึงเป็นเรื่องที่น่าศึกษาอย่างยิ่ง
ดร.พระมหาดาวสยาม วชิรปัญโญ
รวบรวมเรียบเรียง
จัดพิมพ์โดย วัดปากนํ้า ภาษีเจริญ กรุงเทพฯ
สารบัญ
บฑที่ ๑ อินเดียยุคก่อนพุทธกาล .......................................................... ๑
๑. ชมพูทวีป .................................................................................... ๑
๒. การมาของชาวอารยัน .................................................................... ๓
๓. ศาสนาพราหมณ์ ........................................................................... ๔
๔. อาศรม ๔ ................................................................................... ๗
๕. วรรณะทั้ง ๔ ............................................................................... ๘
๖. ปรัชญา ๖ สำนัก .......................................................................... ๑๐
๗. ครูทั้ง ๖ .................................................................................... ๑๒
๘. ยุคมหากาพย์ ............................................................................ ๑๘
บทที่ ๒ อินเดียยุคพุทธกาล .............................................................. ๒๕
๑. การเมืองการปกครอง .................................................................. ๒๕
๒. ศากยวงศ์ ................................................................................. ๒๗
๓. การอุบัติขึ้นของพุทธศาสนา .......................................................... ๓๑
๔. ประสูติ .................................................................................... ๓๓
๕. ตรัสรู้ ..................................................................................... ๓๗
๖. แสดงพระธรรมเทศนา ................................................................ ๔๑
๗. ปรินิพพาน .............................................................................. ๔๔
๘. กษัตริย์องศ์สำคัญสมัยพุทธกาล .................................................. ๕๒
๙. ลักษณะเด่นของพุทธศาสนา ....................................................... ๕๙
บทที่ ๓ พระพุทธศาสนายุดหลังพุทธปรินิพพาน-พ.ศ. ๒๐๐ ..................... ๖๑
๑. สังคายนาครั้งที่ ๑ ...................................................................... ๖๑
๒. พระเจ้าอชาตศัตรูยัายเมือง.......................................................... ๗๐
๓. ความวิบัติแห่งสีลสามัญญตา ........................................................ ๗๕
๔. ประวัติพระมหาเทวะ ................................................................... ๗๖
๕. สังคายนาครั้งที่ ๒ ..................................................................... ๘๐
๖. พระพุทธศาสนา ๑๘ นิกาย .......................................................... ๘๔
๗. พระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช ..................................................... ๘๖
บทที่ ๔ พระพุทธศาสนายุค พ.ศ. ๒๐๐-๕๐๐ ....................................... ๙๐
๑. พระเจ้าจันทรคุปต์ ...................................................................... ๙๐
๒. พระเจ้าพินทุสาร ....................................................................... ๙๓
๓. พระเจ้าอโศกมหาราช ................................................................ ๙๔
๔. สังคายนาครั้งที่ ๓.................................................................... ๙๙
๕. พระโมคคัลลีบุตรติสสเถระ ....................................................... ๑๐๕
๖. พระอุปคุตต์เถระ..................................................................... ๑๐๕
๗. พระวีตโศก ............................................................................ ๑๐๖
๘. พระมหินทเถระ ...................................................................... ๑๐๖
๙. เริ่มสร้างถํ้าอชันต้า .................................................................. ๑๐๘
๑๐. พระเจ้าปุษยมิตร ................................................................... ๑๑๐
บทที่ ๕ พระพุทธศาสนายุค พ.ศ. ๕๐๐-๘๐๐ ..................................... ๑๑๔
๑. พระเจ้ามิลินท์ ........................................................................ ๑๑๔
๒. พระนาคเสน .......................................................................... ๑๑๖
๓. กำ เนิดพระพุทธรูป ................................................................. ๑๑๘
๔. กำ เนิตและวิวัฒนาการของมหายาน ........................................... ๑๒๑
๕. แนวคิตมหายานที่แตกต่างจากเถรวาท ........................................ ๑๒๔
๖. พระเจ้ากนิษกะมหาราช ........................................................... ๑๒๖
๗. สังคายนาครั้งที่ ๔ ................................................................. ๑๒๘
๘. พระนาคารชุน ....................................................................... ๑๓๐
๙. พระอัศวโฆษ ........................................................................ ๑๓๑
๑๐. พระอสังคะ ........................................................................ ๑๓๒
๑๑. พระวสุพินธุ ...................................................................... ๑๓๓
๑๒. พระทิคนาคะ ...................................................................... ๑๓๓
๑๓. พระธรรมกีรติ .................................................................... ๑๓๔
๑๔. พระสถิรมติ ...................................................................... ๑๓๕
๑๕. พระจันทรมนตรี .................................................................. ๑๓๕
๑๖. พระคุณประภา.................................................................... ๑๓๖
๑๗. พระพุทธปาลิตะ ................................................................. ๑๓๖
๑๘. พระภาววิเวก ..................................................................... ๑๓๗
๑๙. พระศานติเทวะ ................................................................... ๑๓๗
๒๐. พุทธศิลป็สมัยมถุรา ............................................................ ๑๓๘
๒๑. พุทธศิลป์สมัยอมราวดี ......................................................... ๑๓๙
บทที่ ๖ พระพุทธศาสนายุค พ.ศ. ๘๐๐-๑๑๐๐ ................................. ๑๔๒
๑. พระเจ้าจันทรคุปตะที่ ๑ .......................................................... ๑๔๒
๒. พระกุมารชีพ ....................................................................... ๑๔๓
๓. พระเจ้าสมุทรคุปตะ .............................................................. ๑๔๔
๔. พระเจ้าจันทรคุปตะที่ ๒ ......................................................... ๑๔๕
๕. จตหมายเหตุพระฟาเหียน ...................................................... ๑๔๕
๖. พุทธศิลป์สมัยคุปตะ .............................................................. ๑๕๐
๗. พระพุทธทัตตะ .................................................................... ๑๔๑
๘. พระเจ้ากุมารคุปตะ ............................................................... ๑๕๒
๙. พระพุทธโฆษาจารย์ ............................................................. ๑๕๓
๑๐. พระธรรมปาละ .................................................................. ๑๕๔
๑๑. มหาวิทยาลัยพุทธศาสนา ..................................................... ๑๕๕
๑๒. ราชอาณาจักรวลภี .............................................................. ๑๖๔
๑๓. พระโพธิธรรม .................................................................... ๑๖๖
๑๔. จดหมายเหตุพระซุงหยุ่น ..................................................... ๑๖๔
๑๕. พระปรมรรถ ..................................................................... ๑๗๒
บทที่ ๗ พระพุทธศาสนายุค พ.ศ. ๑๑๐๐-๑๗๐๐ .............................. ๑๗๔
๑. สร้างถํ้าเอลโลร่า .................................................................. ๑๗๔
๒. พระเจ้าหรรษวรรธนะ ............................................................. ๑๗๖
๓. จดหมายเหตุพระถังซัมจั๋ง ....................................................... ๑๗๘
๔. จดหมายเหตุพระอี้จิง ............................................................. ๑๘๔
๕. พระโพธิรุจิ.......................................................................... ๑๘๘
๖. ราชวงศ์ปาละ ........................................................................ ๑๘๙
๗. พระทีปังกรศรีชญาณ .............................................................. ๑๙๐
๘. มุสลิมเริ่มรุกอินเดีย ................................................................ ๑๙๓
๙. พุทธศิลป์สมัยโจฬะ............................................................... ๑๙๔
๑๐. พุทธาวตาร ........................................................................ ๑๙๕
๑๑. พุทธตันตระ ....................................................................... ๑๙๙
๑๒. พุทธศิลป์สมัยปาละ............................................................. ๒๐๒
๑๓. ราชวงศ์เสนะ ...................................................................... ๒๐๕
บทที่ ๘ พระพุทธศาสนายุคมุสลิมยึดครอง พ.ศ. ๑๗๐๐-๒๒๐๐ ............. ๒๑๑
๑. การทำลายมหาวิทยาลัยนาลันทา ............................................... ๒๑๑
๒. ราชวงศ์ทาส .......................................................................... ๒๑๔
๓. จดหมายเหตุพระธรรมสวามิน .................................................... ๒๑๖
๔. ราชวงศ์ขิลชิ (ขิลจิ) ................................................................. ๒๒๒
๕. กษัตริย์ชาวพุทธองศ์สุดท้าย ..................................................... ๒๒๒
๖. ราชวงศ์ตุฆลัก ....................................................................... ๒๒๓
๗. ราชวงศ์เซยิด ....................................................................... ๒๒๖
๘. ราชวงศ์โลธี ......................................................................... ๒๒๗
๙. ศาสนาซิกข์ ......................................................................... ๒๒๗
๑๐. ราชวงศ์โมกุล..................................................................... ๒๒๙
บทที่ ๙ พระพุทธศาสนายุคอังกฤษปกครอง พ.ศ. ๒๒๐๐-๒๔๙๐ .......... ๒๓๓
๑. การมาของฝรั่งเศส ................................................................. ๒๓๓
๒. การมาของอังกฤษ ................................................................. ๒๓๔
๓. อังกฤษตั้งสมาคมแห่งเอเชีย .................................................... ๒๓๘
๔. กบฏชีปอย ........................................................................... ๒๔๐
๕. อังกฤษเริ่มฟื้นฟูพุทธสถาน ....................................................... ๒๔๑
๖. ในหลวงรัชกาลที่ ๕ เสด็จเยือนอินเดีย ......................................... ๒๔๓
๗. อังกฤษยกลุมพินีให้เนปาล ........................................................ ๒๔๕
๘. ลัทธิชาตินิยม ......................................................................... ๒๔๖
๙. อังกฤษมอบพระบรมสารีริกธาตุให้ใทย.......................................... ๒๔๘
๑๐. การค้นพบค้มภีร์ใบลานโบราณที่คิลคิต ........................................ ๒๕๐
๑๑. สาเหตุพระพุทธศาสนาเสื่อมจากอินเดีย ....................................... ๒๕๑
บทที่ ๑๐ พระพุทธศาสนายุคหล้งได้รับเอกราช พ.ศ. ๒๔๙๐ ................... ๒๕๖
๑. การฟื้นฟูพุทธศาสนาขี้นใหม่ ........................................................ ๒๕๘
๒. การปฏิญาณตนเป็นพุทธมามกะที่นาคปูร์ ......................................... ๒๖๐
๓. ผู้ฟื้นฟูพุทธศาสนายุคใหม่ ........................................................... ๒๖๑
ชาวศรีลังกา ................................................................................. ๒๖๒
๓.๑ อนาคาริก ธรรมปาละ ............................................................... ๒๖๒
๓.๒ พระเค.สิรินิวาสเถระ ................................................................. ๒๖๓
๓.๓ พระเอ็น. ชินรัตนะ ................................................................... ๒๖๔
๓.๔ เทวปริยะ วาริสิงหะ ................................................................. ๒๖๕
ชาวอินเดีย .................................................................................. ๒๖๖
๓.๕ พระกามโยคี กริปาสรัน ............................................................ ๒๖๖
๓.๖ พระธัมมานันทะ โกสัมพี ........................................................... ๒๖๗
๓.๗ พระภทันตะ อานันทะ เกาสลยายัน .............................................. ๒๖๘
๓.๘ พระชัคดิศ กัสสปะ .................................................................. ๒๖๘
๓.๙ พระกุสัก บากุร่า รินโปเช่ .......................................................... ๒๗๐
๓.๑๐ ยวาหระ ลาล เนห์รู ................................................................ ๒๗๑
๓.๑๑ ดร.บาบา สาเหบ อัมเบ็ดการ์ .................................................... ๒๗๔
ชาวพม่า ..................................................................................... ๒๗๘
๓.๑๒ พระอู. จันทรมณี .................................................................. ๒๗๘
ชาวญี่ปุ่น .................................................................................... ๒๗๙
๓.๑๓ พระนิชิดัตสุ ฟูจิอิ คุรุจี ........................................................... ๒๗๙
ชาวอังกฤษ ................................................................................. ๒๘๐
๓.๑๔ เซอร์ อเล็กซานเดอร์ คันนิ่งแฮม .............................................. ๒๘๐
๓.๑๕ เซอร์ เอ็ดวิน อาร์โนลด์ .......................................................... ๒๘๑
อภิธานศัพท์ (เปรียบเทียบคำบาลีและสันสกฤต) .................................... ๒๘๔
ดรรชนี ........................................................................................ ๒๘๘
บรรณานุกรม ................................................................................ ๓๐๖