คำนำ
           พระเดชพระคุณหลวงพ่อทัตตชีโว ได้ปรารภกับคณะผู้จัดทำว่า การที่พวกเราได้เกิดมาเป็นมนุษย์ มีร่างกาย จิตใจสติปัญญาที่สมบูรณ์เหมาะสมต่อการสร้างคุณงามความดี อีกทั้งได้พบพระพุทธศาสนา แล้วได้ใช้ร่างกายมนุษย์นี้สร้างความดีและสั่งสมบุญบารมีตามคำสอนของพระพุทธศาสนา เป็นความโชคดีอย่างสุดประมาณการที่บุคคลใดจะสามารถใช้และรักษาความโชคดีนี้ไว้ให้ถึงที่สุดได้นั้นต้องตระหนักถึงการป้องกันบำรุงรักษาสุขภาพร่างกาย และจิตใจให้แข็งแกร่งอยู่เสมอ ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บตราบกระทั่งจนหมดอายุขัย

           พระสัมมาสัมพุทธเจัาได้ตรัสสาเหตุแห่งโรคภัยไข้เจ็บ
ว่าหลักๆ แล้วมีอยู่ ๘ สาเหตุด้วยกัน คือ
๑. โรคเกิดแต่ดีให้โทษ
๒. โรคเกิดแต่เสมหะให้โทษ
๓. โรคเกิดแต่ลมให้โทษ
๔. โรคเกิดแต่ทั้งดี เสมหะ และลมให้โทษ
๕. โรคเกิดแต่ฤดูแปรปรวน
๖. โรคเกิดแต่การผลัดเปลี่ยนอิริยาบถไม่เสมอ
๗. โรคเกิดแต่ความเพียร
๘. โรคเกิดแต่วิบากกรรม
จะเห็นได้ว่า การไม่รู้จักระวังรักษาอิริยาบถ ๔ ได้แก่ไม่ระวังท่านั่ง นอน ยืน เดิน ให้ถูกต้องสมดุล ตลอดจนสัดส่วนเวลาที่ใช้ในแต่ละอิริยาบถไม่พอสมกัน ปล่อยให้ร่างกายอยู่ในท่าใดท่าหนึ่งนานเกินไป เช่น ยืนหรือนั่งนานๆ เวลานั่งก็นั่งตัวเอียงนานๆ เอนนานๆ เอี้ยวนานๆ เป็นต้น อยู่เป็นประจำย่อมเป็นเหตุให้ระบบการทำงานภายในร่างกายผิดปกดิ จากนั้นก็มีเหดุอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่าง ใน ๗ อย่างดังกล่าวมาสมทบซํ้าเติมให้ร่างกายอ่อนแอยิ่งขึ้น ในที่สุดก็เกิดเป็นโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ ตามมา

สารบัญ
ภาคที่ ๑ "การดูแลสุขภาพนักสร้างบารมี"
บทนำ ๕
ที่มาของความรู้เรื่องสุขภาพ ๑๕
ดื่มนํ้าอย่างไรให้ถูกดี ถึงดี พอดี ๑๙
การอั้นปัสสาวะและอั้นอุจจาระบั่นทอนสุขภาพ ๓๗
ท้องผูก-ริดสีดวงทวารหนัก ๔๗
การดูแลตัวเองเมื่อท้องเสีย ๕๓
อาหารคือยาหลัก ๕๙
นํ้าซุปดีอย่างไร ๖๓
การดื่มนํ้ามูตรเน่า ๖๗
อาหารสมุนไพรเพื่อการปฏิบัติธรรมบนดอย ๗๑
วิธีรักษาสุขภาพระหว่างเดินทาง ๘๑
ตันตำรับอาสนะสองชั้น ๘๕
นั่งสมาธิแล้วหลับคอตก ๘๙
การดูแลรักษาสุขภาพฟัน ๙๕

ภาคที่ ๒ "ดุลยภาพบำบัด"
บทที่ ๑ รู้ท้นโรคจากภาวะปกติของร่างกาย ๑๐๗
๑. ภาวะปกติของร่างกาย หมายถึงอะไร ๑๐๗
๒.ความเจ็บป่วย คืออะไร ๑๐๗
๓. ทำ ไมจึงตัองศึกษาภาวะปกติของร่างกาย ๑๐๙
๔. ร่างกายดำรงภาวะปกติได้อย่างไร ๑๑๐
๔.๑. องค์ประกอบหลักภายในร่างกายปกติ ๑๑๑

บทที่ ๒ ความเจ็บป่วยเนื่องจากโครงสร้างของร่างกาย
เสิยสมดุล ๑๒๑
๑. ตัวอย่างโรคต่างๆ ที่เกิดขึ้น เพราะโครงสร้างของร่างกาย
เสียสมดุล ๑๒๓
๒. ความรู้พื้นฐานที่นำไปสู่ความเข้าใจการเกิดโรค ๑๒๔
๓. ตัวอย่างและสาเหดุของการเกิดโรคที่เกิดจาก
การเสียดุลยภาพ๑๓๓
๔. สาเหดุที่ทำใหโครงสร้างของร่างกายเสียสมดุล๑๔๑
บทที่ ๓ ดุลยภาพบำบัด ๑๔๕
ดุลยภาพบำบัด คืออะไร ๑๔๖
ดุลยภาพบำบัดมีวิธีปฏิบัติอย่างไร ๑๔๗
๑. การระวังรักษาอิริยาบถต่างๆ ให้สมดุลดลอดเวลา ๑๔๗
๒. การบริหารจัดโครงสร้างของร่างกายให้สมดุล ๑๔๗
๓. การออกกำลังกายเพื่อเสริมประสิทธิภาพในการ
รกษาสมดุล ๑๔๗
๔. การผ่อนคลายกลัามเนื้อและเส้นเอ็นเพื่อให้เกิด
การไหลเวียนที่ดี ๑๔๗
บทที่ ๔ การระวังรักษาภาวะสมดุลของอิริยาบถ ๑๔๙
โครงสร้างของกระดูกลันหลัง ๑๕๑
อิริยาบถสมดุลพื้นฐาน ๑๕๑
อิริยาบถในชีวิตประจำวันที่ถูกและผิด ๑๕๔
บทที่ ๕ การบริหารเพื่อจัดโครงสร้างของร่างกาย ๑๘๑
ทำ ไมต้องบริหารร่างกาย ๑๘๒
การบริหารร่างกาย มีวิธีปฏิบัติอย่างไร ๑๘๒
กายบริหารในท่านั่ง ๔ ท่า ๑๘๓
กายบริหารท่าที่ ๑ ๑๘๔
กายบริหารท่าที่ ๒ ๑๘๗
กายบริหารท่าที่ ๓ ๑๙๔
กายบริหารท่าที่ ๔ ๑๙๙
กายบริหารในท่านอน ๒ ท่า ๒๐๖
กายบริหารท่าที่ ๑ ๒๐๖
กายบริหารท่าที่ ๒ ๒๐๙
บริหารร่างกายแค่ไหนจึงจะพอดี ๒๑๔
ข้อควรระวังในการบริหารร่างกาย ๒๑๕

บทที่ ๖ การออกกำลังกาย ๒๑๗
ออกกำลังกายเพื่ออะไร ๒๑๗
การออกกำลังกายที่เหมาะสมกับทุกเพศ ทุกวัย ๒๑๘
ข้อควรระวังในการออกกำลังกาย ๒๒๑
บทที่ ๗ การผ่อนคลายกล้ามเนื้อและเส้นเอ็น ๒๒๓
การนวดคืออะไร ๒๒๔
นวดอย่างไร จึงจะเหมาะสมสำหรับผู้ปฏิบัติธรรม ๒๒๕
บทที่ ๘ การรักษาสมดุลโครงสร้างของร่างกายให้ติดเป็นนิสัย ๒๓๓
นิสัย คืออะไร ๒๓๔
อานิสงส์ของการสรางนิสัยดี ๒๓๔
การสร้างนิสัยดีตามพุทธวิธี ๒๓๖
บทฝึกสำหรับการสร้างนิสัยดี ๒๓๘
วิธีสร้างนิสัยดีอย่างถาวร ๒๓๙
นิสัยดีมีอุปการะต่อการรักษาสมดุลโครงสร้างของร่างกาย ๒๔๐
ภาคผนวก (พระสูตรที่นำมาอ้างอิง) ๒๔๘
บรรณานุกรม ๒๖๐

หนังสือธรรมะแจกฟรี .pdf