รู้ทันชีวิต เนรมิตจิตใจ มังกรสอนใจ

เรื่อง..ม่อจื้อดูการย้อมผ้า

         ม่อจื้อเป็นนักปราชญ์คนหนึ่ง ในสมัยสงคราม 7 แคว้นของจีน มีอยู่คราวหนึ่ง เขาพาลูกศิษย์เดินผ่านโรงงานย้อมผ้าแห่งหนึ่ง และก็หยุดยืนดูการย้อมผ้าอยู่หน้าประตูโรงงาน

        พวกเขาเห็นคนงานนำเอาผ้าไหมที่ขาวราวปุยหิมะจำนวนมากแช่ลงในถังย้อมทีละมัดๆ ชั่วครู่เดียวผ้าไหมเหล่านั้นก็ย้อมติดเป็นสีต่างๆ ที่ใส่ลงในถังย้อมสีน้ำเงินก็กลายเป็นสีน้ำเงิน ที่ใส่ลงในถังย้อมสีเหลืองก็ถูกย้อมกลายเป็นสีเหลือง

        ม่อจื้อดูคนงานเหล่านั้นย้อมผ้าอยู่อย่างเงียบๆ ไม่พูดอะไรแม้แต่คำเดียว แต่บนใบหน้ากลับแสดงความรู้สึกอย่างมากมาย และแล้วเขาก็ถอนหายใจยาว พูดรำพึงกับตัวเองว่า "ช่างเป็นหม้อย้อมอันร้ายกาจอะไรเช่นนี้"

        ลูกศิษย์ถามม่อจื้อว่า

        "อาจารย์ ท่านอาจารย์พูดอย่างนี้มีความหมายอย่างไรหรือครับ"

        ม่อจื้อตอบว่า

        "พวกเธอดูผ้าไหมที่ขาวบริสุทธิ์เหล่านั้น พอใส่ลงในหม้อย้อม ก็เปลี่ยนสีไปทันที ที่อยู่ในถังสีเหลืองก็กลายเป็นสีเหลือง ที่อยู่ในถังสีดำก็กลายเป็นสีดำ ไม่อาจฟื้นคืนสู่สภาพเดิมได้อีก คนเราก็เช่นเดียวกัน เด็กเล็กทั้งหลายต่างบริสุทธิ์ไร้เดียงสา เหมือนผ้าไหมที่ขาวราวหิมะ แต่พอเข้าสู่สังคม สัมผัสกับบุคคลอื่นตั้งแต่ในครอบครัวจนถึงสังคมภายนอก ก็จะรับอิทธิพลจากคนรอบข้างได้อย่างง่ายดาย ที่อยู่กับคนดีก็กลายเป็นคนดี ที่อยู่กับคนเลวก็กลายเป็นคนเลวไปด้วย อิทธิพลของสิ่งแวดล้อมที่มีต่อคนเราช่างมากจริงๆ"

      ลูกศิษย์ของม่อจื้อบอกว่า

        "ท่านอาจารย์พูดถูกจริงๆ ยุวชนคนหนุ่มสาวทั้งหลายควรจะต้องมีความสุขุมรอบคอบระมัดระวังในการคบหาสมาคมให้มากๆ"

        ท่านสาธุชนทั้งหลาย...

      ในการคบคน เราจำเป็นต้องเลือกคบ และวิธีการเลือกไม่ใช่เลือกตามความชอบใจ ใครมาเอาอกเอาใจ ทำถูกใจ เราก็ชอบคนนั้น คบคนนั้น แต่มีหลักง่ายๆ อยู่ว่า ใครที่เราอยู่ใกล้เขา คบเขาแล้วทำให้ความโลภ ความโกรธ ความหลงในตัวเราเพิ่มมากขึ้น เช่น ทำให้อยากได้ทรัพย์มากในทางไม่ถูกต้อง คอยยุให้รำตำให้รั่ว ทำให้เราโกรธเกลียดระแวงคนอื่นๆ หรือคอยชักชวนให้เราลุ่มหลงมัวเมาในอบายมุข คนอย่างนี้เรียกว่าคนพาล ไม่ควรคบ ควรหลีกให้ไกลๆ แต่คนไหนคบแล้วทำให้เราอยากทำความดี ให้ทาน รักษาศีล ทำสมาธิภาวนา คนอย่างนี้เรียกว่าบัณฑิต ควรคบ

     และที่ต้องระวังอย่างยิ่งก็คือ ระวังไม่ให้ตัวของเราเองกลายเป็นคนพาล ต้องฝึกตัวให้เป็นคนคิดเป็น (มีโยนิโสมนสิการ) ตรวจสอบตัวเองง่ายๆ ว่าคิดเป็นหรือไม่ คือ ถ้าอยากได้อะไร ยิ่งคิดยิ่งโลภยิ่งอยากได้ หรือกำลังโกรธใคร ยิ่งคิดก็ยิ่งโกรธแค้น กำลังหลง ยิ่งคิดยิ่งหลงมัวเมา แสดงว่าคิดไม่เป็น คนคิดเป็นยิ่งคิดความโลภ ก็ลดลง ความโกรธคลายสบายใจ ความลุ่มหลงมัวเมานั้นเบาบาง ยิ่งคิดก็ยิ่งมีใจที่ปลอดโปร่ง ใครรู้จักเลือกคบคนและฝึกตัวเองให้คิดเป็น ชีวิตจะมีความสุข เจริญรุ่งเรือง ทั้งภพนี้ตลอดภพหน้า

จากหนังสือ มังกรสอนใจ 
พระมหาสมชาย ฐานวุฑฺโฒ M.D., Ph.D.