รู้ทันชีวิต เนรมิตจิตใจ มังกรสอนใจ

ส้มกิ๊กกลายเป็นส้มจื่อ..

               มีอยู่คราวหนึ่ง กษัตริย์แคว้นฉีได้ส่งอัครเสนาบดีชื่อ เอี้ยนอิงไปเยือนแคว้นฉู่ กษัตริย์แคว้นฉู่ได้ยินกิตติศัพท์ว่า เอี้ยนอิงเป็นผู้ที่มีปฏิภาณเฉียบแหลมและมีวาทะคมคายมาก จึงคิดหาโอกาส แกล้งให้เอี้ยนอิงได้รับความอับอายสักครั้ง

            กษัตริย์แคว้นฉู่ได้สั่งให้จัดงานเลี้ยงต้อนรับเอี้ยนอิงขึ้นอย่าง ใหญ่โต และได้เชิญทูตจากประเทศต่างๆ รวมทั้งขุนนางชั้นผู้ใหญ่จำนวนมากเข้าร่วมงานด้วย ในขณะที่ทุกคนกำลังดื่มกินพูดคุยกันอย่างสนุกสนานนั่นเอง ราชองครักษ์ได้นำตัวโจรผู้หนึ่งเข้ามาในท้องพระโรง

            กษัตริย์แคว้นฉู่พอเห็นโจรนั้น ก็แกล้งทำเป็นประหลาดใจมาก ตรัสถามด้วยเสียงอันดังว่า เจ้านักโทษคนนี้ไปทำผิดอะไรมา

        ราชองครักษ์ทูลตอบว่า    "เป็นโจรลักปล้น  เพิ่งจับได้เมื่อครู่นี้เองพระเจ้าข้า"

         กษัตริย์ตรัสถามอีกว่า       "มันเป็นคนที่ไหน"

         ราชองครักษ์      "เป็นคนแคว้นฉีพระเจ้าข้า"

         "คนแคว้นฉี" กษัตริย์แคว้นฉู่ทำท่าทางเหมือนไม่อยากเชื่อ ทรงนิ่งอยู่ครู่หนึ่ง แล้วถามเอี้ยนอิงว่า "ท่านเอี้ยนอิง ประเทศของท่านคงจะมีพวกโจรลักปล้นอย่างนี้มากสินะ"

        เอี้ยนอิงลุกขึ้นยืน โค้งคำนับกษัตริย์แคว้นฉู่ แล้วทูลตอบอย่างนอบน้อมว่า

         พระองค์คงจะเคยได้ยินมา มีต้นส้มกิ๊กต้นหนึ่งเจริญเติบโตอยู่ทางใต้แม่น้ำไหว ออกผลส้มกิ๊กมาทุกๆ ปี รสชาติหวานอร่อย แต่ถ้าย้ายไปปลูกทางเหนือแม่น้ำไหวแล้ว กลับจะออกผลเป็นส้มจื่อ ซึ่งทั้งขม ทั้งฝาด ลักษณะภายนอกของส้มทั้งสองชนิดนี้ แม้ดูคล้ายกัน แต่รสชาติกลับต่างกันโดยสิ้นเชิง นี่เป็นเพราะ ดิน น้ำ สิ่งแวดล้อมของต้นไม้โดยแท้

           กษัตริย์แคว้นฉู่ไม่ค่อยเข้าใจวัตถุประสงค์ในการพูดยกตัวอย่างของเอี้ยนอิงนัก แต่ก็รู้สึกว่าเป็นเรื่องน่าสนใจ เอี้ยนอิงพูดต่อไปว่า

         "แคว้นฉีของพวกข้าพระองค์ไม่มีโจรลักปล้น การที่คนคนนี้กลายเป็นโจรลักปล้น เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นหลังจากที่เขาได้มาอยู่แคว้นฉู่แล้ว คงเป็นเพราะว่าเขาได้รับอิทธิพลจากสิ่งแวดล้อม สังคมของประเทศพระองค์แน่ๆ เลยพระเจ้าข้า"

            "นำเจ้าโจรนี้ออกไปทันที!" กษัตริย์แคว้นฉู่ตรัสสั่งราชองครักษ์ พระองค์ตั้งใจจะแกล้งทำให้เอี้ยนอิงได้อาย แต่ลงท้ายกลับทำให้ตัวเองกลืนไม่เข้าคายไม่ออก

          ท่านสาธุชนทั้งหลาย...

         - ไหวพริบปฏิภาณ ปัญญา สามารถแก้ไขปัญหาได้

        - ปัญญา เปรียบเหมือนอาวุธ ช่วยปกป้องคุ้มครองได้ นำชัยชนะมาได้

        - ปัญญา เป็นทรัพย์สินอันมีค่า

       - ผู้มีปัญญา ไม่ว่าอยู่ที่ใดก็องอาจ มีสง่าราศี หมู่คณะก็สง่างามเป็นที่เกรงขามด้วย และขอให้พวกเราอย่าได้คิดกลั่นแกล้งผู้ใด ไม่ว่าจะเป็นผู้น้อยหรือผู้ใหญ่ การกลั่นแกล้งจะไม่ก่อให้เกิดผลดีใดๆ เลย ได้แต่เพียงความรู้สึกสะใจเท่านั้น แต่จะให้โทษแก่เราทั้งในภพนี้และภพหน้า

จากหนังสือ มังกรสอนใจ 
พระมหาสมชาย ฐานวุฑฺโฒ M.D., Ph.D.