คำถาม : ผมอยากรู้ว่าตลอดชีวิตของเราขึ้นอยู่กับตัวเราเองมากขนาดไหน ในเมื่อหลายครั้งเราก็ต้องขอความช่วยเหลือจากคนอื่น แล้วจะเรียกว่าขึ้นกับตัวเองได้อย่างไร ผมควรคิดแบบไหนดีครับ
พระอาจารย์ : คุณโยมต้นไม้ยังเล็ก ๆ อยู่ยังต้องมีเสาปักแล้วคอยผูกเอาไว้เพื่อไม่ให้ลมพัดเอียงล้มลงใช่ไหม คนเราเด็ก ๆ ก็ต้องมีพ่อแม่คอยดูแลมีผู้ใหญ่คอยอุปภัมถ์ค้ำชู แต่สุดท้ายเราก็ต้องยืนด้วยตัวของเราเองอย่าทำตัวเป็นไม้เลื้อยไปตลอดชีวิต แต่ต้องยืนเป็นไม้ยืนต้นให้คนอื่นได้อาศัยด้วยยิ่งดีใหญ่เลย เพราะฉะนั้นแม้เราจะต้องอาศัยพึ่งพาคนอื่นบ้างก็ตามมันก็เป็นธรรมดาของมนุษย์ แต่ว่าบุญบาปที่เราทำเราต้องเป็นผู้รับผลเอง แล้วเราเองจะต้องยืนหยัดด้วยตัวเราเองให้ได้โดยเร็วแล้วอย่างดีในที่สุด เจริญพร
