**พุทธภาษิตสอนใจ**
ทุกข์ในอริยสัจ
"พระธรรมจักรกัปปวัตนสูตร" คือ พระธรรมที่หมุนเวียน ไปในที่ต่างๆ เพื่อประกาศความจริงแท้ (อริยสัจ) ให้มวลมนุษย์ และเทวดาได้ทราบ เหมือนวงล้อที่หมุนไปฉะนั้น
ความจริงแท้ หรือความจริงที่เกิดขึ้น กับสรรพสัตว์และสรรพสิ่ง เรียกว่า อริยสัจ มี ๔ อย่าง คือ
ทุกข์ (ตัวทุกข์),
สมุทัย (สาเหตุเกิดทุกข์),
นิโรธ (ความดับทุกข์),
และมรรค (หนทางดับทุกข์)
ในส่วนของ "ทุกข์" นั้น พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ ดังที่ปรากฎในบทสวด ธรรมจักรกัปปวัตนสูตรว่า
"อิทัง โข ปะนะ ภิกขะเว ทุกขัง อริยสัจจัง (ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็นี้แลเป็นทุกข์อย่างแท้จริง) คือ ..ชาติปิ ทุกขา (ความเกิดก็เป็นทุกข์) ชราปี ทุกขา (ความแก่ก็เป็นทุกข์) มรณัมปิ ทุกขัง (ความตายก็เป็นทุกข์) โสกปริเทวทุกขะโทมะนัสสุปายาสาปิ ทุกขา (ความเศร้าโศก ความร่ำไรรำพัน ความทุกข์โทมนัส และความคับแค้นใจ ก็เป็นทุกข์) อัปปิเยหิ สัมปโยโค ทุกโข (ความประสบกับสิ่ง ที่ไม่เป็นที่รักทั้งหลายก็เป็นทุกข์) ปิเยหิ วิปปะโย.โค ทุกโข (ความพลัดพราก จากสิ่งที่รักทั้งหลาย ก็เป็นทุกข์) ยัมปิจฉัง นะ ละภะติ ตัมปิ ทุกขัง (ปรารถนาสิ่งใดแล้ว ไม่ได้สิ่งนั้นก็เป็นทุกข์) สังขิตเตน ปัญจุปา ทานักขันธา ทุกขา (โดยย่อแล้ว อุปาทาน หรือความยึดมั่นในขันห้า (ตัวเรา) ล้วนเป็นทุกข์)"
ดังนั้น จงมองทุกข์ให้เห็นเถิด เห็นทุกข์ก็คือเห็นธรรมนั่นเอง
