พุทธพจน์เตือนใจ
"บุคคล 2 จำพวก ที่หาได้ยากในโลก คือ บุพการีบุคคล และกตัญญูกตเวทีบุคคล บุคคล 2 จำพวกนี้แล หาได้ยากในโลก" ทุลลภสูตร
ผู้ที่ทำคุณงามความดีมีอุปการคุณต่อผู้อื่นก่อน โดยไม่หวังผลตอบแทนใดๆ ทำไปด้วยใจบริสุทธิ์ล้วนๆ ใครทำอย่างนี้ได้ จึงได้ชื่อว่าเป็นบุคคลที่หาได้ยากในโลก ท่านเรียกว่า บุพการีบุคคล เช่น บิดามารดาของเรา เป็นต้น
พระพุทธองค์ ทรงอุปมาพระคุณของบิดามารดาไว้ว่าหากแม้นใครจะพึงนำบิดามาไว้บนบ่าข้างขวา นำมารดามาไว้บนบ่าข้างซ้าย แล้วปรนนิบัติเลี้ยงดูท่านทั้งสองอย่างดี ให้ท่านถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะลงบนบ่าทั้งสองข้าง ถึงจะบำรุงท่านอยู่เช่นนี้ตลอดหนึ่งร้อยปี จนกระทั่งบิดามารดาละจากโลกไป ก็ยังไม่อาจจะทดแทนพระคุณของท่านได้หมดสิ้น
นักปราชญ์จึงกล่าวว่า แม้จะเอาภูเขาสิเนรุมาแทนปากกา เอาน้ำในมหาสมุทรทั้งสี่แทนน้ำหมึก เอาแผ่นฟ้ามาแทนกระดาษ แล้วเขียนพรรณนาพระคุณของบิดามารดา พยายามเขียนไปจนกระทั่งภูเขาสิเนรุสึก น้ำในมหาสมุทรเหือดแห้งหายไป แผ่นฟ้าอันกว้างใหญ่ไม่มีที่ว่างเหลืออยู่เลย แม้กระนั้นก็ยังไม่อาจจะเขียนพรรณนาพระคุณของบิดามารดาได้หมดสิ้น
บัณฑิตทั้งหลาย เมื่อพิจารณาเห็นพระคุณของท่านแล้ว จึงหาโอกาสตอบแทนพระคุณท่านอยู่เสมอ แม้จะต้องเอาชีวิตเข้าแลกก็ยอม ผู้รู้กล่าวว่า บุคคลผู้รู้อุปการะที่ผู้อื่นกระทำแล้ว และกระทำตอบแทน เรียกว่าเป็นบุคคลผู้มีความกตัญญูกตเวทีที่หาได้ยากในโลก
"จากส่วนหนึ่ง ของรายการธรรมะเพื่อประชาชน โดย พระเทพญาณมหามุนี"
