" บุคคลผู้ฝึกตนดีแล้ว ย่อมไปสู่ทิศ คือ พระนิพพานที่ยังไม่เคยไป ได้ด้วยตนที่ฝึกดีแล้ว ทรมานดีแล้วเท่านั้น ก็บุคคลพึงไปสู่ทิศ คือ พระนิพพานที่ยังไม่เคยไป ได้ด้วยยานพาหนะอันใดก็หามิได้"...คาถาธรรมบท
พระนิพพานนั้นอยู่ที่ตรงไหน พระบรมศาสดาตรัสไว้ว่า ไม่ใช่โลกนี้ ไม่ใช่โลกอื่น ไม่ใช่อยู่บนดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ หรือดวงดาว ไม่ใช่ดิน น้ำ ลม ไฟ ที่เราเห็นกันด้วยตาเนื้อ แต่อายตนะนั้นมีอยู่ ไปไม่ถึงด้วยยวดยานพาหนะทั้งสิ้น
จะไปด้วยรถ เรือ จรวด หรืออะไรก็แล้วแต่ ไปไม่ถึงทั้งนั้น ไม่มีการไป ไม่มีการมา ไม่มีการนอน มีแต่เข้านิโรธสมาบัติสงบนิ่ง อายตนนิพพานนั้นอยู่ในกายยาววา หนาคืบ กว้างศอกของเรานี่เอง หนทางนั้นเรียกว่า มัชฌิมาปฏิปทา เส้นทางสายกลาง อยู่ที่กลางกายของเราตรงนี้ คือ ทางไปสู่พระนิพพาน เป็นทางหลุดทางพ้น เข้าถึงสุขอันเป็นอมตะ เป็นเอกันตบรมสุข คือ สุขล้วนๆ ไม่มีทุกข์เจือปน เมื่อไปถึงพระนิพพาน ความทุกข์จะมลายหายสูญ
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าและพระอรหันต์ทั้งหลาย ได้ชื่อว่าเป็นผู้ที่ฝึกตนมาดีแล้ว ต่างดำเนินไปตามเส้นทางสายนี้ เมื่อพระองค์เข้าถึงพระนิพพาน ทรงเกิดมหากรุณาธิคุณ ได้นำความรู้อันบริสุทธิ์นี้มาสั่งสอนแก่สรรพสัตว์ทั้งหลาย ให้เข้าถึงพระนิพพานเช่นเดียวกับพระองค์ ดังนั้น พระพุทธองค์จึงได้ชื่อว่าเป็นยอดแห่งบรมครู เพราะทรงสอนสรรพสัตว์ทั้งหลาย ให้หลุดพ้นจากอาสวกิเลส
พุทธพจน์ สอนใจ
จากส่วนหนึ่ง ของ รายการธรรมะเพื่อประชาชน
โดย พระเทพญาณมหามุนี (หลวงพ่อธมฺมชโย)
