ธรรมที่กัลยาณมิตรต้องหมั่นพิจารณา 5 ประการ
อภิณหปัจจเวกขณ์ คือ ธรรมที่กัลยาณมิตรต้องหมั่นพิจารณา 5 ประการ ได้แก่
ควรพิจารณาทุก ๆ วันว่า เรามีความแก่เป็นธรรมดา ยังล่วงพ้นความแก่ไปไม่ได้
ควรพิจารณาทุก ๆ วันว่า เรามีความเจ็บเป็นธรรมดา ยังล่วงพ้นความเจ็บไปไม่ได้
ควรพิจารณาทุก ๆ วันว่า เรามีความตายเป็นธรรมดา ยังล่วงพ้นความตายไปไม่ได้
ควรพิจารณาทุก ๆ วันว่า เราจักต้องพลัดพรากจากของรักของชอบใจทั้งสิ้น
ควรพิจารณาทุก ๆ วันว่า เรามีกรรมเป็นของตัว เราทำดีจักได้ดี ทำชั่วจักได้ชั่ว
อานิสงส์ของการพิจารณาธรรมหมวดนี้ คือ
ข้อที่ 1 มีประโยชน์ คือ จะได้แก้ความมัวเมาในความเป็นเด็ก หรือในความเป็นหนุ่มเป็นสาว เห็นแก่ความสนุกเพลิดเพลินเสียได้ จะได้ตั้งใจศึกษาเล่าเรียน และทำกิจที่ควรทำในขณะที่ยังไม่แก่
ข้อที่ 2 มีประโยชน์ คือ เป็นอุบายกำจัดความมัวเมาในความไม่มีโรคภัยไข้เจ็บ จะได้ตั้งใจศึกษาเล่าเรียน และทำกิจที่ควรทำในขณะที่ยังไม่เจ็บ และจะได้รู้จักป้องกันรักษาไว้
ข้อที่ 3 มีประโยชน์ คือ เป็นอุบายบรรเทาความมัวเมาในชีวิต แล้วรีบเร่งทำกิจที่ควรทำให้สำเร็จก่อนที่ความตายจะมาถึง จะได้คิดทำการงาน ที่เป็นประโยชน์ทั้งตนและส่วนรวม
ข้อที่ 4 มีประโยชน์ คือ เป็นอุบายบรรเทาความยึดมั่นถือมั่นว่า สิ่งนั้น คนนี้เป็นที่รักของเรา จักไม่ต้องเสียใจในเมื่อต้องพลัดพรากจากของรักของชอบใจ
ข้อที่ 5 มีประโยชน์ คือ เป็นอุบายเพื่อบรรเทาความเห็นผิดว่า คนจะดีก็ดีเอง จะชั่วก็ชั่วเอง จะได้ทุกข์ก็ทุกข์เอง แล้วรีบเร่งทำแต่กรรมดี งดเว้นกรรมชั่ว เป็นเหตุให้ละสิ่งที่ชั่ว ประพฤติแต่กรรมที่ดี และเป็นเหตุให้มั่นคงในความเพียร
