จากพระดำรัส ที่ยกมานี้ ย่อมเห็นแล้วว่า แม้พระภิกษุที่บริบูรณ์ด้วยศีลทั้งปวง ด้วยอินทรียสังวรสติสัมปชัญญะและสันโดษอันเป็นอริยะแล้ว ถ้ายังละ "นิวรณ์" ไม่ได้ กายและใจของพระภิกษุรูปนั้น ก็ยังไม่สามารถสงัดจากกามและอกุศลธรรม ถึงจะทุ่มเทเวลาเจริญภาวนาไปนานแสนนาน ก็ไม่สามารถบรรลุคุณวิเศษอย่างใด ต่อเมื่อละนิวรณ์ทั้ง 5 ประการได้แล้ว กายและใจจึงสงัดจากกาม หมดความยินดีในรูป เสียง กลิ่น รสสัมผัส และ สงัดจากอกุศลธรรม คือ "อภิชฌา" และ "โทมนัส " ซึ่งก็คือ ความยินดียินร้ายที่สามารถบังคับใจให้คิดทำความชั่วต่างๆ ได้ทั้งสิ้น
-----------------------------------------------
SB 304 ชีวิตสมณะ
กลุ่มวิชาพุทธวิธีในการพัฒนานิสัย