"นักปราชญ์ทั้งหลายไม่ได้กล่าวว่า เครื่องจองจำที่ทำด้วยเหล็ก ทำด้วยไม้และทำด้วยหญ้า เป็นเครื่องจองจำที่มั่น นักปราชญ์ทั้งหลายกล่าวว่า ความรักใคร่ในแก้วมณีและกุณฑล ความอาลัยในบุตรและภรรยาทั้งหลาย เป็นเครื่องจองจำที่มั่น พาให้ตกต่ำ เป็นเครื่องจองจำที่ผูกหย่อนๆ แต่แก้ยาก นักปราชญ์ทั้งหลายตัดเครื่องจองจำเช่นนั้นแล้วออกบวช เป็นผู้ไม่มีความอาลัย เพราะละกามทั้งหลายได้" พันธนสูตร
ชีวิตเราเหมือนถูกจองจำ โดยมีโลกเป็นคุกขนาดใหญ่ ทันทีที่เราลืมตาดูโลก เราต้องผจญกับภัยนานาชนิดที่พร้อมจะทำให้เราถึงแก่ความตายได้ในทุกอนุวินาที เหมือนคนลอยคออยู่กลางทะเลที่มีคลื่นลมโหมกระหน่ำ ตัวเรามีแต่จะจมลง และเป็นอาหารของสัตว์ร้ายในทะเล ภัยในชีวิตเป็นอย่างนี้เหมือนกัน พอเกิดมาเราก็มีภัยต่างๆคอยดักซุ่มอยู่เงียบๆ รุกรานนำไปสู่ความตาย คือ ชาติภัย เป็นภัยจากการเกิด บางคนตายตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดายังไม่ทันได้เกิดเลย หรือบางคนเกิดมาลืมตาดูโลกได้ไม่กี่นาทีแล้วตายก็มี อุปมาเหมือนเสือที่ซุ่มอยู่ในที่อำพราง รอเวลาที่เหยื่อเผลอก็จะตะครุบเหยื่อนี้ให้ถึงแก่ความตาย
ภัยข้างขวา คือ ชราภัย เป็นภัยนำความแก่ความชรามาให้ ภัยด้านซ้าย คือ พยาธิภัย ภัยจากความเจ็บไข้ได้ป่วย ภัยด้านหน้า คือ มรณภัย เป็นภัยจากความตายที่ประจันหน้าเราอยู่ ภัยเหล่านี้รุมล้อมเราทั้งซ้ายขวาหน้าหลังทุกทิศทางเลย ไม่มีผู้ใดสามารถหลีกเลี่ยงได้ มันพร้อมที่จะเข้ามาทำร้ายเราให้ถึงแก่ความตายได้ในทุกขณะ นี่เฉพาะภัยภายในซึ่งมาพร้อมกับการเกิดของเรา ยังมีภัยภายนอกอีกที่เราต้องพยายามหลบหลีกอยู่ทุกเวลา
ภัยภายนอกตัว เช่น ภัยจากคนพาล ภัยจากผู้ไม่ปรารถนาดี ภัยจากพวกมิจฉาทิฐิ นอกจากนี้ยังมีภัยจากธรรมชาติ เช่น น้ำท่วม ไฟไหม้ แผ่นดินไหว ต้องคอยอพยพหลบหนีกันเป็นประจำ อย่างที่เราพบเห็นกันทางสื่อต่างๆ หรือบางท่านเคยประสบพบเจอด้วยตนเอง ชนิดที่ว่าเกือบเอาชีวิตไม่รอดมาแล้ว
เท่านี้ยังไม่พอ ยังมีภัยซึ่งเกิดจากผลกรรมที่เคยทำไว้ในอดีต ตามมาส่งผลในภพชาตินี้ บางท่านเมื่อกรรมตามทัน ชีวิตที่พบเจอแต่สิ่งที่เลวร้าย เคยเบียดเบียนสัตว์ไว้ ทำให้ต้องเจ็บไข้ได้ป่วยพิกลพิการ มีโรคประจำตัวสารพัด เคยโกหกไว้มาก ทำให้ความจำเลอะเลือน หลงลืมสติ ไปลักขโมยคดโกงใครไว้ พอเขาจับได้ต้องถูกจองจำถูกลงโทษ อกุศลกรรมทุกอย่างที่เราเคยทำไว้ จะจดจำได้หรือไม่ก็ตาม เมื่อถึงคราวให้ผลแล้วมีวิบากเป็นความทุกข์ทรมาน
การที่เราต้องตกอยู่ท่ามกลางวงล้อมของภัยทั้งหลาย ดิ้นกันไม่หลุด เกิดแล้วตาย ตายแล้วเกิด ต้องทนทุกข์ทรมานกันอยู่อย่างนี้มานับภพนับชาติไม่ถ้วน เพราะเราถูกเครื่องผูก คือ โยคะซึ่งแปลว่า เครื่องผูกสัตว์ไว้ในภพ
"จากส่วนหนึ่ง ของรายการธรรมะเพื่อประชาชน โดย พระเทพญาณมหามุนี"
