ความมีระเบียบกับการรักษาศีลข้อ ๒
ศีลข้อ ๒ มีองค์ของศีลอยู่ ๕ ประการคือ
๑. ทรัพย์หรือสิ่งของนั้นมีเจ้าของหวงแหน
๒. รู้ว่าทรัพย์นั้นมีเจ้าของหวงแหน
๓. มีจิตคิดจะลักทรัพย์นั้น
๔. มีความพยายามจะลักทรัพย์นั้น
๕. ลักทรัพย์นั้นได้ด้วยความพยายามนั้น
จากนิสัยที่ไม่รักษาความสะอาด ไม่ว่าจะเป็นความสะอาดของสรีระร่างกายตนเอง ความสะอาดจากสภาวะแวดล้อมรอบตน เมื่อเกิดความสกปรกรกรุงรัง การจัดระเบียบจะเกิดขึ้นไม่ได้ ข้าวของเครื่องใช้ในบ้านอุปกรณ์การกิน เสื้อผ้า เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโรค เอกสารหลักฐานสำคัญต่างๆ ตลอดจนเงินทองของมีค่า อะไรที่มีอยู่จัดเป็นระบบระเบียบไม่ได้เลย ทิ้งๆ ขว้างๆ กองๆ ไว้ โดนแดด โดนลม โดนฝน เป็นเหตุให้เก่าง่าย เสียง่าย หายง่าย หาไม่เจอ ต้องเสียเงินซื้อมาใหม่ ส่วนใหญ่ก็ไปโทษคนอื่นว่าขโมยไป แม้กระทั่งโทษคนในครอบครัวจนขุ่นข้องหมองใจกันมามากแล้ว โดยเฉพาะโทษลูกหลาน โทษคุณแม่บ้าน โทษแขกมาเยี่ยมบ้าน เราก็โกรธ เขาก็โกรธ พอมาหาเจอของนั้นทีหลังก็ไม่ขอโทษเพราะกลัวเสียหน้า
สิ่งที่น่ากลัวกว่านั้นคือ เราปล้นตัวเอง คงไม่ค่อยได้ยินหรอก ยกตัวอย่าง โต๊ะตัวนี้ราคาเท่าไหร่ เสื้อผ้าชุดหล่อชุดสวยราคาเท่าไหร่ เราเอาไปทิ้งไว้กลางแดด กลางลม กลางฝน สัก ๑-๒ สัปดาห์ มูลค่าทรัพย์สินจะตกไปเท่าไหร่ ใครทำ เรากำลังปล้นสมบัติ ผลาญสมบัติตัวเองโดยไม่รู้ตัว เพราะฉะนั้นใครปล่อยสมบัติทิ้งๆ ขว้างๆ เอาไว้ ร้ายกว่าขโมยขึ้นบ้านเป็นอย่างนั้นจริงๆ
การที่ปล่อยให้ลูกทำความสะอาดไม่เป็น เล่นของเล่นเสร็จก็ทิ้ง ไม่ค่อยช่วยกวาดบ้าน ทำความสะอาดบ้าน ไม่ช่วยล้างชามล้างแก้ว ไม่ช่วยทิ้งขยะ ไม่ช่วยเก็บของจัดของห้องตนเอง ทั้งหมดนี้คือรายการพาลูกปล้นทรัพย์ตนเอง ผลาญสมบัติตัวเองทั้งสิ้น
ศีลข้อ ๒ ย่อมขาดไปได้ง่าย เพราะนิสัยที่ชอบโทษผู้อื่น ก็จะเผลอไปหยิบของที่เหมือนๆกันของผู้อื่นมาเป็นของตัวเองเป็นประจำ เช่น ปากกา ดินสอ เครื่องเขียน ยืมเขาใช้เซ็นชื่อ จดบันทึกงานหยิบฉวยติดมือมา เป็นกำๆ คือ "ขอยืม" มาเขียนแล้วลืมส่งคืน เลยเรียกว่า "ขอลืม" ถ้าเจ้าของบริษัทเป็นแบบนี้ ลูกน้องก็เหมือนกัน ไม่ต้องมาบ่นว่าทำไมปีนี้ไม่ได้กำไร
สรุป
ความไม่มีระเบียบในการจัดของกินของใช้ภายในบ้าน
ทำให้การวางของปนเปสับสน ไม่ได้แยกหมวดหมู่ เวลาต้องการจะกินของบางอย่างก็เน่าเสียเมื่อต้องการจะใช้ของก็หมดอายุ เก่า เสื่อมสภาพ ที่สำคัญ เอกสารสำคัญหาไม่เจอบางทีซื้อมาใหม่ซ้ำกับของเดิมที่มีอยู่ เรียกว่าผลาญทรัพย์สมบัติตัวเอง
เมื่อการจัดวางข้าวของไม่เป็นระเบียบ
ไม่สามารถจดจำได้ว่าสิ่งใดอยู่ที่ไหน ก่อให้เกิดการลักขโมยสิ่งของได้ง่าย เพราะของหายก็ไม่มีใครรู้ สร้างโอกาสให้แก่ผู้อื่นเข้ามาหยิบฉวยทรัพย์สิ่งของเหล่านั้นไปเป็นของตน ขณะเดียวกันอาจสร้างความหวาดระแวงกันเอง บางครั้งอาจเข้าใจผิด กล่าวโทษคนผิดว่าลักขโมยของเราไป ทำให้เกิดความบาดหมางใจกัน อาจถึงขั้นทะเลาะวิวาททำให้เสียทรัพย์ได้ในที่สุด
เมื่อจดจำไม่ได้ว่าวางของไว้ที่ใดและหาไม่เจอ
ก็จะเกิดความสับสนไปหยิบข้าวของคนอื่นที่มีลักษณะเดียวกันมาเป็นของตนรวมไปถึงอาจกล่าวโทษคนอื่นที่ใกล้ชิด ว่าได้ลักทรัพย์สินของเราไปจำหน่ายจ่ายโอน เป็นเหตุให้เกิดการแตกแยกร้าวฉานกัน
เมื่อค้นหาของไม่เจอบ่อยๆ เพราะความมักง่าย
ทำให้เป็นคนมักโกรธ สับสน ชอบโทษผู้อื่น เสียมิตรไม่รู้สึกว่าตนเป็นผู้ผิด เป็นต้น เหตุที่ไม่รู้จักจัดวางของให้เป็นระเบียบ ทำให้สับสนไปลักทรัพย์ผู้อื่น หรือเปิดโอกาสให้ผู้อื่น หรือผู้ใกล้ชิด เช่น บุตรหลาน พรรคพวก บริวาร เกิดความโลภและหยิบฉวยทรัพย์สินของเราไป ทำให้ผิดศีลข้อที่ ๒
เมื่อเราและทุกคนในครอบครัวชาชินกับความไม่เป็นระเบียบ
บรรยากาศภายในและภายนอกบ้านสกปรกรกรุงรัง การจัดระเบียบความคิดเกิดขึ้นได้ยาก นิสัยไม่ดีถูกถ่ายทอดผ่านสภาพแวดล้อม และสิ่งที่ทำซ้ำๆกลายเป็นคนไม่มีระบบระเบียบหรือแบบแผนในการดำเนินชีวิต
................................................................................................................
จากหนังสือ ความดีสากล
โดย พระราชภาวนาจารย์ วิ.(เผด็จ ทตฺตชีโว)
