ความรู้เรื่อง "ทาน"
๑. ลักษณะของทาน
การทำทานหรือการให้ จะให้ผลดีเต็มที่เมื่อผู้ให้สามารถเอาชนะใจตนเอง ขจัดความ
ตระหนี่ออกไปจากใจได้ คือ ให้ด้วยความบริสุทธิ์ใจ ไม่หวังผลตอบแทนจากผู้รับ ขอเพียงให้ได้บุญกุศล
และความสบายใจเท่านั้น
ทานยังมีความหมายในลักษณะอื่นๆ อีก ได้แก่
- วัตถุทาน หมายถึง วัตถุสิ่งของที่ให้เป็นทาน เช่น อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโรค
ยานพาหนะ ดอกไม้ ที่นั่ง ที่นอน ที่อยู่อาศัย และประทีปโคมไฟ เป็นต้น
- เจตนาทาน หมายถึง ความคิดความตั้งใจที่เป็นเหตุให้บริจาคทาน ทั้งก่อนให้
ขณะให้ แสะหลังจากให้แล้ว
- วิรัตทาน หมายถึง การให้โดยงดเว้นจากการเบียดเบียนรังแกกัน หรือหมายถึงการ
ให้ความปลอดภัย ให้อภัย (อภัยทาน) ชึ่งก็คือการให้ที่เป็นผลจากการรักษาศีล
นั่นเอง เช่น เมื่อเรารักษาศีลข้อที่ ๑ งดเว้นจากการฆ่าสัตว์ ย่อมได้ชื่อว่าเป็นการให้
ความปลอดภัยแก่ชีวิตของสัตว์ทั้งหลาย เป็นต้น
อนึ่ง มีการให้บางอย่างที่เราพบเห็นโดยทั่วไป คือ การให้ที่หวังผลประโยชน์ตอบแทนแก่
ตน เช่น ให้ข้าวแก่สุนัขเพื่อหวังว่ามันจะเฝ้าบ้านให้เรา ให้อาหารเลี้ยงวัวเพื่อหวังจะได้นํ้านมจากมัน หรือทำ
ผิดกฎหมายแล้วให้สินบนแก่เจ้าหน้าที่เพื่อให้ตนพ้นผิด ฯลฯ การให้ในลักษณะเช่นนี้ ในทาง
พระพุทธศาสนาไม่จัดว่าเป็นทาน
