วิธีการปรับท่านั่ง
1. ในการนั่ง ให้นั่งตั้งกายตรงมั่นคงประดุจขุนเขาที่ตั้งอยู่บนแผ่นดิน ไม่โยกไม่คลอน แม้จะมีลมมาปะทะทั้ง 4 ทิศ หรือรอบทิศก็ไม่หวั่นไหว การที่นั่งได้เช่นนี้ ถือว่าเป็นท่านั่งที่ถูกส่วน คือ ไม่ง่อนแง่นไม่โยกคลอน แต่ผ่อนคลายสบายหมดทุกส่วน และจะทำให้นั่งได้นาน
2. ปรับท่านั่งให้สบาย จนมีความรู้สึกว่า นั่งแล้วเหมาะแก่การปฏิบัติธรรม ท่านั่งที่สบายหมายความว่า เราจะนั่งไปนานเท่าไรก็ได้ โดยไม่รู้สึกเบื่อหน่าย ไม่เมื่อย ไม่มึน ไม่ซึม
3. เวลานั่งต้องทำความรู้สึกว่า เรามานั่งผ่อนคลายร่างกายและจิตใจ ไม่ใช่มาตั้งท่าทำสมาธิเพราะเราใช้ร่างกายมานาน เวลานั่งต้องผ่อนคลายร่างกายให้สบาย ซึ่งท่านั่งของแต่ละคนจะเหมาะสมกับแต่ละคน ของใครของท่าน ถ้าตั้งใจมากเกินไป จะเอาท่าสวย จะทำให้เกิดความตึงเครียด นั่งแล้วไม่ได้ผล
4. ในกรณีที่นั่งไปแล้วรู้สึกว่าเมื่อย ชา ให้ขยับ เช่น ยกเข่าซ้ายขวา ขึ้นจากพื้นเล็กน้อยเพื่อ ให้เลือดไหลเวียน หรือเปลี่ยนอิริยาบท ขยับมานั่งขัดสมาธิชั้นเดียว หรือนั่งพับเพียบ อย่างไรก็ได้ แต่อย่าปล่อยให้เมื่อยมากแล้วขยับ เพราะใจจะหลุดจากกลางมาที่ร่างกายส่วนที่เมื่อย หรือชา ก่อนขยับควรทำความรู้สึกว่า ใจอยู่ตรงกลางแต่ถ้ารู้สึกว่านั่งแล้วกำลังดี ใจละเอียดเป็นสมาธิมาก ถ้าขยับแล้วใจจะไม่นิ่งและถอยหยาบออกมาให้ใช้การปรารภความเพียรทำต่อไปก็ได้ เหมือนกับที่พระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนีปฏิบัติ ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 10 ปี พ.ศ. 2460 จนกระทั่งเข้าถึงธรรม
5.สำหรับท่านที่ไม่ถนัดในการนั่งขัดสมาธิในท่ามาตรฐาน ให้นั่งในอิริยาบถที่สบาย คือนั่งอย่างไรก็ได้ ให้มีความรู้สึกว่าเลือดลมเดินได้สะดวก เช่น จะนั่งด้วยท่านั่งขัดสมาธิชั้นเดียวก็ได้ หรืออาจจะหาอาสนะหรือหมอนมารองก้นก็ได้เพื่อช่วยไม่ให้ปวดหลัง หรือจะนั่งพิงข้างฝา นั่งห้อยเท้าหรือ นั่งอย่างไรก็ได้ โดยมีจุดสำคัญอยู่ที่ว่าให้ท่านั่งอยู่ในอิริยาบถที่สบาย เลือดลมในตัวเดินได้สะดวกแต่อย่าให้สบายเกินไปจนเป็นเหตุให้หลับ เช่น นั่งเหยียดขา หรือกึ่งนั่ง กึ่งนอน เพราะจะทำให้ล้มตัวลงนอนได้ในที่สุด หรือทำให้ลำบากเกินไปจนทำให้เกิดความลำบากในการนั่ง อย่างไรก็ตามถ้าเรารักษาท่านั่งขัดสมาธิแบบมาตรฐานไว้ได้ เมื่อใจเราเป็นสมาธิแล้ว ท่านี้จะเป็นท่าที่เหมาะสมที่สุด
จากหนังสือ DOU
วิชา MD102 สมาธิ 2 หลักการเจริญสมาธิภาวนา
