ชาดก 500 ชาติ รวมนิทานชาดกพร้อมภาพประกอบ คติธรรม ข้อคิดสอนใจ

ชาดก 500 ชาติ : ชาดก 500ชาติรวมชาดก 500 ชาติพร้อมภาพประกอบ  ข้อคิดสอนใจ

ชาดก คือ เรื่องราวหรือชีวประวัติในอดีตชาติของพระโคตมพุทธเจ้า คือ สมัยที่พระองค์เป็นพระโพธิสัตว์บำเพ็ญบารมีอยู่ พระองค์ทรงนำมาเล่าให้พระสงฆ์ฟังในโอกาสต่าง ๆ เพื่อแสดงหลักธรรมสุภาษิตที่พระองค์ทรงประสงค์ เรียกเรื่องในอดีตของพระองค์นี้ว่า ชาดก ชาดกเป็นเรื่องเล่าคล้ายนิทาน บางครั้งจึงเรียกว่า นิทานชาดก

ชาดก 500 ชาติ :: อรรถกถา เจติยราชชาดก ว่าด้วย เชฏฐาปจายนธรรม

อรรถกถา เจติยราชชาดก

ว่าด้วย เชฏฐาปจายนธรรม

 

https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif             ณ พระวิหารเชตวัน พระศาสดาทรงประทับอยู่ ทรงตรัสถึงพระเทวทัตตอนถูกแผ่นดินสูบ ว่า

          ในอดีต ณโรงธรรมสภา บรรดาภิกษุทั้งหลายกำลังสนทนาธรรม ดูก่อนท่านทั้งหลายพระเทวทัตมุสา ก่อนถูกแผ่นดินสูบ

 

          ขณะเดียวกันพระศาสดาเสด็จผ่านมา ก่อนตรัสถามว่า "ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บัดนี้ พวกเธอนั่งสนทนากันถึงเรื่องอะไร?" เมื่อภิกษุเหล่านั้นกราบทูลให้ทรงทราบ “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ไม่ใช่แต่ในชาตินี้เท่านั้นที่พระเทวทัตทำมุสาวาทแล้วถูกแผ่นดินสูบ แม้ในกาลก่อน พระเทวทัตก็มุสาแล้วถูกแผ่นดินสูบเหมือนกัน”  ก่อนนำเอาเรื่องในอดีตมาเล่าให้ฟัง


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif            ในอดีตกาลสมัยที่พระเจ้าวระ ปกครองแคว้นเจติยรัฐ ท่านมีพระโอรสนามว่า อุปริจระ  พระองค์มีฤทธิ์ธานุภาพ ๔ ประการ คือ เหาะเหินเดินอากาศได้ มีเทวดาถือดาบประจำกาย ๔ องค์ เป็นผู้คุ้มกัน มีกลิ่นตัวหอมดั่งดอกจันทน์ กลิ่นปากที่หอม ทุกครั้งที่ทรงเอื้อนเอ่ย เมื่ออุปริจระ  ยังเยาว์วัย ผู้ได้รับตำแหน่งปุโรหิตนามว่า กปิลพราหมณ์ มีน้องชายคือโกรกลัมพกะ ตัวน้องชายมีอายุไล่เลี่ยกับพระโอรส ทั้งสองได้เรียนในสำนักเดียวกัน ในตอนเมื่อพระราชายังเป็นเด็ก พระองค์ได้ให้สัญญากับเพื่อนรักของตนว่า ถ้าได้ครองราชสมบัติแล้ว จะให้ตำแหน่งปุโรหิตกับท่าน


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif             ครั้นเมื่อถึงเวลาครองราชสมบัติ พระองค์ไม่สามารถถอดกปิลพราหมณ์ เนื่องจากเป็นปุโรหิตเก่าแก่ทำงานรับใช้กับพ่อของตนมาเป็นระยะเวลายาวนาน เเต่ด้วยคำสัญญาที่มีให้กับเพื่อนสนิท พระราชาย่อมบิดพริ้วไม่ได้ ไหนจะท่านปุโรหิตที่พระองค์ยำเกรง ด้วยเหตุนี้จำกังวลเรื่องนี้เป็นอย่างมากส่งผลให้กินไม่ได้นอนไม่หลับอยู่หลายวัน


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif             วันหนึ่งขณะที่พระราชากำลังสนทนาเรื่องการบ้านการเมืองอยู่ "ท่านอุปจิรราช เป็นอะไรหรือทำไมสีหน้าไม่สู้ดีนัก" "ท่านปุโรหิตข้าไม่เป็นเช่นไรหรอก" "จริงหรือเจ้าข้า" "ว่าพระองค์ทรงลำบากใจที่พูดคุยกับเรา เพราะอายุ ช่วงวัยนั้นก็ห่างกันมากโข ถ้าพระองค์มีเพื่อนที่คอยเป็นที่ปรึกษาในวัยเดียวกันคงจะดีกว่า เราก็ทำหน้าที่นี้มานานมากแล้วคงถึงคราวแล้วที่เราจะออกบวชไปอยู่เงียบๆกลางป่า"เมื่อปุโรหิตคิดไตร่ตรองเรียบร้อยแล้วก่อนกราบทูลว่า “ข้าแต่พระองค์ กระหม่อมแก่มากแล้วขอให้พระองค์แต่งตั้งลูกชายขึ้นมาเป็นปุโรหิตแทนได้ไหมพะยะค่ะ"

 

%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%8701.jpg


            โกรกลัมพกพราหมณ์น้องชายของอดีตท่านปุโรหิตได้ยินข่าวเรื่องพี่ชายของตนแต่งตั้งลูกชายขึ้นมาทำหน้าที่ปุโรหิตแทนตน ถึงกับโมโห ขว้างปาข้าวของ กระจัดกระจายเต็มพื้น "หนอยยไอ้แก่ ออกบวชแล้วยังจะหวงอีก คอยดูนะข้าจะเอาตำแหน่งคืนมาให้ได้"

 

             วันหนึ่งขณะที่โกรกลัมพกพราหมณ์เข้าเฝ้าพระราชา "ท่านโกรกลัมพกมาแล้วหรือ" "พะยะข้า"  "ท่านยังไม่ได้ตำแหน่งปุโรหิตหรือ" "ยังขอรับ" "พี่ชายของท่านออกบวชสักพักแล้วนะ" "ขอรับ" "แต่เขาได้ให้พระองค์แต่งตั้งลูกชายชึ้นแทนกระหม่อม"

 

%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%8702.jpg


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif           "ข้าแต่พระองค์ผู้สมมติเทพ กระหม่อมไม่อาจให้พระองค์ถอดพี่ชายจากตำแหน่งได้หรอก อันสืบเนื่องมาตามประเพณี" โกรกลัมพกพราหมณ์ "ถ้าอย่างนั้น เราจะแต่งตั้งท่านให้เป็นใหญ่ แล้วสลับกับหลานชายของท่านแบบนี้ดีไหม"


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif                 "ข้าแต่พระองค์ผู้สมมติเทพ พระองค์ไม่ทรงทราบหรือ พี่ชายมีคาถาอาคมน่าอัศจรรย์ยิ่งนัก ถ้าเขาคิดอุบาย เช่น ทำเป็นเทพบุตรสี่องค์หายตัว ทำให้กลิ่นหอมที่ฟุ้งจากพระวรกาย และพระโอษฐ์กลายเป็นกลิ่นเหม็น หรือทำพระองค์พลัดตกจากอากาศ" "ท่านอย่าได้ห่วงเลยเราทำได้" "ข้าแต่พระองค์ จะทรงทำเมื่อไร?" "นับแต่นี้ไปเจ็ดวัน"


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif                  ข่าวเรื่องที่ประองค์ทรงคุยกับเพื่อนของตนได้แพร่สะพัดไปทั่วพระนคร มหาชนถึงกับหวั่นวิตกเรื่องที่กำลังจะเกิดขึ้น ทางด้านบุตรชายของอดีตปุโรหิต เมื่อได้ยินข่าว นำเรื่องนี้มาปรึกษาพ่อของตน  "ลูกรัก ถึงพระราชาจะโกหก ก็ไม่อาจพระราชทานตำแหน่งของเราแก่อาเจ้าได้  ก็พระราชาจะประกาศวันไหน?" "อีกเจ็ดวันครับ" "ถ้าเช่นนั้นเมื่อถึงวันนั้นบอกพ่อด้วย"


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif                   ครั้นถึงวันที่เจ็ด มหาชนต่างพากันไปประชุมกันที่พระลานหลวง พากันยืนดูภาพเหตุการณ์ตรงหน้า ลูกชายได้บอกแก่บิดาของตน ด้านพระราชาแต่งองค์ทรงเครื่องเสร็จแล้ว ก่อนเหาะออกผ่านทางหน้าต่าง นั่งลงบนบัลลังก์ท่ามกลางอากาศ และสายตาชาวบ้านที่ต่างพากันมามุงดู

 

%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%8703.jpg


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif              อีกฝากฝั่งหนึ่งพระดาบสได้เหาะมาใกล้พระราชา  ก่อนจะปูหนังสัตว์แล้วนั่งลงตรงพระพักตร์พระราชา ก่อนจะเอ่ยปาก "ดูก่อนมหาบพิตร ได้ยินว่าพระองค์ประสงค์จะทำมุสาวาท เรื่องสลับให้น้องเป็นใหญ่กว่าพี่ แล้วพระราชทานตำแหน่งแก่น้องชายกระหม่อม จริงหรือ?"


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif               พระราชาตรัสว่า "ถูกแล้วท่านอาจารย์ " "ดูก่อนมหาบพิตร ขึ้นชื่อว่ามุสาวาทเป็นบาปหนัก กำจัดคุณความดี ทำให้เกิดในอบายทั้ง ๔ ธรรมดาพระราชา เมื่อทรงทำมุสา ย่อมชื่อว่าทำลายธรรม ครั้นทำลายธรรมเสียแล้ว ย่อมได้ชื่อว่าทำลายตน ฤทธิ ๔ อย่างของพระองค์ก็จักอันตรธานไป เมื่อยังตรัสคำกลับกลอกอยู่ เทวดาทั้งหลายก็จะพากันหลีกหนีไปเสีย พระโอษฐ์จักมีกลิ่นบูดเน่าเหม็นฟุ้งไปทั่ว "


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif                 พระเจ้าอุปริจรราชได้สดับรับฟังแล้วรู้สึกหวั่นวิตก ก่อนหันไปทางโกรกลัมพกพราหมณ์ "ข้าแต่มหาราชเจ้า ขอพระองค์อย่าทรงกลัวเลย ข้าพระองค์ได้กราบทูลเรื่องนี้แก่พระองค์ไว้ก่อนแล้ว มิใช่หรือ?" พระราชาถึงจะได้ทรงสดับคำของกปิลปุโรหิตแล้วก็ตาม แต่เพื่อจะรักษาพระดำรัสของพระองค์ไว้ จึงได้ตรัสว่า "ข้าแต่ท่านผู้เจริญ ดาบสเป็นน้องชาย โกรกลัมพกะเป็นพี่ชาย"


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif                 ทันใดนั้น เทพบุตรทั้ง ๔  อันตรธานหายไปพระโอฐที่เคยมีกลิ่นหอมกลับกลายเป็นเหมือนไข่เน่า ส่วนพระวรกายก็มีกลิ่นเหม็นเหมือนอุจจระฟุ้ง ตลบอบอวลไปทั่วบริเวณก่อนพระราชาจะตกลงสู่พื้นดิน  มหาปุโรหิตได้กราบทูลพระราชาว่า "ข้าแต่พระราชาผู้เป็นใหญ่ ขอพระองค์อย่าได้ทรงกลัวเลย ถ้าพระองค์ทรงตรัสเรื่องจริง ทุกอย่างจะกลับมาเหมือนเดิม"

               "หนอยยย...เป็นเพราะอิทธิฤทธิ์ของดาบสรูปนี้แน่ เสียดายที่รักเคารพ" ก่อนจะโกหกเป็นครั้งที่สอง แผ่นดินได้สูบเท้าทั้งสองข้างของพระองค์ลงไป "หยุดเถอะพระองค์ ถ้ายังทรงโกหกอีกเลย
ในแว่นแคว้นของพระองค์ ฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล" พระราชาไม่ทรงฟังคำดังเตือนของดาบสแม้แต่น้อยก่อนจะพูดโกหกครั้งที่สาม แผ่นดินดูดพระองค์จนถึงหน้าแข้ง ดาบสได้พูดค้านพระราชาอีกครั้ง แต่ตอนนี้ในใจของพระราชาตอนนี้มืดบอด เนื่องจากได้ปักใจเชื่อไปแล้วว่าเป็นเพราะดาบสที่ทำให้พระองค์เป็นแบบนี้ ก่อนจะโกหกครั้งที่สาม ร่างถูกแผ่นดินสูบลงไปถึงเข่า "ถ้าพระองค์ทรงโกหกต่อไป แผ่นดินจะค่อยๆแตกออกเป็นสองเสี่ยงก่อนที่จะสูบพระองค์ลงไป" แต่กระนั้นพระราชายังคงโกหกอีกครั้ง อีกครั้ง และแล้วผลก็เป็นไปตามคำพูดของดาบสจริงๆ 

 

                 ร่างของพระราชาถูกฉุดกระชากลงสู่นรกเบื้องล่าง ก่อนจะถูกไฟนรกโลกันต์แผดเผ่า เสียงกรีดร้องด้วยความเจ็บปวดทรมาณของพระองค์ดังไปทั่ว ใต้พื้นพิภพ 

https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif  

%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%8704.jpg

https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif 
https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif

             พระเจ้าอุปริจรราชมิได้ทรงเชื่อถือถ้อยคำของพระดาบส เพราะโทษคือการคบคนชั่วเป็นมิตรพระเจ้าเจติยราชนั้น แต่ก่อนเคยเสด็จเที่ยวไปได้ในอากาศ ภายหลังถูกพระฤๅษีสาปแล้ว เสื่อมจากอำนาจ ถึงกำหนดเวลาของตนแล้วถูกแผ่นดินสูบ

https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif            เพราะเหตุนั้นแหละ บัณฑิตทั้งหลายจึงไม่สรรเสริญฉันทาคติ บุคคลไม่พึงเป็นผู้มีจิตถูกฉันทาคติเป็นต้นประทุษร้าย พึงกล่าวแต่คำสัตย์เท่านั้น

https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif             พระเจ้าเจติยราชนั้น แต่ก่อนเคยสัญจรไปได้ในอากาศ ครั้นภายหลังถูกพระฤๅษีสาปแล้ว ก็เสื่อมอำนาจ ถึงกำหนดเวลา คือกาลวิปโยคของตน ก็ถูกแผ่นดินสูบ ผู้ที่มีจิตไม่ถูกฉันทาคติเป็นต้นประทุษร้าย พึงกล่าวแต่คำสัตย์เท่านั้น

https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif             มหาชนพากันตกใจกลัวว่า พระเจติยราชด่าพระฤๅษี กล่าวมุสาวาท ตกนรกอเวจีแล้วพระโอรส ๕ องค์ของพระเจ้าเจติยราชพากันหมอบลงที่เท้าของพระดาบสกล่าวว่า ขอท่านจงเป็นที่พึ่งของพวกข้าพเจ้าเถิด


https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif             พระศาสดา ทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาแสดงแล้ว ตรัสว่าดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มิใช่แต่ในบัดนี้เท่านั้น ที่พระเทวทัตทำมุสาวาทแล้วถูกแผ่นดินสูบ แม้ในกาลก่อน พระเทวทัตก็ทำมุสาวาท แล้วถูกแผ่นดินสูบเหมือนกัน ดังนี้แล้ว

 

ทรงประชุมชาดกว่า
https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif พระเจ้าเจติยราชในครั้งนั้น ได้มาเป็น 
พระเทวทัต
https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif ส่วนกปิลพราหมณ์ ได้มาเป็น เราตถาคต ฉะนี้แล.https://84000.org/tipitaka/atita100/space1.gif

 

บทความนี้ ถูกใจคุณหรือไม่ + -

สิ่งดีๆมีไว้แบ่งปัน อะไรดีๆมีอีกเยอะ กด Like facebook กัลยาณมิตร

* * ชาดก 500 ชาติ แนะนำ * *

 ยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคล