เมื่อวาระสุดท้ายของชีวิตมาถึง กรรมที่ทำมาตลอดชีวิตจะมาจัดลำดับส่งผลดังนี้
ถ้ามีกรรมหนัก กรรมหนักก็จะส่งผลก่อนเป็นอันดับแรก มี 2 ฝ่ายคือ กรรมหนักฝ่ายกุศลและฝ่ายอกุศล
กรรมหนักฝ่ายกุศลหรือกรรมดี เช่นนั่งสมาธิเข้าถึงดวงสว่าง หรือพระรัตนตรัยภายในที่ศูนย์กลางกาย รักษาได้มั่นคงจนสิ้นอายุขัยมีอานิสงส์ปิดประตูอบาย ไปสวรรค์แน่นอนกรรมหนักฝ่ายอกุศลหรือกรรมชั่ว เช่น ฆ่าพ่อ ฆ่าแม่ ทำให้สงฆ์แตกแยกกันมีโทษปิดหนทางไปสวรรค์ ต้องไปอบายภูมิแน่นอน
ถ้าไม่มีกรรมหนัก กรรมใกล้ตายจะให้ผลก่อน เช่น ตอนใกล้ตายนึกถึงกรรมดี บุญก็ส่งผลก่อน ถ้านึกถึงกรรมชั่ว บาปก็ส่งผลก่อนกรรมใกล้ตายมักจะมาจากกรรมที่ทำเป็นนิสัย เพราะคุ้นเคยและนึกได้ง่าย หากต้องการออกแบบให้กรรมใกล้ตายเป็นกรรมดี ก็สามารถฝึกได้ในตอนนอนหลับแต่ละคืน ให้นึกถึงแต่ความดีที่ทำเป็นประจำ เช่นสวดมนต์ นั่งสมาธิ ตักบาตร รักษาศีล ทุกวันไม่เคยขาด เป็นต้นถ้ากรรมใกล้ตายไม่มี เช่น ตายเพราะประสบอุบัติเหตุบนถนน ตายโดยไม่ทันตั้งตัว ตายแบบนี้กายละเอียดหลุดออกมาจากกายหยาบถ้ามีกรรมที่ทำจนเป็นนิสัยไม่ว่าจะบุญหรือบาป ไม่นานบุญหรือบาปก็จะตามมาส่งผล
-----------------------------------------------------------------
หนังสือ "วงจรชีวิต ฉบับชีวิตในกามภพ "
พระครูวินัยธรไพบูลย์ ธมฺมวิปุโล
