ความสำคัญของวันเกิด
เป็นโอกาสวิเคราะห์ชีวิตในรอบปี
อาตมาบังเอิญได้ไปอ่านพบในหนังสือเล่มหนึ่ง เป็นพระธรรมเทศนาของสมเด็จพระสังฆราชองค์ในปัจจุบัน* เนื่องในวันฉลองพระชนมายุครบ ๘๐ ปีของสมเด็จพระธีรญาณมุณี เจ้าอาวาสวัดจักรวรรดิราชาวาส ปัจจุบันได้สิ้นพระชนม์แล้ว ในสมัยที่พระองค์ยังทรงพระชนม์อยู่ ได้ทรงเป็นประธานในพิธีผูกพัทธสีมาวัดพระธรรมกาย นี้ด้วย
ข้อความในพระธรรมเทศนา ของสมเด็จพระสังฆราช มีอยู่ตอนหนึ่งที่อาตมาอ่านแล้วประทับใจมาก ท่านตรัสว่า
"การทำบุญวันเกิด เป็นการสมโภชชนมายุที่ผ่านอุปสรรคนานาประการตามธรรมดาของชีวิตมาได้ด้วยความสวัสดี แม้จะเป็นเหตุล่วงไปแล้วก็ตาม ก็ควรนับเป็นอัตตีตารมณ์ที่น่านับมาเป็นเยี่ยงอย่างในปัจจุบัน ซึ่งนิยมตามประเพณีการสมโภชอายุ หรือการบำเพ็ญกุศลคล้ายวันเกิดที่ เวียนมาบรรจบ ว่าเป็นการส่งสวัสดีชีวิตเก่าที่ผ่านพ้นไป เพื่อเป็นตัวอย่าง ให้ได้นำชีวิตเก่า ๆ นั้นมาพิจารณาแก้ไขชีวิตที่ย่างขึ้นสู่วิถีใหม่ ให้ได้ ดำเนินไปด้วยความสวัสดีมีชัย ห่างไกลอุปสรรคภยันตราย
การบำเพ็ญกุศลถวายครั้งนี้ จึงเป็นบุญวิถีทางถวายน้ำใจอันงาม บูชาท่าน ผู้ทรงคุณควรบูชา ประกาศน้ำใจกตัญญูกตเวทีของตน ให้ ปรากฏทันตาเห็น และประกาศเกียรติคุณอันสูงส่ง สูงเด่นขององค์สมเด็จว่า เปี่ยมล้นด้วยคุณธรรมอลังการยิ่งใหญ่ "
จากพระธรรมเทศนาของสมเด็จพระสังฆราชนี้ อาตมาก็ขอขยายความดังนี้ว่า ผู้ใหญ่สมัยปู่ย่าตายายของเรา เนื่องจากท่านได้ศึกษา ธรรมะกันมามาก ครั้นถึงวันเกิด ถ้าเป็นวันพระ ท่านก็ตั้งใจเจริญภาวนากันเต็มที่ เมื่อรักษาใจ รักษาอารมณ์จนผ่องใสดีแล้วก็จะมาพิจารณา ตนเองว่า ในช่วงเวลาที่ผ่านมาตลอดปีนั้นได้ปฏิบัติตนอย่างไรบ้าง เช่น ได้ศึกษาธรรมะลึกซึ้งแค่ไหน มีศีลมีวินัยเคร่งครัดผุดผ่องดีไหม ได้นั่งสมาธิเจริญภาวนาขนาดไหน คือพิจารณาบุญที่สร้างมาดีแล้วนั่นเอง ในขณะเดียวกันก็วิเคราะห์ว่าตนมีความประพฤติบกพร่องอย่างใดบ้าง แล้วรีบแก้ไขเสีย โดยถือเอาวันเกิดนั่นแหละเป็นวันเริ่มต้นชีวิตใหม่ต่อไป นี่ก็เป็นเรื่องเกี่ยวกับตัวของผู้ที่เป็นเจ้าของวันเกิดเอง
*สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสนมหาเถระ ๒๒ มิถุนายน ๒๕๑๗-๒๗ สิงหาคม ๒๕๓๑)
