เราคือใคร ถวิล วัติรางกูล

จักรวาลและภูมิ ๓๑

           ขอย้อนมากล่าวถึงคำตอบที่ว่า “เราคือสัตว์ที่ต้องเวียนว่ายตายเกิดอยู่ใน ๓๑ ภูมิ" ภูมิทั้ง ๓๑ อยู่ที่ไหน มีลักษณะอย่างใด เราจะไปอุบัติเกิดในที่นั้น ๆ ได้อย่างไร พออธิบาย ได้ดังนี้

            เราจะก่อสร้างบ้านเรือนที่อยู่อาศัย หรือสิ่งก่อสร้างใด ๆ ก็ตาม จำต้องมีพื้นแผ่นดินเป็นสถานที่รองรับสิ่งก่อสร้างนั้น ๆ ฉันใด ภูมิทั้ง ๓๑ จะตั้งหรือเกิดขึ้นได้ จำเป็นต้องมีสิ่งรองรับเช่นเดียวกัน สิ่งนั้นเรียกว่า “จักรวาล” จักรวาลมีจำนวนมากมายนับเท่าใดไม่มีที่สิ้นสุด และไม่สามารถบอกได้ว่าจักรวาลเกิดครั้งแรกเมื่อใด และจะแตกดับโดยไม่มีการเกิดขึ้นใหม่อีกเลยเมื่อใด แต่ความเป็นจริงที่ปรากฏอยู่ตลอดมา จักรวาลที่มีอยู่สามารถแตกทำลายลงได้เมื่อถึงเวลาอันควร เมื่อพินาศไปแล้ว สามารถก่อตัวเป็นจักรวาลใหม่ขึ้นอีก เปลี่ยนแปลงเกิดดับอยู่ดังนี้ ไม่มีที่สิ้นสุด

               แต่ละจักรวาลย่อมมีภูมิทั้ง ๓๑ ของตนเอง เฉพาะจักรวาลของเรามีลักษณะดังนี้

               ๑. พื้นล่างสุดของจักรวาล เป็นอากาศ มีความหนาหาประมาณมิได้ มืดสนิท

               ๒. ถัดขึ้นมาเป็นลม หนา ๔๖๐,๐๐๐ โยชน์ (ประมาณ ๑๕,๓๖๐,๐๐๐ กิโลเมตร) (๑ โยชน์ประมาณ ๑๖ กิโลเมตร บางแห่งว่าประมาณ ๒๐ กิโลเมตร)

               ๓. ถัดจากพื้นลม เป็นพื้นน้ำแข็ง หนาครึ่งหนึ่งของพื้นลม คือ ๔๘๐,๐๐๐ โยชน์

               ๔. ถัดจากพื้นน้ำแข็งขึ้นมาเป็นพื้นดิน หนาครึ่งหนึ่งของพื้นน้ำแข็ง คือ ๒๔๐,๐๐๐ โยชน์ เป็นดิน ๒ ชนิด ชั้นบนเป็นดินธรรมดา (ปังสุปถวี) ครึ่งหนึ่ง ชั้นล่างเป็นหิน (สิลาปถวี) ครึ่งหนึ่ง

               ๕. แกนกลางจักรวาล เป็นภูเขาสิเนรุ มีความสูง ๑๖๘,๐๐๐ โยชน์ ครึ่งหนึ่งอยู่ในพื้นมหาสมุทร อีกครึ่งหนึ่งสูงพ้นมหาสมุทรขึ้นไป พื้นที่โดยรอบ ๒๕๒,๐๐๐ โยชน์

               ๖. บนยอดเขาสิเนรุเป็นพื้นดินเต็มไปด้วยรัตนะทั้ง ๗ มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ๘๔,๐๐๐ โยชน์ ลักษณะกลม

               ๗. รัตนะที่เกิดติดอยู่ที่ไหล่เขาแต่ละทิศแตกต่างกัน ทิศตะวันออกเป็นเงิน ทิศใต้เป็นมรกต ทิศตะวันตกเป็นแก้วผลึก ทิศเหนือเป็นทองคำ จึงเป็นเหตุให้สีของน้ำในมหาสมุทร อากาศ ต้นไม้ใบไม้ที่อยู่ตรงกับทิศนั้น ๆ เป็นสีเดียวกับสีของรัตนะประจำไหล่เขาสิเนรุไปด้วย

               ๘. ตอนกลางของภูเขาสิเนรุลงไปจนถึงพื้นน้ำในมหาสมุทร มีบันไดเวียน ๕ ชั้น แถบชานบันไตของแต่ละชั้นเป็นที่อยู่ของสัตว์ต่าง ๆ ดังนี้ชั้นล่างสุดภายใต้พื้นน้ำเป็นที่อยู่ของพญานาค ชั้นที่ ๒ เหนือน้ำขึ้นมาเป็นที่อยู่ของเหล่าครุฑ ชั้นที่ ๓ เป็นที่อยู่ของกุมภัณฑเทวดา ชั้นที่ ๔ เป็นที่อยู่ของยักขเทวดา ชั้นที่ ๕ เป็นที่อยู่ของท้าวจาตุมหาราชิกา ๔ องค์และเหล่าบริวาร

               ๙. พื้นล่างที่เป็นรากฐานของภูเขาสิเนรุ มีลักษณะเป็นภูเขา ๓ ลูก ตั้งรองรับ ภูเขาสิเนรุอยู่ทั้ง ๓ ด้าน ฐานของภูเขาสิเนรุตั้งอยู่ในระหว่างช่องว่างระหว่างกลางภูเขาทั้ง ๓ นั้น ใต้พื้นฐานของภูเขาสิเนรุมีที่ว่างเป็นอุโมงค์ใหญ่ กว้างถึง ๑๐,๐๐๐ โยชน์ เป็นที่อยู่ของเหล่าอสูร

               ๑๐. รอบภูเขาสิเนรุ มีภูเขาล้อมรอบอยู่ ๗ ชั้น (สัตตบรรพ์) ชื่อ ยุคนธร อิสินธร (อีสธร) กรวิกะ สุทัสสนะ เนมินธร วินตกะ และอัสสกัณณะ ตามลำดับ ชั้นแรกภูเขายุคนธรนั้น มีระยะห่างจากภูเขาสิเนรุ ความสูงของภูเขายุคนธรเอง และความลึกของมหาสมุทรที่อยู่ระหว่างภูเขาสิเนรุและยุคนธรมีจำนวนเท่า ๆ กันคือ ๘๔,๐๐๐ โยชน์ส่วนภูเขาชั้นต่อ ๆ ไปลดระยะครึ่งหนึ่งตามลำดับทั้งระยะห่าง ความสูง และความลึกของมหาสมุทร

               ๑๑. สุดเขตโลกธาตุเล็ก ๆ ที่เป็นที่ตั้งของสิ่งที่กล่าวมาแล้วนั้น ล้อมรอบไปด้วยภูเขาจักรวาลกั้นอาณาเขตเป็นที่สุด ภูเขานี้สูง ๑๖๔,๐๐๐ โยชน์ ครึ่งหนึ่งจมอยู่ในพื้นมหาสมุทร ความหนาของภูเขา ๕๕๒,๐๐๐ โยชน์ ภายในเขตภูเขาจักรวาล ส่วนกว้างเท่ากับส่วนยาวคือ ๑,๒๐๓,๔๕๐ โยชน์ ด้านในโดยรอบ ๓,๖๑๐,๓๕๐ โยชน์

               ๑๒. ภูเขาจักรวาลอยู่ห่างจากภูเขาสิเนรุ ๔๗๗,๗๒๘ โยชน์ แต่อยู่ห่างจากภูเขาอัสสรัณณะ ๓๐๔,๖๔๓ โยชน์

                มหาสมุทรที่อยู่ระหว่างภูเขา ๗ ชั้นเป็นมหาสมุทรภายในชื่อ นทีสีทันดร

                ส่วนมหาสมุทรภายนอกคือที่อยู่ระหว่างภูเขาอัสสกัณณะ และภูเขาจักรวาลชื่อ พริทนที่

                ที่กล่าวแล้วนี้คือลักษณะของจักรวาลโดยสังเขป เป็นที่ตั้งของภูมิทั้ง ๓๑ ดังนี้คือ

ที่ตั้งของมนุสสภูมิ หรือที่เรียกว่าโลกมนุษย์

              ตรงกับไหล่ภูเขาสิเนรุตามทิศทั้ง ๔ ไกลออกไปในมหาสมุทรภายนอกที่อยู่ระหว่างภูเขาชั้นที่ ๗ ที่ชื่ออัสสกัณณะกับภูเขาจักรวาล เป็นผืนแผ่นดินกว้างใหญ่มีน้ำล้อมรอบประจำอยู่ที่ศละแห่ง แต่ละแห่งเรียกว่าทวีป รวม ๔ ทวีป หรือเรียกโดยง่ายว่าจักรวาลนี้มีโลกมนุษย์ ๔ โลก เฉพาะโลกที่เราอยู่ในปัจจุบันอยู่ตรงกับไหล่เขาสิเนรุทางทิศใต้

         ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ ดาวนักขัตทั้งปวง โคจรไปมารอบภูเขาสิเนรุ อยู่ในระดับเสมอกันกับยอดเขายุคนธร ห่างจากมนุษย์โลก ๔๒,๐๐๐ โยชน์

ที่ตั้งของอบายภูมิ

                 นรก เฉพาะนรกขุมใหญ่มี ๔ ขุม ตั้งอยู่ที่พื้นดินธรรมดา (ปังสุปถวี) ตรงกับโลกมนุษย์ที่เราอาศัยอยู่ลึกลงไป

                 เดรัจฉาน เปรต อสุรกาย มีที่อยู่ทั่วไปหลายแห่งในชมพูทวีป

ที่ตั้งของเทวภูมิ

                 สวรรค์ชั้นที่ ๑ จาตุมหาราชิกา มีอยู่ทั้งในมนุสสภูมิ และที่รอบบริเวณเขาสิเนรุในมหาสมุทร ในอากาศ ที่พื้นดิน ของจักรวาล

                 ชั้นที่ ๒ อยู่บริเวณยอดเขาสิเนรุ

                 ชั้นที่ ๓ ขึ้นไปจนถึงชั้นที่ 5 อยู่ในอากาศเหนือยอดเขาสิเนรุขึ้นไปตามลำดับ

ที่ตั้งของพรหมภูมิ

                 อยู่เหนือเทวภูมิขึ้นไป
พอเขียนเป็นรูปสับเขปได้ดังในแผนภาพ

๑ พ้นปฐพี่ยังมีฝั่งฟ้า                       พ้นทุกหน้า มีบรมพรหมยิ่งใหญ่
พ้นอกนิษฐ์นั้นไซร้ภพอะไร                        ลิ่วไปลับลี้คือนิพพาน ๑

อังคาร กัลยาณพงศ์