บทที่ ๑๐๗
แม่ (พ่อ) และลูกที่ประเสริฐ
(๑๒ สิงหาคม วันแม่, ๕ ธันวาคม วันพ่อแห่งชาติ)
มีสุภาษิตกล่าวว่า บุคคลจําต้องสละทรัพย์เพื่อรักษาอวัยวะ และสละอวัยวะเพื่อรักษาชีวิต
อวัยวะหาทดแทนไม่ได้ หากจำเป็นต้องสละทรัพย์เพื่อรักษาอวัยวะ แม้มากก็ต้องยอม แต่ชีวิตสำคัญกว่าอวัยวะ เพราะชีวิตคือทั้งหมดของอวัยวะ หากจำต้องสละอวัยวะ เพื่อรักษาชีวิตก็ต้องยอม
จะเห็นว่าอวัยวะและชีวิตมีค่าประมาณด้วยทรัพย์ไม่ได้
อวัยวะและชีวิตนั้น ได้มาจากไหน ถ้าไม่ได้แม่ (พ่อ)
ปากของเราเอาไว้พูด เอาไว้กิน ได้มาจากไหนถ้าไม่ใช่แม่ (พ่อ)
ตาของเรา หู จมูก ศีรษะ แขน ขา และชีวิตได้มาจากไหนถ้าไม่ใช่แม่ (พ่อ)
แม่ (พ่อ) จึงได้ชื่อว่าเป็นผู้ให้ทุกอย่างแก่บุตร
แต่แม่ (พ่อ) ที่ประเสริฐกว่านี้ ท่านให้ชีวิตแล้ว ยังให้หนทางสวรรค์และพระนิพพานแก่บุตร ด้วยการชักนำให้บุตร มาทำทาน รักษาศีล และเจริญภาวนา ปลูกฝังสัมมาทิฏฐิ คือ ความเข้าใจถูกในเรื่องโลกและชีวิตแก่บุตรตั้งแต่เยาว์วัย
บุตรคนใดได้แม่ (พ่อ) เช่นนี้ จึงได้ชื่อว่า เป็นผู้สั่งสมบุญไว้ดีแล้วในกาลก่อน
แม้บุตรจะทําการตอบแทนพระคุณท่าน ด้วยการสถาปนาท่านไว้ในตำแหน่งพระเจ้าจักรพรรดิ์ ก็ยังไม่ชื่อว่าตอบแทนคุณท่าน เพราะแม่ (พ่อ) และลูกอยู่ร่วมกันก็ไม่เกิน ๑๐๐ ปี ก็แยกย้ายกันไปตามกำลังบุญบาปของตน
บุตรคนใดชักชวนแม่ (พ่อ) ผู้ยังไม่มีศรัทธา ให้มีศรัทธา1 ให้ทำทาน รักษาศีล และเจริญสมาธิ ภาวนา จึงได้ชื่อว่า ตอบแทนคุณแล้วแก่ท่าน เหมือนพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อตรัสรู้แล้วเสด็จไปโปรดเทพบุตรพุทธมารดาบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ จนท่านได้บรรลุธรรมเป็นโสดาบันบุคคล ปิดประตูอบาย เป็นตัวอย่างการตอบแทนคุณบิดามารดาอันสูงสุด
วันนี้วันแม่ (พ่อ) คุณแม่ (พ่อ) ได้พาลูกหรือลูกได้พาแม่ (พ่อ) มาบำเพ็ญทานกุศล หรืออุทิศส่วนกุศลให้ท่าน จึงได้ชื่อว่า ได้ทำกิจที่ควรทำแล้ว เป็นมารดา (บิดา) และบุตรผู้ประเสริฐ เป็นแบบอย่างอันดีงามแก่อนุชนที่จะตามมาในภายหลัง
1บุคคล ๒ ท่านที่ทําการตอบแทนคุณไม่ได้ง่าย มก. ๓๗/๓๕๗, มจ. ๒๐/๒๗
