คำปรารภ
เรื่องเล่าที่ปรากฏอยู่ในหนังสือนี้ทั้งหมด เป็นเรื่องที่ได้ยินได้ฟังมาและที่ได้อ่านได้ศึกษามาทั้งสิ้น จึงมีแหล่งที่มาหลากหลาย คือจากพระเทศน์บ้าง จากวิทยุบ้าง จากคัมภีร์ชาดกบ้าง จากหนังสือหลักสูตรบาลีที่พระสงฆ์ใช้ศึกษาอยู่บ้าง จากหนังสือธรรมะของท่านผู้รู้ทั้งหลายบ้าง เมื่อได้ฟังได้อ่านแล้วก็จดบันทึกย่อไว้ โดยจดบันทึกติดต่อกันมานานแล้ว แต่เสียดายอยู่ว่ามิได้จดบันทึกนามของผู้เล่าเรื่องและวันเดือนปีที่บันทึกไว้ รู้แต่เพียงว่าบัดนี้ผู้เล่าเรื่องทั้งที่เป็นพระและเป็นคฤหัสถ์ซึ่งส่วนใหญ่เป็นพระนักเทศน์ชื่อดังและเป็นอนุศาสนาจารย์ได้สิ้นชีวิตกันไปเป็นส่วนใหญ่แล้ว และในบรรดาเรื่องที่เล่ามานี้ หลายเรื่องมีการตีพิมพ์อยู่ในหนังสือของท่านผู้นั้นและแพร่หลายอยู่ถึงปัจจุบัน
หลายเรื่องที่มาจากชาดกและหลักสูตรบาลีนั้นเป็นที่รู้กันแพร่หลายในวงการนักธรรมบาลีอยู่แล้ววัตถุประสงค์ของหนังสือเล่มนี้คือต้องการนำเสนอตัวอย่างและเรื่องอันเข้ากันได้กับหลักธรรมในพระพุทธศาสนา อันเป็นคติสอนใจบ้าง เป็นเครื่องสะกิดใจให้ฉุกคิดถึงความดีความชั่วบ้างซึ่งเป็นมุมชีวิตที่อาจเกิดขึ้นจริงในชีวิตประจำวันของทุกคนก็ได้ในจำนวนเรื่องที่เล่าไว้ทั้งหมดนั้นเป็นเรื่องอดีตชาติของพระพุทธเจ้าที่เรียกว่าชาดกบ้าง เป็นนิทานปรัมปราบ้าง เป็นเรื่องจริงที่เกิดขึ้นในปัจจุบันบ้าง เป็นเรื่องที่แต่งกันขึ้นเพื่อเล่าประกอบการพูดการบรรยายเรื่องต่างๆ บ้าง และวิธีการเล่าด้วยการเขียนนั้นย่อมจำต้องเพิ่มเติมอรรถรสทางภาษาเข้าไปด้วยทุกเรื่อง มากบ้างน้อยบ้างเพื่อเป็นสีสันและความน่าสนใจแห่งเรื่อง
ดังนั้น เนื้อหารายละเอียดของเรื่องที่ปรากฏอยู่ในหนังสือนี้อาจคลาดเคลื่อนหรือผิดเพี้ยนจากคนเล่าเดิมไปบ้าง แต่โครงเรื่องก็ยังคงเหมือนเดิมอยู่ เนื้อหาของเรื่องแม้ว่าจะต่างกันไปบ้างก็คงไม่ใช่หลักใหญ่หรือเป้าหมายสำคัญของเรื่อง หากความสำคัญอยู่ที่ประเด็นสาระของเรื่องว่ามุ่งให้สติ ให้ความรู้ และให้ข้อคิดว่าเรื่องนี้ต้องการสื่อให้ผู้อ่านทำอะไรมากกว่า เมื่อจับหลักได้ ดังนี้ ความต่างกันแห่งรายละเอียดก็จะไม่เป็นเป็นอุปสรรคที่ถึงกับทำให้ไม่อ่านหรือไม่ยอมรับเรื่องที่เล่ามากลุ่มเป้าหมายหลักที่ต้องการนำเสนอหนังสือนี้คือบุคคล ๓ กลุ่มใหญ่ๆ ได้แก่เยาวชนชาวพุทธรุ่นใหม่ที่เริ่มให้ความสนใจต่อพระพุทธศาสนาและต้องการหาแนวทางดำเนินชีวิตที่ถูกต้องเพื่อที่จะได้เป็นผู้ใหญ่ที่ดีมีคุณภาพต่อไป
กลุ่มต่อไปคือผู้ใหญ่ที่ไม่ค่อยได้สัมผัสกับเรื่องเช่นนี้ในศาสนามากนัก ด้วยไม่ค่อยมีเวลาหรือโอกาสที่จะทำได้เนื่องจากงานและหน้าที่ประจำรัดตัว และอีกกลุ่มหนึ่งคือกลุ่มผู้มีหน้าที่แนะนำสั่งสอนคนอื่น ซึ่งได้แก่พระสงฆ์ที่เป็นนักเทศน์ นักบรรยาย ครูสอนศีลธรรมในโรงเรียน เป็นต้น และบิดามารดาหรือผู้ใหญ่ที่มีลูกหลานอยู่ในปกครอง จะได้ใช้เป็นคู่มือหรือเป็นเครื่องมือในการแนะนำสั่งสอนชาวบ้าน สอนลูกศิษย์ และสอนลูกหลานของตน โดยนำไปเล่าเพื่อให้เกิดความเพลิดเพลินก่อนแล้วแนะนำหลักปฏิบัติที่ต้องการจะป้อนให้ในภายหลัง ซึ่งวิธีการเช่นนี้ได้ถูกนำมาใช้กันมาแต่โบราณกาลแล้วและค่อนข้างจะได้ผลมากกว่าวิธีอื่นขออนุโมทนาและขออนุญาตท่านเจ้าของเรื่องทั้งหลาย ทั้งท่านที่คิดเรื่องเองแล้วเล่าไว้เป็นคนแรกและท่านที่จำมาเล่าต่ออีกที่หนึ่งไว้ ณ ที่นี้ ที่นำเรื่องของท่านมาขยายผลให้แผ่ไพศาลยิ่งขึ้นไป ความดีอันใดที่เกิดจากหนังสือนี้ขอมอบเป็นผลงานของท่านเหล่านั้น และขอให้ได้รับผลเป็นบุญกุศลสำหรับสุขสมบัติในสัมปรายภพยิ่งๆ ขึ้นไป ทั้งหวังว่าหนังสือนี้จะเป็นประโยชน์แก่กลุ่มเป้าหมายและท่านที่สนใจตามควร ขอได้รับความปรารถนาดีจากใจ และได้คติ สติ ปัญญา สัมมาทิฐิโดยทั่วหน้ากัน
(พระธรรมกิตติวงศ์)
๒๒ พฤศจิกายน ๒๕๕๐
