พระเดชพระคุณพระพรหมจริยาจารย์ เจ้าอาวาสวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามพระมหาเถระผู้ยังคุณูปการแก่คณะสงฆ์และสังฆมณฑลนานัปการ พระเดชพระคุณฯ อุทิศตนเพื่องานพระศาสนาอย่างยิ่งยวด ด้วยปรีชาสามารถรับธุระหน้าที่เพื่อยังคุณประโยชน์ต่าง ๆ อยู่มากมาย ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่หนใต้ กรรมการมหาเถรสมาคม ประธานกรรมการที่ปรึกษาพระธรรมจาริก ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ วัดเบญจมบพิตร
ชาติภูมิ นามเดิม สมุท รัชฏาวรรณ เกิดวันเสาร์ที่ 5 มิถุนายน 2463 ตรงกับแรม 4 ค่ำ เดือน 7 ปี วอก ณ บ้านเลขที่ 74 ตำบลบางระกำ อำเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่างทอง
เข้าบรรพชาวันที่ 3 มิถุนายน 2475 ณ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร โดยท่านเจ้าประคุณสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปรินายก(ครั้งดำรงพระสมณศักดิ์ที่ พระธรรมโกศาจารย์)เป็นพระอุปัชฌาย์ อุปสมบท วันที่ 27 พฤษภาคม 2483 (วันเดียวกับเจ้าประคุณสมเด็จพระพุทธชินวงศ์) ณ พระอุโบสถวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร โดยท่านเจ้าประคุณสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปรินายก(ครั้งดำรงพระสมณศักดิ์ที่พระพรหมมุนี)เป็นพระอุปัชฌาย์ พระเดชพระคุณพระมงคลวัตรกวี(ครั้งดำรงสมณศักดิ์ที่พระสรภาณกวี)เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และพระเดชพระคุณพระราชเวที(ดอกไม้ ใยลำยอก)เป็นพระอนุสาวนาจารย์
วิทยฐานะ
ในสายสามัญ พ.ศ.2473 จบชั้นประถมบริบูรณ์โรงเรียนประชาบาลวัดโบสถ์ราษฏร์ศรัทธา ตำบลบางระกำ อำเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่างทอง
สายนักธรรม พ.ศ.2479 สอบนักธรรมชั้นตรีได้ พ.ศ.2480สอยนักธรรมชั้นโทได้ พ.ศ.2482 สอบนักธรรมชั้นเอกได้ ทั้ง 3 ชั้นสอบได้ในสำนักเรียนวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม
สายเปรียญธรรม พ.ศ.2480 สอบได้เปรียญธรรม 3 ประโยค พ.ศ.2481 สอบได้เปรียญธรรม 4 ประโยค พ.ศ.2482 สอบได้เปรียญธรรม 5 ประโยค พ.ศ.2485 สอบได้เปรียญธรรม 6 ประโยค รวม 4 ประโยคนี้สอบได้ในสำนักเรียนวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม
พ.ศ.2490 สอบได้เปรียญธรรม 7 ประโยคได้ในสำนักเรียนคณะจังหวัดเชียงใหม่
คุณูปการในงานการปกครอง
พ.ศ. 2489 เป็นเลขานุการคณะกรรมการสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่
พ.ศ. 2496-2516 เป็นผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม
พ.ศ. 2505 เป็นผู้รักษาการศึกษาอำเภอดุสิต
พ.ศ. 2505 เป็นผู้รักษาการเจ้าคณะอำเภอบางเขนและเป็นพระอุปัชฌาย์วิสามัญ
พ.ศ. 2507-2508 เป็นรองเจ้าคณะภาค 11
พ.ศ. 2508-2516 เป็นเจ้าคณะภาค 11
พ.ศ. 2516 เป็นเจ้าคณะภาค 5
พ.ศ. 2516-2537 เป็นรองเจ้าอาวาสวัดเบญจมบพิตรดุสิตวานาราม
พ.ศ. 2537-2538 เป็นผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาสวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม
พ.ศ. 2538-ปัจจุบัน เป็นเจ้าอาวาสวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม
ในด้านงานการศึกษา เป็นอาจารย์สอนพระปริยัติธรรมสำนักเรียนวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม
พ.ศ. 2486 เป็นกรรมการตรวจข้อสอบธรรมและบาลีสนามหลวง
พ.ศ. 2488 เป็นอาจารย์สอนพระปริยัติธรรมสำนักเรียนวัดพระสิงห์และวัดพันอ้น จังหวัดเชียงใหม่
พ.ศ. 2490 เป็นพระอาจารย์สอนพระปริยัติธรรมสำนักเรียนวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม
พ.ศ. 2495-2537 เป็นเลขานุการแม่กองบาลีสนามหลวง
งานกวีนิพนธ์
พ.ศ. 2502 รจนาคำกลอนคาถาธรรมบทและอรรถกถาธรรมบท
พ.ศ. 2525 เป็นประธานอนุกรรมการรจนาคำฉันท์สดุดีพระบรมราชจักรีวงศ์เนื่องในโอกาสครบรอบ 200 ปีกรุงรัตนโกสินทร์
พ.ศ. 2526 รจนาบทประพันธ์อาเศียรวาทราชสดุดีถวายพระพรชัยมงคลแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเนื่องในพระราชวโรกาสเจริญพระชนมพรรษาครบ 5 รอบ
พ.ศ. 2531 รจนาบทประพันธ์อาเศียรวาทรัชมังคลาภิเษกสมโภชเนื่องในพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก
พ.ศ. 2533 รจนาคำฉันท์สดุดีสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส
พ.ศ. 2533 รจนาคำประพันธ์ กาพย์แห่เรือ ถวายสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี ในวโรกาสเสด็จพระราชดำเนินถวายผ้าพระกฐิน ณ วัดท่าสุทธาวาส จังหวัดอ่างทอง
สมณศักดิ์
พ.ศ. 2493 เป็น พระครูปลัดสัมพิพัฒนสุตาจารย์ ฐานานุกรมใจสมเด็จพระสังฆราช กิตติโสภณมหาเถร
พ.ศ. 2496 ได้รับพระราชทานแต่งตั้งสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญ ที่ พระอมรเมธี
พ.ศ. 2501 เป็นพระราชาคณะชั้นราช ที่ พระราชกิตติเวที
พ.ศ. 2506 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพ ที่ พระเทพกิตติเวที
พ.ศ. 2517 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรม ที่ พระธรรมกิตติโสภณ
พ.ศ. 2533 เป็นพระราชาคณะชั้นหิรัณยบัฏ ที่ พระพรหมจริยาจารย์
พระเดชพระคุณฯ สนับสนุนโครงการปฏิบัติธรรมกรรมฐาน วัดเบญจมบพิตร ฯ ได้ถือเป็นนโยบายหลัก เพราะคู่กับคันถธุระตามหลักฐานพระบาลีที่มีมา และทางวัดได้จัดให้มีกิจกรรมอบรมจิตตภาวนา ทุกวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาได้ต่อเนื่องกันมาจนถึงปัจจุบัน เพื่อพัฒนาจิตใจในการทำงานและสร้างสมรรถนะจิตใจให้มีความเข้มแข็งและมีคุณค่าสูงขึ้นดีงามต่อไป
เนื่องในวาระวันคล้ายวันเกิดพระเดชพระคุณฯ ในวันจันทร์ที่ 5 มิถุนายน นี้ ศิษยานุศิษย์ พุทธศาสนิกชนผู้มีความเคารพรักในพระเดชพระคุณฯ พร้อมใจร่วมบำเพ็ญกุศลน้อมถวาย ให้ท่านดำรงอายุยืนยาว มีพลานามัยที่แข็งแรง เป็นกำลังสำคัญแห่งพระพุทธศาสนา เป็นที่พึ่งผู้นำความดีสู่พุทธศาสนิกชนต่อไปยาวนาน
------
วัเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม ราชวรวิหาร
พระอารามหลวงชั้นเอก ชนิด ราชวรวิหาร เป็นวัดซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นแทนวัดเก่าซึ่งเป็นวัดร้างเรียกกันว่า วัดแหลม และวัดไทรทอง โปรดให้สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ทรงเป็นนายช่างออกแบบพระอุโบสถนี้สร้างด้วยหินอ่อนงดงามมาก
ชั้นต้นมีพระราชดำริจะอัญเชิญพระพุทธชินราช จากวัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร จังหวัดพิษณุโลก มาประดิษฐานเป็นพระประธานในพระอุโบสถ แต่ประชาชนชาวพิษณุโลก แสดงความหวงแหน กราบบังคมทูลยับยั้ง จึงโปรดเกล้าฯ ให้ช่างกรุงเทพฯ ขึ้นไปจำลองหล่อพระพุทธชินราชองค์ใหม่มาประดิษฐานเป็นพระประธานในพระอุโบสถ วัดเบญจมบพิตรฯ สืบต่อมาจนทุกวันนี้
โดย..โชติกา
