ระเบียงทัศนะ

เรื่องเล็บไม่ใช่เรื่องเล็ก

"ทำไมเล็บดำปี๋อย่างนี้ล่ะลูก"

....."มันไว้ทุกข์ค่ะ" จำได้ว่าตอบคุณแม่ไปอย่างนั้น เมื่อถูกถามถึงสุขอนามัยของเล็บ ไม่ได้คิดจะยียวนคุณแม่แม้แต่น้อย ด้วยความเป็นเด็ก บ้านใกล้วัด เห็นคนใส่ชุดดำไปงานศพบ่อยๆ เล็บเราก็ดำเหมือนชุดที่เขาใส่กัน เลยคิดว่ามันคงกำลังไว้ทุกข์

.....คุณแม่เรียกให้มาตัดเล็บ ดิฉันยังอิดออด บอกว่าไม่ว่าง "มีธุระค่ะ" ดิฉันจำเขามาพูด ผู้ใหญ่มักพูดแบบนี้ "ธุระอะไรจ๊ะ?" คุณแม่ถาม ตอนนั้นคิดว่าถ้าตอบไป คุณแม่คงไม่เข้าใจ ภาระหน้าที่หลักของเด็กคือ การเล่น แต่ผู้ใหญ่มักไม่เห็นความสำคัญ ดิฉันถูกลากไปตัดเล็บจนได้ คุณแม่เอาแปรงขนอ่อนขัดเล็บจนสะอาด เห็นเล็บเล็กๆ เป็นสีชมพู ซอกเล็บ ซอกนิ้วมือ นิ้วเท้าเกลี้ยงเกลา

.....เช้าวันรุ่งขึ้นดิฉันเดินเข้าประตูโรงเรียนไปด้วยความมั่นใจ เพราะหลังจากสวัสดีคุณครูแล้ว นักเรียนทุกคนต้องคว่ำมืออวดเล็บให้คุณครูดู ดิฉันกางมือเต็มที่ตั้งใจให้คุณครูเห็นชัดๆ ดิฉันคิดอยากให้คุณครูขอดูเล็บเท้าด้วย จะได้ถอดถุงเท้าอวดเล็บเท้าด้วยเลย มั่นใจเล็บสะอาดของตัวเองมาก

.....เรื่องเก่าในอดีตผุดขึ้นมาเมื่อดิฉันกลับไปเยี่ยมคุณแม่วันก่อน ท่านเอากรรไกรตัดเล็บออกมา แล้วขอให้ช่วยตัดเล็บเท้าให้ ดิฉันคว้ากะละมังพลาสติคใบย่อมๆ ใส่น้ำครึ่งหนึ่ง คุณแม่ร้องลั่นว่า ไม่เอา อยากให้ตัดเล็บอย่างเดียว ดิฉันบอกท่านว่าต้องล้างเท้า ขัดเท้าเสียก่อน เล็บจะได้อ่อนนุ่มตัดง่าย ท่านยังยืนยันว่าไม่เอา ดิฉันรู้ดีว่าที่ท่านไม่ยอมให้ล้างเท้าให้ เพราะความเกรงใจ

.....พี่สาวดิฉันร้องบอกว่า "หมอสั่ง!" คาถานี้ได้ผล คุณแม่ยอมจุ่มเท้าลงในกะละมัง ดิฉันเริ่มต้นขัดเท้าให้ท่าน สังเกตว่าเล็บหัวแม่เท้าหลุดไปแล้ว แต่ไม่เจ็บ มองดูก็รู้ว่าสาเหตุที่เล็บหลุดเป็นเพราะมีเชื้อรา

.....การที่คุณแม่ทำกิจวัตรได้ด้วยตัวเอง ทั้งที่อายุมากแล้ว เลยทำให้เราลืมไปว่าการก้มลงขัดเท้าขณะอาบน้ำเป็นเรื่องเหลือวิสัยของคนแก่อย่างท่าน แต่เพราะความเกรงใจลูกหลานจึงทำความสะอาดเองเท่าที่จะทำได้

.....หลังล้างขัดเท้าคุณแม่ด้วยแปรงขนอ่อนแล้ว ดิฉันเอาผ้าขนหนูห่อเท้าท่านแล้วยกวางบนตัก กำลังขะมักเขม้นกับการตัดเล็บอยู่ คุณแม่เอื้อมมือมาลูบผมดิฉัน ดิฉันเงยหน้าขึ้นสบตาท่าน เห็นรอยรื้นในดวงตา ท่านเสพูดว่า "มีผมหงอกแล้วนะลูก แม่จะถอนให้นะ"

.....ดิฉันคิดเข้าข้างตัวเองว่าเป็นเพราะเรามีภาระหน้าที่ จึงทำให้การดูแลคุณแม่พร่องไป เป็นเพราะไม่ว่าง พอคิดถึงตรงนี้ รู้สึกวาบขึ้นในอก ดิฉันบอกว่า "ไม่ว่าง" ตั้งแต่เรียนอยู่ชั้นอนุบาล ผ่านมาหลายสิบปีดิฉันก็ยังไม่ว่างอยู่ดี แล้วคุณแม่จะรอเวลาว่างของดิฉันได้อีกสักกี่ปี

.....ทุกครั้งที่ตัดเล็บให้ตัวเอง อย่าลืมนึกถึงผู้เฒ่าผู้แก่ในบ้านบ้างนะคะ เพราะเรื่องเล็บไม่ใช่เรื่องเล็กจริงๆ

ภัทรา ประภาสชล