มรดกธรรม 69 กัณฑ์ ตอน 16
สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตา คืออะไร
กายมนุษย์นี่แหละเป็นตัวโดยสมมติ 8 กายที่อยู่ในภพนั่นแหละเรียกว่า อตฺตสมฺมติ เรียกว่าตัวโดยสมมติทั้งนั้น
ส่วนธรรมล่ะ คือ ธรรมที่ทำให้เป็นกายมนุษย์น่ะ ก็เรียกว่าธรรมสมมติเหมือนกัน สมมติชั่วคราวหนึ่ง ไม่ใช่ตัวที่พระองค์ทรงรับสั่งว่า สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตาติ ธรรมทั้งสิ้นไม่ใช่ตัว ตัวทั้งสิ้นไม่ใช่ธรรม ตัวก็เป็นตัวซิ ธรรมก็เป็นธรรมซิคนละนัย มีตัวกับธรรม 2 อย่างนี้เท่านั้น กายมนุษย์ก็มีตัว กายมนุษย์ก็มีธรรมที่ทำให้เป็นตัว ตลอดทุกกาย ทั้ง 18 กาย มีตัวกับมีธรรมที่ทำให้เป็นตัว แต่ว่าตัวทั้งหลายเหล่านั้น ทั้ง 8 กายในภพ เป็นอนิจจํ ทุกฺขํ อนตฺตา หมดไม่เหลือเลย ทั้ง 10 กายนอกภพ เป็น นิจฺจํ สุขํ อตฺตา หมดไม่เหลือเลย ตรงกันข้ามอย่างนี้เป็น นิจฺจํ สุขํ อตฺตา เป็นของเที่ยงของจริงหมด แต่ว่าในภพแล้วเป็นของไม่เที่ยงไม่จริงหมด
พระธรรมเทศนา พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) พระผู้ปราบมาร
: โปรแกรมรวมธรรม มรดกธรรม 69 กัณฑ์ : กัณฑ์ 5 หน้า 16
