หลวงพ่อตอบปัญหา
เรื่อง : หลวงพ่อทัตตชีโว

ความสะอาดและเป็นระเบียบมีความสำคัญต่อความเจริญรุ่งเรือง
ของพระพุทธศาสนาอย่างไร ? 

ANSWER คำตอบ

     วัดเป็นสถานที่ฝึกคนให้มีศีลธรรม เรียกอีกอย่างได้ว่าเป็นโรงเรียนฝึกสอนศีลธรรมให้แก่ชาวโลก พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนบทฝึกหัดขัดเกลาตัวเองของมนุษย์ให้ดีขึ้นโดยแบ่งเป็น ๓ ลำดับ คือ ทาน ศีล และภาวนาสำหรับคฤหัสถ์หรือฝ่ายบ้าน ส่วนของบรรพชิตหรือฝ่ายวัดมีบทฝึก คือ ศีล สมาธิ และปัญญาคฤหัสถ์ให้รักษาศีล ๕ ให้มั่นคง เมื่อมาบวชเป็นสามเณร เป็นพระ ก็จะสามารถรักษาศีลของบรรพชิต คือ ศีล ๑๐ หรือศีล ๒๒๗ ข้อ ได้บริสุทธิ์มั่นคง ซึ่งจะเกื้อกูลต่อความกล้าวหน้า ในการเจริญสมาธิและปัญญา ศีล ๕ จึงสำคัญและจำเป็นมากสำหรับชีวิตของมนุษย์ ทั้งที่เป็นคฤหัสถ์และบรรพชิต

     เรื่องการรักษาศีล ๕ ให้ได้นั้นเป็นเรื่องยุ่งยากมากสำหรับคนทั่วไป แค่อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ไม่อำนวย เช่น มียุงมากัด มีมดมาไต่ตอมคนก็พร้อมจะบี้มดตบยุงกันแล้ว

    การที่จะรักษาพระพุทธศาสนาให้เป็นที่พึ่งแก่ชาวโลก ไม่ได้ทำเพียงแค่เก็บรักษาคัมภีร์คำสอนของพระพุทธองค์ให้คงอยู่ต่อไปเท่านั้นถ้ามนุษย์ทั้งหลายไม่ได้ปฏิบัติตามคำสอนของพระพุทธองค์ ก็คงไม่เกิดประโยชน์อะไร วัดและพระภิกษุผู้เป็นศาสนทายาท เป็นธรรมทายาทผู้ดำเนินชีวิตตามรอยพระบรมศาสดาและมีหน้าที่เผยแผ่อบรม จึงต้องพยายามทุกวิถีทางที่จะฝึกให้ผู้คนรักษาศีล ๕ กันได้จริง ๆ

     ก่อนอื่น ต้องมาทำความเข้าใจกันก่อนว่า เหตุใดจึงรักษาศีล ๕ ไม่ได้ ในเมื่อมนุษย์รู้ว่า ศีล ๕ เป็นสิ่งที่ดี มีคุณค่า เป็นกุศลกรรมที่มีอานิสงส์ให้ได้กลับมาเกิดเป็นมนุษย์ ถ้าความประพฤติผิดจากศีล ๕ ข้อแล้ว ความเป็นมนุษย์ก็จะลดลง ยิ่งผิดมากข้อ ความเป็นมนุษย์ก็จะยิ่งลดลงมากขึ้น ๆ และมีวิบากกรรมส่งผลให้หลังตายแล้วไปสู่ทุคติภูมิ ได้แก่ ภูมิของสัตว์เดรัจฉาน เปรต อสุรกาย สัตว์นรกแล้วแต่ความหนักเบาของกรรมที่ทำไว้เมื่อเป็นมนุษย์

     ปัญหาก็คือว่า เมื่อรู้ทั้งรู้แบบนี้ แต่ทำไมคนเรายังแก้ปัญหาเรื่องการรักษาศีลไม่ได้สักทีนั่นเป็นเพราะว่า เรามองไม่ออกว่าเหตุแรกเริ่มที่ทำให้คนเราผิดศีล ๕ ตั้งแต่ข้อแรก คือ ฆ่าสัตว์ตัดชีวิตนั้นเกิดขึ้นได้อย่างไร คำตอบก็คือเกิดจากความไม่สะอาดและความไม่เป็นระเบียบ

    เหตุแรกเริ่มที่ทำให้คนทั่วไปต้องฆ่านั้นมาจากความสกปรก เป็นความสกปรกจากร่างกายของมนุษย์ การทำกิจวัตรและกิจกรรมของมนุษย์ในเรื่องทั่วไปในชีวิตประจำวันนี้แหละที่ปล่อยความสกปรกออกมา และทิ้งความสกปรกไว้ตามที่อยู่อาศัย ความสกปรกที่ว่านั้นเป็นอาหารแสนโปรดของสัตว์เดรัจฉานต่าง ๆ ตั้งแต่สัตว์ตัวเล็กตัวน้อย พวกมด ยุง เหลือบ ริ้น ไร และซากของสัตว์ตัวเล็ก ๆ พวกนี้ ก็ยังเป็นอาหารอย่างดีให้แก่สัตว์อื่น ๆ เช่น จิ้งจก ตุ๊กแก คางคก เป็นต้น

     เมื่อสัตว์เล็ก ๆ มาป้วนเปี้ยนใกล้ตัว และทำให้สถานที่หรือเสื้อผ้าของคนเราสกปรกยิ่งขึ้น ก็จะยั่วยุกิเลสในใจคนเราให้กำเริบทั้งหงุดหงิดใจ ทั้งโมโห ทั้งรังเกียจ สารพัดที่กิเลสจะฟุ้งขึ้นมาทำให้ใจขุ่นมัว เมื่อนั้นใจมนุษย์ก็ไม่ใสสะอาด การคิดจัดการแก้ปัญหามักจะทำอย่างขอไปที การปาณาติบาต เบียดเบียนฆ่าสัตว์เล็กสัตว์น้อยจะเกิดขึ้นด้วยเหตุนี้ และเมื่อทำบ่อย ๆ จนคุ้น จะทำให้นิสัยใจคอคนเราหยาบกระด้าง ไม่อ่อนโยน การคิดตัดสินปัญหายามเผชิญอุปสรรคใด ๆ มักจะเลือกจัดการแก้ปัญหาด้วยวิธีรุนแรง ก่อความเดือดร้อนไม่สิ้นสุดทั้งแก่คนอื่นและตนเอง นี้คือเหตุผลว่าทำไมคนเราจึงรักษาศีล ๕ ไม่ค่อยได้ ทั้งที่อยากจะรักษาศีลให้รอดข้ามวันกัน

      เมื่อวัดเป็นสถานที่ฝึกสอนคนให้มีศีลธรรม จึงจำเป็นที่จะต้องขจัดความสกปรกออกไปให้ดีที่สุด เพื่อจัดสิ่งแวดล้อมให้สะอาดเป็นระเบียบ เพื่อสร้างให้คนทั้งหลายคุ้นเคยกับการรักษาความสะอาด และการจัดระเบียบทุกอย่างให้ดีนั้น ก็เป็นเครื่องมืออย่างดีที่จะช่วยรักษาความสะอาดที่ทำไว้ดีแล้วนั้นให้ยั่งยืน ดูแลรักษาทำความสะอาดต่อไปก็ง่ายจัดเก็บหรือหยิบใช้ก็ง่าย ป้องกันการสูญหายป้องกันความเดือดเนื้อร้อนใจจากการกระทบกระทั่งกันในเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ เมื่อมาอยู่ร่วมกันเป็นหมู่มาก

     ความคุ้นเคยก็เป็นเรื่องสำคัญ คนเราเวลาจะคิดพูดทำอะไรมักจะเป็นไปตามความคุ้นเคย เมื่ออยากให้คนคิดพูดทำแต่ความดีจะได้ไม่เผลอทำชั่ว ทำบาป ทำสิ่งไม่ดีต่าง ๆเราก็ต้องสร้างบรรยากาศสิ่งแวดล้อมที่ดี ๆให้กันและกัน เพื่อสนับสนุนให้ทุกคนอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดี ที่สะอาด ที่เกื้อกูลต่อการคิดพูด ทำความดี เมื่ออยู่ในที่ที่สะอาดเป็นระเบียบจนคุ้นเคย การรักษาศีลก็เป็นเรื่องง่ายดายของมนุษย์ ต่อจากนี้ไปการที่คนเราจะคิดทำความดีที่ยิ่งไปกว่านี้ก็เป็นเรื่องที่เป็นไปได้

     เมื่อสิ่งแวดล้อมสะอาดเป็นระเบียบบรรยากาศภายในวัดภายในศาลาปฏิบัติธรรมเป็นบรรยากาศที่สะอาด สงบ ก็เหมาะสมที่จะฝึกฝนอบรมจิตใจด้วยการฟังธรรมและปฏิบัติธรรมต่อไป เมื่อเป็นเช่นนี้ ประโยชน์ก็จะเกิดขึ้นแก่ผู้คนทั้งหลายที่ตั้งใจมาวัด ทั้งวัดและพระก็สำเร็จประโยชน์ที่ได้ทำหน้าที่สืบทอดอายุพระศาสนาให้เป็นประโยชน์แก่ชาวโลก ให้ชาวโลกได้ที่พึ่งที่แท้จริงซึ่งอยู่ภายในตน นั้นคือธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่มนุษย์ผู้ปฏิบัติตามอริยมรรคมีองค์ ๘ จะสามารถเข้าถึงและเป็นพยานการตรัสรู้ธรรมของพระองค์ ความเจริญรุ่งเรืองของพระพุทธศาสนาก็จะบังเกิดขึ้นจากการที่วัดฝึกคนให้รักความสะอาดและความเป็นระเบียบนั่นเอง