อ่านอดีต ขีดอนาคต
เรื่อง : พระมหาพงศ์ศักดิ์ ฐานิโย, ดร.

ย้อนอดีต…ท่องประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา

ตอนที่ ๑๘ : คลื่นลูกแรกในการปักหลักพระพุทธศาสนา… กระทบฝั่ง ณ แคว้นมคธ

           เมื่อ “พระอุรุเวลกัสสปะ” พร้อมด้วยบริวารได้ฟัง “อาทิตตปริยายสูตร” อันกล่าวถึงความร้อนที่เกิดขึ้นกับ อายตนะภายใน ๖ โดยมีจักษุเป็นต้น ซึ่งมีสาเหตุมาจาก ราคะ โทสะ โมหะ แผดเผาอยู่ ทั้งหมดได้เกิดความเบื่อหน่าย คลายกำหนัด จิตหลุดพ้นจากกิเลสทั้งปวง บรรลุเป็นพระอรหันต์ ผู้หมดกิเลสแล้ว พระพุทธองค์พร้อมด้วยสงฆ์หมู่ใหญ่นี้ ได้เสด็จจาริกไปยังกรุงราชคฤห์ แคว้นมคธอันมี “พระเจ้าพิมพิสาร” เป็นกษัตริย์ผู้ปกครอง

          “พระเจ้าพิมพิสาร” เมื่อสดับข่าวว่า พระผู้มีพระภาคเสด็จมายังกรุงราชคฤห์ ซึ่งในขณะนี้ได้ประทับอยู่ ณ สุประดิษฐเจดีย์ ในสวนตาลหนุ่ม จึงได้เสด็จไปเข้าเฝ้าพร้อมด้วยพราหมณ์และคหบดีรวม ๑๒ นหุต (๑๒๐,๐๐๐ คน) แวดล้อม และเมื่อพระราชาพร้อมด้วยบริวารเดินทางไปถึง ต่างบังเกิดความสงสัยว่า “พระสมณโคดมประพฤติพรหมจรรย์ในสำนักของพระอุรุเวลกัสสปะ” หรือ “พระอุรุเวลกัสสปะประพฤติพรหมจรรย์ในสำนักของพระสมณโคดม” กันแน่

            ครั้งนั้น พระพุทธองค์ทรงทราบถึงความคิดในใจของพราหมณ์และคหบดีเหล่านั้น จึงตรัสถาม “พระอุรุเวลกัสสปะ” ถึงความที่ท่านและบริวารได้ละการบูชาเซ่นสรวงไฟ ซึ่งคำตอบของท่านได้สร้างความประหลาดใจให้แก่ชาวแคว้นเป็นอย่างมาก เพราะท่านเองเป็นเจ้าลัทธิและเป็นครูบาอาจารย์ใหญ่ มีลูกศิษย์อยู่มากมาย ครั้นภายหลังที่ท่านได้ตอบคำถามของพระพุทธองค์แล้ว ท่านได้หมอบกราบแทบมูลบาทของพระผู้มีพระภาค เมื่อนั้นความสงสัยในประเด็นที่ว่า “ใครเป็นอาจารย์…ใครเป็นลูกศิษย์” จึงได้หมดไป และความสงสัยทั้งปวงได้หมดสิ้นไปเมื่อได้ฟังธรรมจากพระพุทธองค์ คือ อนุปุพพิกถา อันประกอบด้วย ทาน ศีล สวรรค์ โทษของกาม อานิสงส์ของการออกบวช เป็นผลให้ชาวเมือง ๑๑๐,๐๐๐ คน มี “พระเจ้าพิมพิสาร” เป็นต้น บรรลุเป็นพระโสดาบัน และชาวเมืองที่เหลือ ๑๐,๐๐๐ คน ได้แสดงตนเป็นพุทธมามกะ ผู้ขอถึงพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งที่ระลึกตลอดชีวิต

      จากเหตุการณ์ดังกล่าวนี้ นับเป็นพระปรีชาญาณของพระผู้มีพระภาคเจ้าโดยแท้ที่ทรงอาศัยเวลาพอสมควรในการปราบทิฐิของเหล่าชฎิล โดยมี “อุรุเวลกัสสปะ” ผู้เป็นเจ้าลัทธิและอาจารย์ใหญ่ของชาวแคว้นมคธ ครั้นเมื่อสามารถทำให้ทิฐิทั้งหลายของ “อุรุเวลกัสสปะ” หมดสิ้นไปได้ สาวกทั้งหลายจึงได้ประพฤติปฏิบัติตาม จนในที่สุดชฎิลทั้ง ๑,๐๐๓ ตนได้ออกบวช ฟังธรรม และบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ และเมื่อทั้งหมดได้ปรากฏตัวต่อหน้าสานุศิษย์ชาวแคว้นมคธ ว่าแม้คณาจารย์ของพวกตนยังเลือกที่จะประพฤติพรหมจรรย์ในสำนักของพระพุทธองค์ จึงหมดความสงสัยในพระศาสดา ต่างน้อมใจเพื่อสดับฟังธรรมจากพระพุทธองค์ จนในที่สุดต่างได้บรรลุธรรมาภิสมัยตามกำลังบุญบารมีจึงอาจกล่าวได้ว่าเป็น คลื่นลูกแรกในการปักหลักพระพุทธศาสนา