Dhammaforpeople
ธรรมะเพื่อประชาชน

ตอน  ครอบครัวสุขสันต์

          สมาธิเป็นสิ่งที่มีความจำเป็นสำหรับชีวิตของมนุษย์ทุก ๆคน ไม่ว่าจะเป็นนักบวชหรือฆราวาส ที่ว่ามีความจำเป็นก็เพราะว่าชีวิตประจำวันของเรา ตั้งแต่ตื่นนอนจนกระทั่งเข้านอน ใจของเรานั้นเกี่ยวพันอยู่กับการทำสมาธิโดยตลอด แต่เป็นสมาธิอ่อน ๆในระดับผิวเผิน

          เราจะสังเกตได้ว่าในทุก ๆกิจกรรมเราต้องอาศัยสมาธิ ถ้าในช่วงไหนใจเราปลอดโปร่งแจ่มใส ใจเรานิ่ง จะรู้สึกว่าใจเรามีพลัง สติกับปัญญาก็จะเกิดขึ้น ทำให้เราสามารถเอาชนะอุปสรรคและปัญหาต่าง ๆได้อย่างง่ายดาย

          แต่สมาธิในระดับที่ลึกลงไปกว่านั้นเป็นสมาธิทีเกิดจากการฝึกใจให้หยุดนิ่งที่ศูนย์กลางกายฐานที่ ๗ ซึ่งเป็นบ่อเกิดแห่งสติปัญญาอันบริสุทธิ์และจะทำให้เรารู้แจ้งเห็นแจ้งเกี่ยวกับชีวิตของตัวเรา ดังนั้น ชีวิตจะขาดสมาธิไม่ได้ เพราะสมาธิทำให้ชีวิตของเราสมบูรณ์ขึ้น

          มีพุทธวจนที่ปรากฏในขุททกนิกายธรรมบทว่า

          ปุพเพวะ สันนิวาเสนะ ปัจจุปปันนะหิเตนะ วา เอวันตัง ชายะเต เปมัง อุปปะลังวะ ยะโถทะเก

          ความรักนั้นย่อมเกิดด้วยเหตุ ๒ ประการ คือ ด้วยการอยู่ร่วมกันในการก่อน และด้วยการเกื้อกูลกันในปัจจุบัน เหมือนดอกอุบลเกิดในน้ำเพราะอาศัยเปลือกตมและน้ำ ฉะนั้น

          ในชีวิตของการครองเรือนนั้น ถ้าหากสามีภรรยาไม่รู้จักสงเคราะห์ซึ่งกันและกัน ไม่มีความเข้าอกเข้าใจที่ดีต่อกัน นอกจากจะไม่มีความอบอุ่นในครอบครัวแล้ว บางทีอาจก่อให้เกิดการกระทบกระทั่งกัน จนถึงขนาดที่ต้องหย่าร้างกันไป

          ดังนั้นในการใช้ชีวิตคู่ที่จะให้อยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุขและสามารถประคับประคองไปได้จนตลอดรอดฝั่ง เป็นคู่บุญคู่บารมีที่จะคอยช่วยเหลือเป็นกำลังใจให้กันและกันไปสู่จุดหมายปลายทางคือพระนิพพานนั้น นอกจากจะเคยสร้างบุญบารมีร่วมกันมาในกาลก่อนแล้ว ยังต้องอาศัยความช่วยเหลือเกื้อกูลกันในปัจจุบันเป็นหัวใจสำคัญอีกด้วย

          ในสมัยพุทธกาล ขณะที่พระผู้มีพระภาคเจ้าพร้อมด้วยภิกษุสงฆ์ประทับอยู่ที่เภสกลาวันในแคว้นภัคคะ นางนกุลมาตาคหปตานีและท่านนกุลปิตาคฤหบดีสองสามีภรรยา เมื่อได้ทราบข่าวอันเป็นมงคลว่าพระผู้มีพระภาคทรงเสด็จมายังเมืองของตนจึงถือโอกาสชักชวนกันไปเพื่อเข้าเฝ้าพระบรมศาสดา

          เมื่อไปถึงสถานที่เสด็จประทับเพียงครั้งแรกที่ได้เห็นพระตถาคตเจ้าเท่านั้น ด้วยบุญในอดีตที่เคยเกิดเป็นญาติกันมาหลายภพหลายชาติทำให้ความทรงจำในอดีตย้อนกลับคืนมา ทั้งสองจึงสามารถระลึกได้ว่าพระทศพลเคยเกิดเป็นบุตรของตนมา ๕๐๐ ชาติ และได้เคยเกิดเป็นหมู่ญาติกันอีกหลายร้อยชาติ จึงทำให้มีความรักความผูกพันในพระพุทธองค์เสมือนเป็นที่รักยิ่ง และเกิดปิติปราโมชย์ใจจนไม่สามารถดำรงสติของตนเอาไว้ได้

          เข้าใจว่าพระพุทธเจ้าเป็นบุตรของตนจริง ๆ นางนกุลมาตาคปตานีหมอบลงแทบพระยุคคลบาทของพระบรมศาสดาแล้วกราบทูลว่า “ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ พระองค์ทรงทอดทิ้งมารดาบิดาเอาไว้ตลอดกาลนานถึงเพียงนี้แล้ว จะทรงเสด็จไป ณ ที่ไหนอีกพระเจ้าค่ะ”

          พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระดุษนียภาพ ทรงรอคอยเวลาเพื่อให้สองสามีภรรยามีจิตคลายจากความรัก ความผูกพันที่ติดมาข้ามภพข้ามชาติ เมื่อพระองค์ทรงทราบอัธยาศัยของทั้งสองสามีภรรยานั้นว่าจิตเริ่มคลายจากความยึดมั่นถือมั่นในพระองค์แล้ว มีจิตสงบนิ่ง เยือกเย็นอยู่ภายใน มีใจเป็นกลาง เบาสบาย ควรแก่การบรรลุธรรมพิสมัยแล้ว

          พระองค์ก็ทรงแสดงธรรมโปรดด้วยพระมหากรุณาธิคุณ ในเวลาจบพระธรรมเทศนา ทั้งสองสามีภรรยาก็ได้เข้าถึงกายธรรมพระโสดาบัน เป็นพระโสดาบันบุคคล เป็นพระอริยบุคคลผู้เที่ยงแท้แน่นอนต่อการบรรลุมรรคผลนิพพาน ต่อมานางนกุลมาตาได้หาโอกาสไปเข้าเฝ้าพระบรมศาสดาเพื่อฟังธรรมอยู่เสมอ ๆ

          มีอยู่วันหนึ่งเมื่อนางได้ถวายบังคมแล้วนั่งลงเพื่อฟังธรรมจากพระพุทธองค์ พระองค์ทรงเห็นว่านางเป็นหญิงสะใภ้ในตระกูลสามีต้องรู้จักการประพฤติปฏิบัติตนให้เหมาะสมกับการเป็นหญิงสะใภ้ที่ดี จึงตรัสกับนางว่า

           “ดูก่อนนกุลมาตา สตรีในโลกนี้ที่มารดาบิดามุ่งหวังประโยชน์แก่เธอ แสวงหาความเกื้อกูลอนุเคราะห์ เอ็นดู เมื่อยกเธอให้แก่ชายผู้เป็นสามีแล้ว หญิงนั้นพึงประพฤติปฏิบัติดังนี้ คือ ต้องตื่นก่อน นอนทีหลัง คอยปรนนิบัติรับใช้สามี ประพฤติตนให้รักใคร่เป็นที่ถูกใจของสามี กล่าวแต่ถ้อยคำอันเป็นที่รัก

          ชนเหล่าใดเป็นที่เคารพรักนับถือของสามี ได้แก่มารดาบิดา หรือสมณพราหมร์เป็นต้น เธอจงสักการะนับถือบูชาชนเหล่านั้น และต้อนรับท่านเหล่านั้นที่มาถึงแล้วด้วยการปูลาดอาสนะ แล้วเตรียมน้ำดื่มให้เหมาะสม

          การงานใดเป็นการงานในบ้านของสามี เช่นการทำผ้าขนสัตว์และผ้าฝ้าย เธอต้องเป็นคนขยันไม่เกียจคร้านในการงานนั้นๆ ประกอบด้วยสติปัญญาและความสามารถ ใช้วิธีการให้เหมาะสมกับการงานนั้น สามารถจัดทำให้สำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี

          เธอย่อมรู้อาการของคนในครอบครัวว่าใครเจ็บไข้ได้ป่วยอะไร ดีขึ้นหรือทรุดหนักลง ต้องคอยปรนนิบัติดูแลช่วยเหลือเอาใจใส่ แบ่งปันของกินและของใช้ให้แก่กันและกัน ตามสมควรแก่โอกาส สิ่งใดที่สามีหามาได้จะเป็นทรัพย์สินเงินทอง ข้าวของต่าง ๆ ก็ต้องดูแลรักษาคุ้มครองสิ่งเหล่านั้นไว้ให้ดี และต้องไม่เป็นนักเล่นการพนัน ไม่เป็นคนชอบขโมย ไม่เป็นนักดื่มสุรา ไม่ผลาญทรัพย์นั้นให้พินาศลงไป

          เธอจงเป็นอุบาสิกาผู้ถึงพระพุทธเจ้า พระธรรมและพระสงฆ์ มาเป็นสรณะ เธอต้องเป็นผู้มีศีลงดเว้นจากการฆ่าสัตว์ งดเว้นจากการลักทรัพย์ของผู้อื่น งดเว้นจากการประพฤติผิดต่อบุตรและสามีของผู้อื่น งดเว้นจากการพูดเท็จและงดเว้นจากการดื่มน้ำเมาหรือเสพของมึนเมาอันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท เป็นผู้มีการบริจาคทาน มีใจปราศจากมลทินคือความตระหนี่ อยู่ครองเรือนมีจาคะอันปล่อยแล้วมีฝ่ามือทั้งสองที่ล้างแล้วเพื่อเตรียมให้ทาน ยินดีในการเสียสละ เป็นผู้ควรแก่การขอ ยินดีในการจำแนกแจกจ่ายทาน

          ดูก่อนนางมากุลมาตา สตรีที่ประกอบไปด้วยธรรมะเหล่านี้เมื่อตายไปย่อมได้เข้าถึงความเป็นสหายของเทวดา เหล่ามนาปกายิกา คือเทวดาผู้เป็นที่รัก เป็นที่ชอบใจของมนุษย์และเทวดาทั้งหลาย สตรีผู้มีความรอบรู้ย่อมไม่ดูหมิ่นสามีผู้ขยันหมั่นเพียรอยู่เป็นนิจ เลี้ยงดูตนอยู่ทุกเมื่อสมความปรารถนาทั้งปวง ย่อมไม่ยังสามีให้ขุ่นเคืองด้วยถ้อยคำแสดงความหึงหวง ย่อมบูชาผู้เป็นที่เคารพทั้งปวงของสามี เป็นผู้ขยันไม่เกียจคร้าน สงเคราะห์คนข้างเคียงของสามี ประพฤติตนเป็นที่พอใจของสามี รักษาทรัพย์ที่สามีหามาได้ นารีใดประพฤติตามความชอบใจของสามีอย่างนี้ นารีนั้นย่อมเข้าถึงความเป็นเทวดาเหล่ามนาปกายิกา”

          จากเรื่องนี้ก็จะเห็นได้ว่าการใช้ชีวิตคู่ก็คือการสร้างบารมีร่วมกัน โดยอาศัยการช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกันเป็นพื้นฐาน จะต้องรู้จักหน้าที่ของการเป็นภรรยาและสามีที่ดี มีศรัทธาเสมอกัน มีศีลเสมอกัน มีการบริจาคเสมอกัน และมีปัญญาเสมอกัน เมื่ออยู่ร่วมกันก็ต้องให้เกื้อประโยชน์ใหญ่ทั้งสองฝ่าย ทั้งในภพนี้และภพหน้าและในทุกภพทุกชาติ อย่างนี้จึงจะถูกหลักวิชา เป็นคู่บุญคู่บารมีที่จะคอยประคับประคองกันไปสู่จุดหมายปลายทางคือที่สุดแห่งธรรม ดังนั้นก็ให้รักสามัคคีกันเอาไว้ และหมั่นทำใจให้หยุดนิ่ง ให้ใจใสๆ จะได้เข้าถึงพระรัตนตรัยภายในและจะได้เป็นคอรบครัวสุขสันต์ ครอบครัวแก้ว ครอบครัวธรรมกายกัน