สรรพศาสตร์ในทางโลก
1. ภาพรวมสรรพศาสตร์ในทางโลก
คำว่า "สรรพศาสตร์" มาจากคำสองคำคือ "สรรพ" และ "ศาสตร์" สรรพ แปลว่า ทุกสิ่ง, ทั้งปวง หรือ ทั้งหมดส่วน ศาสตร์ แปลว่า ระบบวิชาความรู้ 2 ดังนั้น สรรพศาสตร์ จึงหมายถึง ระบบวิชาความรู้ทั้งปวงหรือศาสตร์ทั้งปวงที่มีอยู่ในโลกนี้ ซึ่งองค์การยูเนสโก ได้จัดแบ่งเป็นหมวดวิชาใหญ่ๆ คือ มนุษยศาสตร์ (Humanities)สังคมศาสตร์ (Social Sciences) และวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ (Natural Sciences) หรือ เรียกโดยย่อว่า วิทยาศาสตร์
1.1 หมวดวิชามนุษยศาสตร์
หมวดวิชามนุษยศาสตร์นั้นเกิดขึ้นมาในโลกก่อนหมวดวิชาอื่นว่าด้วยโลกภายในของมนุษย์อันได้แก่ ความรู้สึกนึกคิด, จริยธรรม, การสื่อสาร และคุณค่าของความเป็นมนุษย์ เป็นต้น ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มย่อย คือ กลุ่มวิชาบริสุทธิ์ และ กลุ่มวิชาประยุกต์
กลุ่มวิชาบริสุทธิ์
กลุ่มวิชาบริสุทธิ์ ได้แก่ วิชาศาสนา วิชาปรัชญา วิชาภาษาศาสตร์ หรือ อักษรศาสตร์ วิชาศิลปะ เป็นต้น วิชาต่างๆ ในหมวดมนุษยศาสตร์มีลักษณะเป็นนามธรรม มีความเจริญก้าวหน้ามาก่อน จึงเป็นความรู้พื้นฐานให้กับวิชาอื่นๆ ที่ตามมา
กลุ่มวิชาประยุกต์
กลุ่มวิชาประยุกต์ คือ วิชาบริสุทธิ์ที่ถูกนำมาใช้ประโยชน์โดยตรงในการดำรงชีวิต หรืออาจพูดว่า วิชาประยุกต์ คือ การนำเอาความรู้บริสุทธิ์มาใช้งาน ได้แก่ ปรัชญาการดำเนินชีวิตศาสนาในชีวิตประจำวัน ภาษาสำหรับธุรกิจอุตสาหกรรมศิลป ศิลปการแสดง การท่องเที่ยวภาษาอังกฤษเพื่อการท่องเที่ยว เป็นต้น
1.2 หมวดวิชาสังคมศาสตร์
เป็นหมวดวิชาที่ศึกษาเรื่องมนุษย์และความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ด้วยกันเอง ซึ่งเกี่ยวกับโลกภายนอกของมนุษย์ในส่วนที่เป็น ภาพแวดล้อมทางสังคม แบ่งเป็น 2 กลุ่มวิชาเช่นกัน คือ กลุ่มวิชาบริสุทธิ์ และ กลุ่มวิชาประยุกต์
กลุ่มวิชาบริสุทธิ์
กลุ่มวิชาบริสุทธิ์ แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มวิชาย่อย คือ ความรู้ทั่วไป ความรู้เฉพาะด้าน และกลุ่มวิชาผสม
(1) กลุ่มความรู้ทั่วไป หมายถึง กลุ่มวิชาที่เป็นความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับสังคมมนุษย์ เช่น มนุษยวิทยาสังคมวิทยา เป็นต้น
(2) กลุ่มความรู้เฉพาะด้าน หมายถึง กลุ่มวิชาความรู้ในด้านต่างๆ ที่จำเป็นต่อการดำรงอยู่ในสังคมของมนุษย์ เช่น รัฐศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ จิตวิทยา เป็นต้น
(3) กลุ่มวิชาผสม หมายถึง กลุ่มวิชาที่นำความรู้ต่างวิชากันมาผ มผสานกัน เช่น มนุษยวิทยากายภาพสังคมวิทยาการเมือง เศรษฐศาสตร์การเมือง จิตวิทยาสังคม ธุรกิจ การเกษตร การเกษตรอุตสาหกรรม เป็นต้น
กลุ่มวิชาประยุกต์
กลุ่มวิชาประยุกต์ คือ วิชาที่นำความรู้บริสุทธิ์ของสังคมศาสตร์มาใช้ประโยชน์ในชีวิตมีหลายสาขาวิชา เช่น การพัฒนาชุมชน การสังคมสงเคราะห์ การจัดการ การเป็นผู้นำมนุษยสัมพันธ์ การโฆษณา นิเทศศาสตร์ วาทศาสตร์ การวางแผนคอมพิวเตอร์ธุรกิจ นิเทศธุรกิจการจัดการอุตสาหกรรม เป็นต้น
1.3 หมวดวิชาวิทยาศาสตร์
วิทยาศาสตร์ซึ่งมีชื่อเต็มว่า "วิทยาศาสตร์ธรรมชาติ" นั้นเป็นหมวดวิชาที่ศึกษาเรื่องมนุษย์และสิ่งแวดล้อม ซึ่งว่าด้วยโลกภายนอกของมนุษย์ในส่วนที่เป็นสภาพแวดล้อมทางกายภาพ เช่น ศึกษาเรื่องดิน น้ำ หิน แร่ธาตุ อากาศ พืชสัตว์ รวมทั้ง "มนุษย์" ด้วยในฐานะที่มนุษย์เป็นสัตว์ประเภทหนึ่ง หมวดวิชานี้แบ่งเป็น 2 กลุ่มวิชาเช่นกันคือ กลุ่มวิชาบริสุทธิ์ และกลุ่มวิชาประยุกต์
กลุ่มวิชาบริสุทธิ์
กลุ่มวิชาบริสุทธิ์ คือ กลุ่มวิชาที่เกี่ยวกับความรู้ความเข้าใจทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดขึ้นเองโดยธรรมชาติที่เป็นไปตามกฎพื้นฐานของธรรมชาติ แบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือสาขาชีวภาพ สาขากายภาพ และสาขาผสม
(1)สาขากายภาพ (physical science) ศึกษาสิ่งไม่มีชีวิต เช่น ดิน น้ำ หิน แร่ธาตุต่างๆ ประกอบด้วยสาขาวิชา เช่น เคมี ฟิสิกส์ ธรณีวิทยา โลหวิทยา เป็นต้น
(2)สาขาชีวภาพ (biological science) ศึกษาสิ่งมีชีวิตต่างๆ เช่น คนสัตว์ พืช เชื้อโรค ประกอบด้วยสาขาวิชา เช่น ชีววิทยา พืช แมลง นกสัตวศาสตร์ เป็นต้น
(3)สาขาผสม เป็นสาขาที่ศึกษาแบบผสมผสานกันทั้งชีวภาพและกายภาพ เช่น ชีวเคมีวิทยาศาสตร์อาหาร เทคโนโลยีอาหาร ไบโอเทคโนโลยี เป็นต้น
กลุ่มวิชาประยุกต์
กลุ่มวิชาประยุกต์ คือ วิชาที่นำความรู้บริสุทธิ์ของวิทยาศาสตร์ธรรมชาติมาใช้ประโยชน์ในชีวิต เช่น แพทยศาสตร์ พยาบาล เภสัชสาธารณสุขสัตวแพทย์ วิศวกรรมสิ่งแวดล้อมวิศวกรรมบริการ วิศวกรรมการจัดการ งานก่อสร้าง เป็นต้น
*----------------------------------------------------------------------------------------------------------*
หนังสือ GB 406 สรรพศาสตร์ในพระไตรปิฎก
กลุ่มวิชาความรู้ทั่วไปทางพระพุทธศาสนา
