เรื่อง ยิ่งกว่าเหี้ย
ในอดีตกาล ดาบสหลอกลวงรูปหนึ่ง อาศัยอยู่ในกาสิกคามตำบลหนึ่ง. ตระกูลหนึ่งบำรุงเธอ คือ: ย่อมถวายส่วนหนึ่งแม้แก่เธอ จากของควรเคี้ยวและของควรบริโภคอันเกิดขึ้นแล้วในกลางวันเหมือนให้แก่บุตรของตน, เก็บส่วยอันเกิดขึ้นในตอนเย็นไว้ถวายในวันที่ ๒.
ต่อมาวันหนึ่ง ตระกูลนั้นได้เนื้อเหี้ยมาในเวลาเย็น แกงไว้เรียบร้อย เก็บส่วนหนึ่งจากส่วนที่แกงนั้นไว้ ถวายแก่เธอในวันที่ ๒.
ดาบสพอกินเนื้อแล้ว ถูกความอยากในรสผูกพันไว้ ถามว่า " นั่นเนื้ออะไร ?" ได้ฟังว่า " เนื้อเหี้ย" ดังนี้แล้ว เที่ยวไปเพื่อภิกษา รับเอาเนยใสนมส้มและเครื่องแกง ไปยังบรรณศาลา แล้วเก็บไว้ ณ
ส่วนข้างหนึ่ง.
ณ ที่ไม่ไกลจากบรรณศาลา พระยาเหี้ยอาศัยอยู่ในจอมปลวกแห่งหนึ่ง พระยาเหี้ยมาไหว้พระดาบสตามกาลสมควร.
วันนั้น ดาบสคิดว่า " เราจักฆ่าเหี้ยนั้น" ดังนี้แล้ว ซ่อนท่อนไม้ไว้ นั่งทำทีเหมือนหลับตาอยู่ ณ ที่ใกล้จอมปลวก.
พระยาเหี้ย ออกจากจอมปลวกแล้ว มายังสำนักของเธอ เห็นอาการผิดปกติของดาบส จึงกลับจากที่นั้น คิดว่า " วันนี้ เราไม่ชอบใจอาการ ของอาจารย์. "
ดาบสรู้ว่าเหี้ยกลับไป จึงขว้างท่อนไม้ไปเพื่อประสงค์จะฆ่าเหี้ยนั้น. ท่อนไม้พลาดไป.
พระยาเหี้ยเข้าไปสู่จอมปลวกแล้ว โผล่ศีรษะออกมาจากจอมปลวกนั้น แลดูทางที่มา แล้วด่าทอดาบสว่า ข้าพเจ้า เข้าใจท่านผู้ไม่สำรวมว่าเป็นสมณะ จึงเข้าไปหา ท่าน ย่อมไม่เป็นสมณะ เพราะท่านเอาท่อนไม้ขว้างข้าพเจ้า; ท่านผู้มีปัญญาทราม ชฎาทั้งหลายจะมีประโยชน์อะไรต่อท่าน ผ้าที่ทำด้วยหนังสัตว์ก็ไม่มีประโยชน์ต่อท่าน ภายในของท่านรกรุงรัง ท่านย่อมเกลี้ยงเกลาเพียงภายนอก.
ดาบสประสงค์จะล่อพระยาเหี้ยนั้น ด้วยของมีอยู่ของตน จึงกล่าวว่า เหี้ย ท่านจงกลับมา จงบริโภคข้าวสุกแห่งข้าวสาลีทั้งหลาย, น้ำมันและเกลือของข้าพเจ้ามีอยู่ ดีปลีของข้าพเจ้าก็มีเพียงพอ.
พระยาเหี้ยฟังคำนั้นแล้ว กล่าวว่า น้ำมันและเกลือของท่านจะมีประโยชน์ อะไร ดีปลีก็ไม่มีประโยชน์ต่อข้าพเจ้า. ข้าพเจ้าประสงค์เพียงจะหนีไปให้ไกลเท่านั้น ครั้นกล่าวดังนี้แล้วจึงด่าทอดาบสอีกครั้งว่า ตลอดเวลาที่ผ่านมาข้าพเจ้าเข้าใจว่าท่านเป็นสมณะ แต่บัดนี้ ท่านขว้างท่อนไม้ไปเพราะประสงค์จะฆ่าข้าพเจ้า, ท่านไม่เป็นสมณะตั้งแต่เวลาที่ท่านขว้างท่อนไม้ไปแล้ว ชฎาทั้งหลายจะมีประโยชน์อะไรกับบุคคลผู้ทรามปัญญาเช่นท่าน หนังเนื้อชื่ออชินะพร้อมทั้งกีบจะมีประโยชน์อะไร เพราะภายในของท่านรกรุงรัง ท่านย่อมเกลี้ยงเกลาแต่ภายนอกอย่างเดียวเท่านั้น พระยาเหี้ยครั้นด่าทอดาบสจนสาแกใจแล้ว ก็หนีไปอยู่ที่อื่น
จบเรื่อง ยิ่งกว่าเหี้ย
ประเด็นน่าสนใจ
อย่าไว้ใจทาง อย่าวางใจคน เดี๋ยวจะจนใจเอง หรือไว้ใจได้ แต่อย่าวางใจจนเกินไป เพราะไม่แน่ คนที่เราไว้ใจอาจอาศัยความไว้ใจกลับมาทำร้ายเรา เหมือนดาบสที่อาศัยความไว้ใจของพระยาเหี้ย คิดฆ่าพระยาเหี้ย
ไม่ว่าเขาจะมีเจตนาทำร้ายเรา หรือทำไปเพราะความจำเป็น หรือกระทั่งทำไปเพราะ รู้เท่าไม่ถึงการณ์ก็ตาม เราไว้ใจการกระทำแต่อย่าเพิ่งไว้ใจความคิดของเขา หรือไว้ใจความคิดไว้ใจความดี แต่อย่าเพิ่งไว้ใจความสามารถ หรือไว้ใจความดีความสามารถ แต่อย่าเพิ่งไว้ใจคนที่อยู่รอบข้าง หรือสถานการณ์ที่อาจพลิกผันได้
ดังนั้นความไว้วางใจกันไม่หวาดระแวงกันเป็นเรื่องดี แต่ควรเผื่อทางถอยให้ตนเอง เพื่อรับมือกับสถานการณ์ที่อาจเกิดขึ้นโดยไม่คาดฝันด้วย เหมือนดังพระยาเหี้ยถอยกลับทันที เมื่อเห็นอาการผิดปกติของดาบส
Cr. ขุนพลไร้เงา
พบกันใหม่โอกาสหน้า
