เราจะแยกเรื่องปรุงแต่งกับความจริง เช่น ความกลัว ออกจากกันได้อย่างไร?
พระอาจารย์ตอบ : ก่อนอื่นต้องปรับให้ใจนิ่ง แล้วเราจะมองเห็นสิ่งต่างๆ ตามความเป็นจริง ให้สังเกตว่าถ้าเราถือกล้องอยู่แล้วกล้องสั่น ภาพที่เห็นก็ไม่ชัดเจน หรือถ้าเรานั่งชิงช้าแกว่งไปมาอยู่ พอมองไปรอบๆ เราจะเห็นภาพที่ไม่ชัดเท่าใดนัก เพราะตัวของเราสั่นไหว ยิ่งสั่นมาก ก็ยิ่งเห็นไม่ชัดมาก ยิ่งนิ่ง ก็จะยิ่งเห็นภาพชัดเจนมากขึ้นไปตามส่วน
เปรียบกับการดูกล้องจุลทรรศน์ เราดูของละเอียดที่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า กล้องจุลทรรศน์ขยายภาพสิบเท่า ปรับโฟกัสได้ไม่ยาก ถ้าขยายภาพเป็นร้อยพันเท่า จุดโฟกัสเคลื่อนเพียงนิดเดียวก็มองไม่ชัดแล้ว ยิ่งถ้ามองภาพขยายเป็นหมื่นแสนเท่าด้วยอิเล็กตรอนไมโครสโคป โฟกัสยิ่งต้องนิ่งมากๆ
ดังนั้น ถ้าเราอยากมองเห็นสิ่งต่างๆ ตามความเป็นจริง แยกของจริงกับของปรุงแต่งออกจากกันได้ หัวใจสำคัญไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการทําสมาธิ หรือเรื่องราวต่างๆ ในชีวิตของเราก็ตาม ใจเราต้องนิ่ง ไม่กระเพื่อม การฝึกใจให้นิ่งเริ่มต้นได้ด้วยการตั้งใจสวดมนต์ทำสมาธิอย่างสม่ำเสมอ
ถ้าเป็นเรื่องราวทางโลก เราควรศึกษาให้เข้าใจถึงหลักเกณฑ์ของเรื่องราวนั้นๆ อย่างละเอียดลึกซึ้งด้วย เพื่อมองให้เห็นถึงเหตุและผล รวมทั้งความเป็นไปของเรื่องราวต่างๆ จนสามารถแยกแยะและวิเคราะห์สิ่งต่างๆ ได้ตามความเป็นจริง อย่างนี้ครอบคลุมทั้งทางโลกและทางธรรม
เจริญพร.