วันสำคัญประจำปี

.....พระพุทธเจ้าทุกพระองค์ทรงแสดงพระโอวาทปาติโมกข์คาถาด้วยพระองค์เอง พระพุทธเจ้าผู้มีพระชนมมายุยืนยาวนานทั้งหลาย จะทรงยกขึ้นแสดงจนถึงที่สุดแห่งพระศาสนา เช่น พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าวิปัสสี ทรงแสดง ๖ ปีต่อครั้ง แต่สำหรับพระผู้มีพระภาคเจ้าผู้มีพระชนมายุน้อยทั้งหลาย ทรงยกพระคาถาขึ้นแสดงเฉพาะในปฐมโพธิกาลเท่านั้น (ด้วยว่าจำเดิมตั้งแต่เวลาทรงบัญญัติสิกขาบทมา พวกภิกษุเท่านั้นสวดแสดงอาณาปาติโมกข์ อันเป็นระเบียบวินัยของพระภิกษุอย่างเดียว พระพุทธเจ้าทั้งหลายไม่ทรงสวดเพราะมิใช่ฐานะ มิใช่โอกาสที่พระผู้มีพระภาคจะพึงทำอุโบสถพึงสวดปาติโมกข์ในบริษัทที่ไม่บริสุทธิ์)

.....จากเหตุการณ์อัศจรรย์อันบังเกิดขึ้น ในวันที่นับว่าเป็นวันที่พระบรมศาสดทรงประดิษฐานพระพุทธศาสนาขึ้นเป็นครั้งแรก และการที่ทรงเลือกเอากรุงราชคฤห์ น่าจะเห็นว่าเพราะพระองค์ทรงเห็นความมั่นคงของพระศาสนาแล้ว เนื่องด้วยพระเจ้าพิมพิสารทรงเลื่อมใสแล้วก็มั่นใจว่าน่าเจริญ เพราะการตั้งสมาคมต้องอาศัยความนิยมนับถือของประชาชนเป็นใหญ่ สมาคมที่ตั้งขึ้นก็เจริญ หากไม่มีผู้นิยมนับถือก็ย่อมเสื่อมไปในที่สุด อีกประการหนึ่ง ก็ต้องการจะอาศัยกำลังของพระเจ้าพิมพิสารด้วย เพราะสมาคมที่ตั้งขึ้นแล้วจะดำรงยั่งยืนอยู่ได้ ต้องได้รับความอุปถัมภ์บำรุงเพียงพอ เมื่อกษัตริย์ทรงเลื่อมใสแล้ว ก็เป็นอันได้รับความอุปถัมภ์ที่แข็งแรง ซึ่งพอไว้ใจได้ว่าจะไม่ล้ม ด้วยเหตุผลตามที่กล่าวมานี้

.....นอกจากนี้นับเป็นเหตุการณ์พิเศษอีกอย่างหนึ่งของพระพุทธศาสนาเป็นอันกำหนดไว้ว่า วันมาฆบูชามีเหตุการณ์พิเศษเกิดขึ้น ๒ ครั้งคือ

๑.วันจาตุรงคสันนิบาต

๒. วันปลงอายุสังขาร

.....นับเป็นเหตุการณ์อีกครั้งหนึ่งคือ นับจากเวลาแต่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ได้ ๔๕ พรรษา ในวันนั้นพระพุทธเจ้าประทับ ณ ปาวาลเจดีย์ นครเวสาลี แคว้นวัชชี วันนั้นได้ทรงแสดงอิทธิบาทธรรม ๔ แก่ท่านพระอานนท์ ที่อานิสงส์มากนัก ผู้ที่เจริญให้มีในตนได้แล้ว โดยที่สุดแม้หมดอายุแล้วก็ยังต่ออายุได้ เมื่อพระอานนท์ออกจากที่เฝ้าแล้ว พระยามารได้โอกาสจึงเข้าไปเฝ้าทูลให้เสด็จนิพพานอ้างความหลังครั้งตั้งพระทัยทรงแสดงธรรมว่า บัดนี้หลักสัจธรรมของพระองค์แพร่หลายแน่นหนาเป็นไปมากในพุทธบริษัททั้ง ๔ คือ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา ทั้งบริษัท ๔ ก็มีความรู้ความเข้าใจในหลักธรรมนั้น ทั้งสามารถนำสืบได้แล้ว จึงเป็นการสมควรแล้วที่พระองค์จะเสด็จนิพพาน ขอเชิญเสด็จนิพพานเถิด เมื่อได้ทรงฟังดังนั้น จึงทรงพิจารณาขณะสังขารร่างกายของพระองค์ซึ่งมีพรรษา ๘๐ นั้น จึงปลงพระทัยว่าจะเสด็จนิพพาน จึงตรัสแต่พระยามารว่า “ดูกรมาร อีกสามเดือนนับแต่นี้ ตถาคตจักนิพพาน “

.....ด้วยเหตุการณ์พิเศษทั้ง ๒ ครั้งอันเนื่องด้วยพระพุทธศาสนามาประมวลลงในวันนี้ จึงถือว่าวันเพ็ญเดือนมาฆะเป็นวันสำคัญวันหนึ่งของพระพุทธศาสนา ชาวพุทธทั่วโลกจึงพากันทำการบูชาใหญ่ เพื่อน้อมรำลึกสำนึกในพระคุณแห่งองค์พระผู้มีพระภาคเจ้า ที่ได้ทรงประดิษฐานพระพุทธศาสนาอย่างมั่นคงถาวรตลอดมาถึงทุกวันนี้ น้อมรำลึกพระธรรมโดยเฉพาะพระโอวาทปาฏิโมกข์ น้อมรำลึกถึงคุณแห่งพระอริยสงฆ์สาวกผู้ประเสริฐด้วยธรรม

.....ทั้งพระภิกษุสามเณรและคฤหัสถ์ ต่างพากันประกอบการกุศลเป็นพิเศษ ถือว่าถิ่นใดเหมาะแก่การบำเพ็ญกุศลอย่างใดก็ให้เหมาะแก่ถิ่นอีกด้วย ทั้งพิธีกรรมในภาคกลางวัน มีการทำบุญให้ทาน รักษาศีล ฟังธรรม ต่อด้วยเวลากลางคืน คือการประชุมพร้อมจุดประทีปถวายเป็นพุทธบูชา ล้วนเป็นอามิสบูชาใหญ่แก่ตน

.....ส่วนปฏิบัติบูชานี้ คือการบูชาด้วยการน้อมนำพระธรรมคำสอนมาประพฤติปฏิบัติตามกำลังปัญญา โดยต้องมีความเข้าใจถูกต้องในธรรมนั้น ๆ เป็นพื้นฐานด้วยการศึกษาจากพระพุทธวจนะให้เข้าใจเสียก่อนแล้วจึงปฏิบัติให้ถูกตรงตามหลักคำสอนของพระพุทธองค์

.....การประพฤติเป็นประเพณีเนื่องด้วยพระพุทธศาสนาโดยเฉพาะ และจัดเป็นส่วนหนึ่งแห่งวัฒนธรรมซึ่งได้จากพระพุทธศาสนา หากพุทธศาสนิกชนยังประกอบพิธีกรรมนี้อยู่ ชื่อว่าตามรักษาและยังความมั่นคงแก่พระพุทธศาสนาให้ยิ่งยาวนานสืบไป.
 

สุ. พูนพิพัฒน์