ตักบาตร หมายความว่า เอาของใส่บาตรพระ วางของลงในบาตรพระ ใช้ว่า ใส่บาตรก็ได้
ตักบาตร มาจากกิริยาที่ตักข้าวจากขันข้าว ใส่ลงในบาตรของพระที่ออกบิณฑบาต หรือในบาตรที่จัดเตรียมไว้ในวัดเวลามีงานบุญ เช่น วันพระหรือเวลามีงานทำบุญที่บ้าน การใส่อาหารอย่างอื่น เช่น กับข้าว ขนม ผลไม้ ก็อนุโลมเรียกว่าตักบาตร
มีธรรมเนียมว่าในเวลาตักบาตรพระที่บิณฑบาตควรถอดรองเท้าก่อนเพื่อแสดงความเคารพและมิให้อยู่สูงกว่าพระเพราะท่านไม่สวมรองเท้าออกบิณฑบาต และอาหารที่ใส่ควรห่อหรือใส่ถุงให้เรียบร้อยเพื่อมิให้เปรอะเปื้อนปะปนกับข้าวสุกหรือทำให้ข้าวสุกสกปรก และไม่ควรใหญ่เกินไป เช่นขวดน้ำ แตงโมทั้งผล เพราะจะทำให้เต็มบาตรจนไม่สามารถรับอาหารจากผู้อื่นได้อีก
