.....วิญญาณ แปลว่า ความรู้แจ้ง หมายถึง ธาตุรู้ (วิญญาณธาตุ) และระบบการรู้ของจิตหลังจากที่ได้สัมผัสกับอารมณ์หรือสิ่งที่มากระทบสัมผัสทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เป็นระบบการรู้ที่เกิดจากประสาทสัมผัส คือ
ถ้ารู้ทางตา เรียกว่า จักขุวิญญาณ
ถ้ารู้ทางหู เรียกว่า โสตวิญญาณ
ถ้ารู้ทางจมูก เรียกว่า ฆานวิญญาณ
ถ้ารู้ทางลิ้น เรียกว่า ชิวหาวิญญาณ
ถ้ารู้ทางกาย เรียกว่า กายวิญญาณ
ถ้ารู้ทางใจ เรียกว่า มโนวิญญาณ
.....วิญญาณ ในภาษาธรรมมิได้หมายถึง ภูตผีปีศาจ หรือสิ่งที่ล่องลอยออกจากร่างกายของคนที่ตายไปแล้วตามความหมายแบบภาษาโลก