เรื่องที่ 2 ความโลภและความหลง ทำให้คนเราไร้ความสำนึกรับผิดชอบ
สมัยนั้น พระบรมศาสดา เสด็จประทับ ณ พระวิหารเชตวัน นครสาวัตถี มีพ่อค้าเกวียนกลุ่ม
หนึ่ง ก่อนจะไปค้าขาย ได้ถวายมหาทานแก่พระบรมศาสดา ทูลขอพร แล้วก็ออกเดินทางไปกับกองเกวียน 500 เล่ม 1 ขณะเดินทางได้หลงทางไปถึงแดนกันดาร ขาดน้ำขาดอาหาร ครั้นเห็นต้นไทรต้นหนึ่ง ซึ่งพญานาคยึดครองอยู่ แต่พ่อค้าไม่รู้ จึงปลดเกวียนเข้าพักใต้ต้นไทรนั้นครั้นสังเกตเห็นไทรมีใบเขียวชอุ่ม เสมือนอิ่มชุ่มด้วยน้ำ พวกพ่อค้าคิดว่าคงจะได้น้ำจากกิ่งไทรนั้น ครั้นแล้วพ่อค้าคนหนึ่ง ก็ปีนขึ้นไปตัดกิ่งไทรทางด้านตะวันออกขาดลง ปรากฏว่ามีน้ำไหลพรั่งพรูออกมาเสมือนเป็นท่อน้ำขนาดลำตาล เหล่าพ่อค้าจึงได้อาศัยน้ำนั้นอาบกินกันอย่างสบายใจ
ครั้นแล้วจึงพากันไปตัดกิ่งไทรทางด้านทิศใต้ ด้วยหวังจะได้พบสิ่งอัศจรรย์อีก ในทันทีที่กิ่งไม้ขาดออก ก็ปรากฏโภชนาหารเลิศรส ต่างชนิด พรั่งพรูออกมาจากรอยตัดนั้น ทำให้ทุกคนได้บริโภคอาหารกันอย่างอิ่มหนำสำราญด้วยหวังจะได้พบความอัศจรรย์ต่อไปอีก พวกพ่อค้าจึงตัดกิ่งไทรทางด้านตะวันตก ก็ปรากฏเหล่านารีแต่งกาย สวยงาม พากันออกมาจากกิ่งไม้นั้น แต่ละนางต่างก็เข้าปรนเปรอ ให้ความสุขรื่นเริงบันเทิงใจแก่คณะพ่อค้าอย่างถ้วนหน้าเมื่อได้รับความสุข สมอารมณ์หมายกันแล้ว เหล่าพ่อค้าก็ตัดกิ่งไทรทางด้านทิศเหนืออีก ครั้งนี้แก้ว 7 ประการก็หลั่งไหลออกมาจากกิ่งไทรนั้น พวกพ่อค้าต่างพากันเก็บแก้วมณีรัตนชาติอันทรงคุณค่าบรรทุกเกวียนเต็มทั้ง 500 เล่ม แล้วเดินทางกลับสู่นครสาวัตถี เมื่อเก็บงำทรัพย์เรียบร้อยแล้ว ก็พากันไปเฝ้าพระบรมศาส ดา ณ พระวิหารเชตวัน เพื่อกราบทูลนิมนต์ถวายมหาทานในวันรุ่งขึ้น ด้วยปรารถนาจะอุทิศส่วนกุศลแก่รุกขเทวา ผู้ซึ่งให้ทรัพย์ และความสุขแก่พวกเขาในวันรุ่งขึ้น หลังจากทรงฉันเสร็จแล้ว พระบรมศา ดาได้ตรัสถามพ่อค้าว่า จะอุทิศส่วนกุศลให้แก่รุกขเทวาองค์ไหน คณะพ่อค้าจึงกราบทูลถึงเรื่องราวที่พวกเขาประสบมา ณ ต้นไทรนั้น ครั้นทรงทราบแล้วพระพุทธองค์จึงตรัสชมเชยว่า การที่พวกพ่อค้าไม่ลุแก่อำนาจตัณหา เป็นผู้รู้จักประมาณ จึงได้ทรัพย์สมบัติเหล่านั้นมา ผิดกับพ่อค้ากลุ่มหนึ่งในอดีต ที่ลุแก่อำนาจตัณหา ไม่รู้จักประมาณ จึงต้องสูญเสียทั้งทรัพย์และชีวิต พ่อค้าเหล่านั้นใคร่จะรู้เรื่องในอดีต จึงกราบทูลอาราธนาให้ทรงแสดงเรื่องในอดีตนั้นแก่พวกเขาด้วย
จากหนังสือ DOU
วิชาGB 203 สูตรสำเร็จการพัฒนาสังคมโลก
กลุ่มวิชาสูตรสำเร็จการพัฒนาสังคมโลก
เรื่องในอดีตที่พระพุทธองค์ตรัสแสดงนั้น แท้ที่จริงก็คือเรื่องที่เคยเกิดขึ้น ณ ต้นไทรต้นเดียวกันนั้นเอง พวกพ่อค้าในอดีตที่หลงทางเช่นเดียวกับพ่อค้ากลุ่มนี้ คณะพ่อค้าในอดีตก็ตัดกิ่งต้นไทรครบทั้ง 4 ทิศ และได้ประสบกับ ภาพการณ์เช่นเดียวกับพ่อค้าในกลุ่มนี้ทุกประการ แต่ทว่าพวกพ่อค้าในอดีตมีใจมืดมิดอยู่ด้วยอำนาจความโลภ และความหลงมากเกินไป แม้พวกเขาจะได้ทรัพย์สินมีค่าจนเต็ม 500 เล่มเกวียนแล้ว ก็ยังไม่หยุดเพียงเท่านั้น ยังร่วมกันคิดจะตัดต้นไทรที่ตรงโคนอีก ด้วยหวังว่าจะได้พบสิ่งวิเศษยิ่งขึ้นอีก ทั้งๆ ที่นายเกวียนคนหนึ่ง ถึงกับประคองอัญชลีขอร้องมิให้คณะพ่อค้าฟันโคนต้นไทร แต่พ่อค้าเหล่านั้นก็ไม่ นใจฟังคำร้องทัดทานเลย
พญานาคผู้เป็นเจ้าของต้นไทรนั้น รู้ความคิดของเหล่าพ่อค้าโลภมากโดยตลอด จึงสั่งเสนาให้เตรียมพร้อมออกมาฆ่าฟันเหล่าพ่อค้าทั้งหมด ยกเว้นนายกองเกวียนในทันทีที่ต้นไทรขาดสะบั้นลง เสนานาคประกอบด้วย พวก วมเกราะ 25 นาย พวกถือธนู 300 นาย พวกถือโล่ 600 นาย ก็วิ่งกรูกันออกมาจับพ่อค้าเกวียนมัด แล้วสังหารชีวิตจนหมด ยกเว้นนายกองเกวียนคนเดียว แล้วช่วยกันขับเกวียนทั้ง 500 เล่ม ไปส่งนายกองเกวียนถึงกรุงพาราณ ี พร้อมทั้งช่วยจัดเก็บทรัพย์สมบัติให้เป็นที่เรียบร้อย แล้วจึงชวนกันอำลานายกองเกวียนไปสู่นาคพิภพของตนดังเดิมเมื่อตรัสจบแล้ว ทรประชุมชาดกว่า พญานาคในครั้งนั้นได้มาเป็นพระสารีบุตรส่วนนายกองเกวียนได้มาเป็นพระองค์เองจากชาดกเรื่องนี้ นักศึกษาย่อมเห็นได้ว่า ความโลภ และความหลงของเหล่าพ่อค้า เป็นเหตุนำความพินาศย่อยยับมาสู่พ่อค้าและคณะเอง ถ้าจะมองเรื่องนี้โดยเทียบกับ ภาพสังคมปัจจุบัน เราก็จะพบว่า
ความโลภ และความหลงของผู้มีอำนาจอิทธิพลในสังคมนั่นเอง ที่เป็นเหตุปัจจัยสำคัญให้มีการทำลายธรรมชาติแวดล้อมในลักษณะต่างๆ หลากหลายรูปแบบ นับตั้งแต่การลักลอบตัดไม้ทำลายป่า การบุกรุกพื้นที่ป่า สงวน การสนับสนุนให้มีการล่าสัตว์อย่างผิดกฎหมาย การปล่อยสาร พิษจากเหมืองแร่ และ โรงงานอุตสาหกรรมลงสู่แม่น้ำลำคลอง ตลอดจนการสร้างมลภาวะทางน้ำ ทางอากาศ และทางเสียง โดยทั่วไป
การกระทำดังกล่าว ถือได้ว่าเป็นการกระทำของผู้ไร้ความสำนึกรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม
ตามธรรมชาติทั้งสิ้นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ผู้คนขาดความสำนึกรับผิดชอบดังกล่าว ก็คือความโลภและความเห็นแก่ตัว บวกกับความหลง หรือความโง่เขลาเบาปัญญา ที่ผนวกกันเป็นมิจฉาทิฏฐิเข้าไปอยู่ในใจ ของผู้คนนั่นเองแม้มิจฉาทิฏฐิชนในกลุ่มนี้จะมั่งคั่งร่ำรวยจากพฤติกรรม ชั่วช้าสามานย์ของเขา โดยไม่ถูกลงโทษทัณฑ์ในโลกนี้ก็ตาม แต่พวกเขาก็จะไม่รอดพ้นจากทัณฑกรรมในโลกหน้า ตามกฎเหล็ก คือ กฎแห่งกรรมอย่างแน่นอน
จากหนังสือ DOU
วิชาGB 203 สูตรสำเร็จการพัฒนาสังคมโลก
กลุ่มวิชาสูตรสำเร็จการพัฒนาสังคมโลก
