ชาดก 500 ชาติ
สีลานิสังสชาดก-ชาดกว่าด้วยอานิสงส์ของศีล
เมื่อครั้งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับอยู่ที่พระเชตวันมหาวิหาร ได้มีบรรดาผู้ที่ศรัทธาและเลื่อมใสในคำสอนของพระองค์เดินทางมาจากพื้นที่ใกล้ไกล เพื่อเข้าเฝ้าฟังพระธรรมเทศนากันเป็นอันมาก ด้วยความเลื่อมใสศรัทธาในพระธรรมคำสอนของพระพุทธองค์
จึงเป็นเหตุให้บรรดาอุบาสกและอุบาสิกาทั้งหลายไม่อยากพลาด แม้แต่การหยิบยกเริ่มต้นเรื่องราวขึ้นมาสาทก ทำให้ทุกคนต่างรีบเร่งเดินทางไปเข้าเฝ้ากันเช้าตรู่ “ นี่เธอเร่งเดินกันเร็ว ๆ เถิด ดูสิ เรามาสาวรั้งท้ายใครเพื่อนเลยนะเนี่ย ” “เราก็เร่งเดินจนผ้าถุงจะฉีกแล้วนี่ เธอเอ้ย นี่ถ้าไม่เป็นเพราะรอคิวเรือข้ามฟาก เราทั้งคู่ก็คงไม่สายอย่างนี้หรอก ”
“ น่า อย่าไปโทษใครอื่นเลย เราทั้งคู่ก็ออกจากเรือนสายกันด้วยล่ะ ไปเร่งเดินเถอะ ดูสิ คนพายเรือข้ามฟาก ยังเดินนำเราไปไกลโขเลยโน่น ” แต่กระนั้นก็ยังมีอุบาสกผู้หนึ่งที่เร่งรุดเดินทางมาไกลจากต่างเมือง แต่ก็ยังพลาดเรือท่าข้ามฟากด้วยฝีพายต่างพากันไปเข้าเฝ้าองค์พระศาสดากันหมดแล้ว “ โอ้ นี่เรามาช้า ไม่ทันเรือเสียแล้วกระมัง เรือข้ามท่าถึงร้างคนพายเช่นนั้นแล้วนี่ เราจะทำยังไงดี ไม่รีบก็คงไม่ทันสะด้วยสิ ”
ด้วยความตั้งมั่นในจิตและไม่เคยต้องพลาดการแสดงพระธรรมเทศนาองพระพุทธองค์ อุบาสกท่านนี้จึงตัดสินใจที่จะพิชิตแม่น้ำอจิรวดีนี้ ด้วยการก้าวผ่านไปเหมือนเดินอยู่บนผืนดิน โดยมีศรัทธาในพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นที่ตั้ง
“ ในเมื่อเรามาเพราะความศรัทธาในพระพุทธองค์เป็นปีติ ดังนั้นเราก็จะเอาพระพุทธองค์เป็นที่ตั้งแห่งจิต แล้วคิดก้าวข้ามธารอันกว้างใหญ่นี้ให้ได้ ” เพียงก้าวแรกแห่งศรัทธาที่ชายหนุ่มผู้นี้มีต่อองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พลันความอัศจรรย์ก็บังเกิด เมื่อเท้าทั้งสองของเขาหาได้จมลงสู่ห้วงนทีไม่ สร้างความประหลาดใจ แกมปีติใจแก่เขายิ่งนัก
“ หา นี่เราเดินบนผิวน้ำได้หรือนี่ ช่างเป็นปาฏิหาริย์ที่ยากที่จะเกิดแก่ปุถุชนเช่นเราเสียจริง ๆ ช่างโชคดีโดยแท้ได้มีโอกาสเดินบนผิวน้ำเหมือนเหยียบลงบนแผ่นดินเยี่ยงนี้ ฟองคลื่นเหล่านั้นก็ช่างสวยงามเสียจริง ๆ ” ขณะที่กำลังเดินข้ามแม่น้ำอจิรวดีไปได้ครึ่งของความกว้างใหญ่เสมือนเดินอยู่บนพื้นดินอยู่นั้น ชั่วแวปหนึ่งชายหนุ่มก็เกิดเซเสียหลักเท้าจมลงไปสู่ห้วงนที ด้วยจิตที่ยึดองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นที่ตั้งเริ่มอ่อนแรงลงจากการเผลอใจไปลุ่มหลงในปาฏิหาริย์ที่บังเกิด
“ แย่แล้ว เรากำลังจะจมน้ำตายหรือนี่ จะทำยังไงดีละเนี่ย พระพุทธองค์ ขอให้ปาฏิหาริย์เกิดขึ้นกับกระผมอีกครั้งด้วยเถิด ” จังหวะที่กำลังตกใจกลัว ภาพขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ลางเลือนก็เริ่มกลับมาแจ่มชัดขึ้นอีกครั้ง เมื่อชายหนุ่มตระหนักได้ว่าเป็นเพราะจิตที่ยึดเอาพระพุทธเจ้าเป็นอารมณ์นั้นอ่อนกำลังลงจากความเผลอไผลชั่ววูบ เท้าทั้งสองข้างก็ลอยสูงขึ้นมาเหนือน้ำได้อีกครั้งหนึ่ง
“ พุทโธ ธัมโม สังโฆ เฮ้อ นึกว่าจะต้องมาจมน้ำตายอยู่ตรงนี้เสียแล้วสิเรา รีบเดินข้ามไปดีกว่า เดี๋ยวจะไม่ทันกาล ” เมื่อข้ามแม่น้ำสำเร็จ ชายหนุ่มก็ปลื้มใจยิ่งนักที่ผลาอานุภาพแห่งศรัทธาในพระพุทธเจ้าได้แสดงปาฏิหาริย์ได้บังเกิดขึ้นกับชีวิตเขา จึงไม่รอช้าเร่งมุ่งหน้าสู่พระวิหารเชตวันในทันทีเพื่อจะทูลเรื่องที่เกิดขึ้นให้องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงทราบ
ขณะองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ากำลังแสดงธรรมเทศนาให้บรรดาผู้ที่มาเข้าเฝ้ากันอย่างล้นหลามอยู่นั้นพระพุทธองค์ได้ทอดพระเนตรเห็นชายหนุ่มผู้หนึ่งที่เพิ่งจะเดินทาง เข้ามาถึงห้องแสดงธรรมด้วยสภาพเปียกปอนจึงหยุดการแสดงธรรมลงชั่วครู่ “ ดูก่อนอุบาสก ท่านเดินทางมาถึงโดยเหน็ดเหนื่อยน้อยกระมัง ” “ พระเจ้าค่ะ ” “ ขออุบาสกจงเข้ามานั่งใกล้ๆ เราเถิด จะได้เล่าความปีติที่เจ้าพบมาให้แก่เราและท่านทั้งหลายที่อยู่ ณ ที่นี้ได้ฟังกัน ” “ พระเจ้าค่ะ ”
ครั้นชายหนุ่มได้รับคำเชื้อเชิญจากองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเช่นนั้น ก็ดีใจยิ่งนัก ที่จะได้ทูลเรื่องราวที่พานพบมาเมื่อครู่ให้พระองค์ได้ทรงทราบ “ ข้าแต่พระพุทธองค์ หม่อมฉันมีความยินดีเป็นอย่างยิ่งพระเจ้าค่ะ ที่ได้กราบทูลเรื่องราวที่ปีติยิ่ง ให้พระองค์ได้ทรงทราบพระเจ้าค่ะ ” “ ขออุบาสกจงเล่ามาเถิด ” “ พระเจ้าค่ะ ” ชายหนุ่มเล่าปาฏิหารย์ที่เพิ่งเกิดขึ้นเมื่อครู่ให้องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงทราบว่าตัวเอง ว่าตัวเองสามารถเดินข้ามแม่น้ำอจิรวดีอันกว้างใหญ่มาได้ด้วยวิธีใด “ ด้วยหม่อมฉัน มีความปีติ ยึดเอาพระพุทธองค์เป็นที่ตั้งมั่นแห่งจิต จึงทำให้หม่อมฉันก้าวข้ามแม่น้ำอจิรวดีมาได้ เสมือนการเดินอยู่บนพื้นดินพระเจ้าค่ะ ” “ ดูก่อนเถอะ อุบาสกอุบาสิกาทั้งหลาย มิใช่เพียงอุบาสกท่านนี้เท่านั้น ที่ระลึกถึงพระพุทธคุณแล้วได้ที่พึ่ง หากแต่กาลก่อนมา ก็เคยเกิดปาฏิหาริย์เช่นนี้ขึ้นแล้ว ”
ในอดีตกาลอันไกลโพ้น เมื่อครั้งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสวยชาตินามว่า กัสสปะ ได้มีพระอริยสาวกผู้เป็นพระโสดาบันโดยสารเรือไปทำธุระยังต่างแดนกับช่างตัดผมผู้หนึ่ง “ ท่านเจ้าค่ะ ดิฉันต้องขอรบกวนท่าน ให้ช่วยดูแลสุขทุกข์ของสามีดิฉันระหว่างการเดินทางในครั้งนี้ด้วยนะเจ้าค่ะ ” “ เจ้าอย่าได้ห่วงอันใดเลย ตลอดการเดินทางนี้ เราจักช่วยดูแลสามีเจ้าให้เอง ” “ ท่านรับปากอย่างนี้ ดิฉันก็สบายใจขึ้นมาหน่อย ว่าท่านและสามีของดิฉันจะกลับมาตามกำหนดเวลาได้อย่างปลอดภัย ” “ ดูแลตัวเองดี ๆ นะจ๊ะที่รัก เสร็จธุระแล้วตัวพี่จะกลับมากอดเจ้าให้ชื่นใจ พี่ไปล่ะ ”
การเดินทางในครั้งนี้ใช้ระยะเวลาเดินทางนับสิบวันกว่าจะถึงเมืองท่าที่ทั้งสองมีธุระที่จะต้องไปจัดการค้าขาย “ เฮ้อ นี่ก็เพิ่งจะผ่านไปได้ ห้าวันเอง เรายังมาไม่ถึงครึ่งทางเลยด้วยซ้ำ ข้าเริ่มคิดถึงบ้านขึ้นมาแล้วสิ ” “เอาน่ะ จะทำการใหญ่ ต้องใจเย็นๆ นะน้องชาย นี่อีกไม่ถึงสิบวัน เดี๋ยวเราก็ถึงที่หมายกันแล้ว ” “ อืม ข้าจะอดทนต่อไปแล้วกัน ไปทำงานต่างเมืองครานี้ ข้าต้องเก็บเงินกลับมาสร้างเนื้อสร้างตัวให้ได้ คอยดูเถอะ ” ล่วงเข้าสู่วันที่เจ็ด เรือสำเภาที่ทั้งสองอาศัยข้ามฝั่งทะเล ก็ประสบเข้ากับพายุหมุนลูกใหญ่ที่ก่อตัวขึ้นมาท่ามกลางมหาสมุทร “ ท่านดูพายุหมุนนั้นสิ เห็นทีเรือเราของเราคงจะแย่แน่งานนี้ ”
“ อาจจะไม่แย่อย่างที่ท่านคิดก็ได้ ว่าแต่เราเข้าไปหาที่หลบพายุกันในเรือดีกว่า อีกไม่นานมันก็ผ่านไปแล้วล่ะ ” ยังไม่ทันที่ชายหนุ่มทั้งสองจะเข้าไปหาที่หลบพายุในเรือได้ตามที่คาดการไว้ พายุหมุนก็โหมเข้ามาปะทะกับเรืออย่างจัง ความแรงและเร็วของพายุส่งผลให้เรือสำเภาที่ทั้งสองโดยสารมาอับปางลงสู่ก้นมหาสมุทรในทันที
“ อ้าก...พ่อจ๋า แม่จ๋าช่วยลูกด้วยเถิด จะจมน้ำตายอยู่แล้ว โอ๊ย โอ๊ย ลูกยังไม่อยากตายเลย ” “ นะโมตัสสะ ภควโต อะระหะโต คุณพระคุณเจ้าช่วยลูกด้วย ลูกยังสั่งสมบุญไม่เต็มที่ โอมนะโมพุทธายะ อะระหังสัมมา ” เรือสำเภาที่ทั้งคู่โดยสารมา พังพ่ายยับให้กับพายุหมุนที่ก่อตัวและเข้าโจมตีเรือที่ลอยล่องมาอย่างรวดเร็ว จนเรือแตกและจมลงสู่ก้นทะเล ผู้คนที่โดยสารมากับลำเรือตายหมด ยกเว้นก็แต่พระอริยสาวกกับช่างตัดผมเท่านั้นที่รอดมาได้ราวปาฏิหาริย์ “ น้ำทะเลนี้เค็มชะมัด โอ้โห สงสัยว่าเราจะเป็นพันธ์ตายอยาก ” “ สาธุ ขอให้เราทั้งสองมีชีวิตอยู่รอดปลอดภัยกลับถึงบ้านด้วยเถิด ” หลังดีอกดีใจที่รอดตายจากเหตุการณ์เรือแตกมาได้ทั้งคู่ก็พยุงตัวเกาะไม้กระดานเรือเรื่อยไป สุดแต่กระแสน้ำจะพัดพา เลยผล่อยหลับไปด้วยความเหนื่อยอ่อน
จวบจนตะวันแดงสาดแสงกล้าในบ่ายของวันใหม่ ทั้งคู่จึงได้สติฟื้นคืนขึ้นมาอีกครั้ง ด้วยถูกความร้อนของดวงตะวันแผดเผา “ โอ้ย นี่เราอยู่ที่ไหนละเนี่ย โอ้ย หิวชะมัดเลย นั่นเกาะนี่น่าไม่ได้การล่ะ ต้องรีบปลุกให้เค้าตื่นขึ้นมา ช่วยกันพายกระดานเข้าเกาะ ก่อนที่น้ำทะเลจะพัดให้เราห่างออกไป ” ความดีใจที่ได้พบผืนดินอีกครั้ง บวกกับความหิวโหยจึงทำให้ชายหนุ่มร้องเรียกพระอริยสาวกที่ยังนอนสลบไศลไม่ได้สติตื่นขึ้นมาอย่างรีบร้อน “ นายท่านๆ ตื่นเถอะเร็วเข้าเรารอดตายแล้ว ” “ โอ้ยปวดเมื่อยร่างกายไปหมดเลย มีอะไรรึ ทำไมเจ้าถึงได้ตื่นตกใจขนาดนั้น ” “ เกาะ นายท่าน เกาะ ” “ ไหนล่ะ เรายังไม่เห็นอะไรเลย ”
“ ไม่ใช่ทางนั้นนายท่าน ทางนี้ มาเถอะเรามาช่วยกันเอามือ พายกระดานนี้เข้าเกาะกันดีกว่า หิวจนตาลายแล้วนี่ เผื่อที่นั้นจะมีอะไรให้เรากินให้รอดตายได้ ” ความอ้างว้างในทะเลและประสบการที่เลวร้ายที่เพิ่งผ่านกันมาเมื่อวาน ทำให้คนทั้งสองเร่งฝีพายแข่งกับกระแสน้ำอย่างไม่คิดชีวิตเมื่อเห็นแผ่นดินอันเป็นที่ตั้งของความหวังซึ่งจะทำให้มีชีวิตยืนยาวอยู่ต่อไป “ช่วยเร่งฝีพายเข้าอีกนิดเถิดนายท่าน ” “ เราก็เต็มที่แล้วนี่ อย่างเร่งนักเลย เราเหนื่อยเหลือเกิน ” “ อดทนอีกนิดแล้วกันนายท่าน ข้าว่าอีกไม่กี่อึดใจก็จะถึงเกาะแล้ว ”
มิช้านานทั้งสองก็พายกระดานเรือแตกมาจนถึงเกาะที่เคยมองเห็นอยู่ไกล ๆ จากนั้นก็ล้มตัวนอนแผ่หราบนพื้นทรายทันที ที่เท้าสัมผัสพื้นดินได้อีกครั้ง ด้วยความหิวโหยและเหน็ดเหนื่อยเป็นกำลังกับเรื่องราวที่ผ่านมา “ อืม ในที่สุดก็มาถึงจนได้ เรานี่เหนื่อยแทบขาดใจให้ได้เลยล่ะ เฮ้อ ค่อยยังชั่ว ” “ ข้านี่แทบขาดใจตาย เพราะหิวจนไส้กิ่วแล้วนายท่าน วานก่อนก็ไม่ได้กินอะไรก่อนเรือล่มเสียด้วยสิข้าว่าเดี๋ยวเราพักเหนื่อยก่อนสักครู่ แล้วค่อยสำรวจเกาะหาผลหมากรากไม้กินกันให้รอดตายดีกว่านะ ” “ อือ ได้สิ เราก็หิวเหมือนกัน” หลังพักฟื้นจนพอมีกำลังกลับมา ชายหนุ่มที่ต่างกันทั้งวัยวุฒิและศีลสัตย์ที่ถือครอง ก็พากันตลอนสำรวจเกาะเล็ก ๆ นั้นไปจนทั่ว เพื่อเสาะหาลูกไม้หรือผักหญ้าประทังชีวิต “ หือ จะมีอะไรที่พอจะกินประทังชีวิตได้บ้างนะ หิวเหลือเกินแต่ยิ่งเดินยิ่งนาน ยิ่งไม่เห็นอะไร ”
“ ต้นไม้แต่ละต้นก็ดูน่าตาคุ้นๆ เหมือนต้นมะม่วง ต้นขนุนแถวบ้าน แต่ทำไมถึงไม่เห็นลูกเห็นดอกเลยละนี่ เห็นทีคงจะต้องทนหิวไปอีกนานแล้วเรา ” ค้นหากันอยู่นานจนเกือบทั่วเกาะทั้งคู่ก็ยังคงไม่พบเจอผลไม้หรือหัวเผือกหัวมัน ที่จะพอนำมากินประทังชีวิตได้ เลยได้แต่หยุดนิ่งอยู่กับที่ เหมือนจะจำนนท์กับชะตากรรมที่พบเจออย่างนั้น “ เอ้ สงสัยว่าจะพากันมาอดตายที่เกาะนี้กันแล้วละมั่ง ดูเกาะก็อุดมสมบูรณ์ดี แต่ทำไมไม่มีหัวเผือกหัวมันให้เราขุดกินเลยนะ ขนาดนก หนู ก็ยังไม่เห็นมีสักตัวเลยเนี่ย ” ขณะที่ชายหนุ่มที่เป็นช่างตัดผมกำลังหมกมุ่นครุ่นคิดเรื่องปากเรื่องท้องอยู่นั้น พลันสายตาก็เหลือบไปเห็นกระต่ายตัวอ้วนพีโผล่ออกมาจากรูหนึ่ง ใกล้ๆ กับพงหญ้าเขียวขจีกอใหญ่
“ ขอบคุณสวรรค์ที่ส่งอาหารมาให้ข้าน้อยผู้ยากไร้ รอข้าเดี๋ยวนะเจ้าอาหารจานเด็ด ข้าจะจัดการกับเจ้าเดี๋ยวนี้ล่ะ ” ชายหนุ่มหันไปเห็นก้อนหินขนาดกำลังเหมาะมืออยู่บนพื้นใกล้ตัว ก็ค่อยๆ ก้มตัวลงไปคว้าก้อนหินนั้นขึ้นมา ก่อนจะออกแรงขว้างก้อนหินไปโดนหัวกระต่ายเคราะห์ร้ายเข้าอย่างจัง “ เสร็จข้าแล้ว รอดตายแล้วละงานนี้ ”
ด้วยความดีใจที่จะไม่ต้องอดตายบนเกาะอันเปลี่ยวร้างเช่นนี้ ช่างตัดผมจึงรีบจัดการถอนขน ควักเครื่องใน ติดไฟปิ้งย่างซากกระต่ายในทันทีโดยไม่รอช้า “ กลิ่นมันช่างหอมหวนชวนทานเสียจริง ๆ นี้ก็ย่างจนได้ที่แล้ว ไปตามนายท่านมากินเนื้อกระต่ายย่างดีกว่า ” เนื้อกระต่ายสดๆ ย่างจนเหลืองหอมช่วยกระตุ้นให้ท้องของช่างตัดผมหนุ่มร้องโครกครากจนไม่อาจรอต่อไปได้อีกช้านาน ดังนั้นเขาจำต้องผละจากตำแหน่งที่นั่งย่างกระต่ายไปชั่วครู่ เพื่อออกไปตามพระอริยสาวกให้มาทานเนื้อกระต่ายด้วยกัน “ นี่น่ะนายท่าน ข้าว่าอาหารมื้อนี้จะทำให้เรารอดตายไปได้อีกสองสามวันเลยล่ะ ฮ่า ฮ่า ฮ่า ข้านี่มันเก่งจริง ๆ เลย ” “ เจ้าไปขุดหัวเผือกหัวมันในอีกด้านหนึ่งของเกาะมาได้เยอะเลยรึนี่ ” ช่างตัดผมไม่เสียเวลาตอบคำถาม ด้วยความหิวผนวกกับความภูมิใจในฝีมือหาอาหารของตนจึงได้แต่เดินอมยิ้มมุ่งตรงไปที่กองไฟย่างกระต่ายอย่างรีบเร่ง “ นี่ไงนายท่าน อาหารมื้อสำคัญที่จะทำให้เราทั้งคู่ไม่อดตาย เรารีบมากินกันเถอะ ข้าหิวจนจะยืนไม่ไหวต่อไปอีกแล้ว ”
ครั้นเห็นอาหารที่ช่างผู้เป็นช่างผมเตรียมไว้ให้ พระอริยสาวกก็ได้แต่อ้ำอึ้ง ยืนกรานปฏิเสธสิ่งที่จะมาดับความหิวโหยนั้นอย่างเป็นแม่นมั่น “ นี่คือเนื้อกระต่ายส่วนของนายท่าน อ่ะ รับไปสิ ” “ เราต้องขอบคุณเจ้ามาก ที่เตรียมอาหารนี้ไว้แก่เรา แต่เราคงขอปฏิเสธความหวังดีของเจ้าในครั้งนี้เสีย ” “ อ้าว ทำไมละนายท่าน หรือว่าเนื้อกระต่ายไม่น่ากิน ” “ เบื้องหลังเนื้อกระต่ายนี้ก็คือหนึ่งชีวิตที่ท่านพรากมา หากข้ากินเนื้อกระต่ายร่วมกับเจ้า ก็คงไม่ต่างไปกับการทำปานาติบาต จึงถือว่าผิดศีลในข้อหนึ่ง ดังนั้นเราจะขอตั้งจิตมั่นในศีล และยึดเอาศีลเป็นที่พึ่งให้พ้นเพศภัย ” “ งั้นก็ตามแล้วกัน ข้ากินคนเดียวทั้งตัวก็ได้ ไหวอยู่แล้ว ฮ่า ฮ่า ฮ่า ” เมื่อพระอริยสาวกยืนกรานปฏิเสธเนื้อกระต่ายอย่างแข่งขัน ช่างตัดผมหนุ่มจึงจัดการเนื้อกระต่ายที่ฆ่าและจัดการปรุงเองกับมือหมดไปเพียงชั่วเวลามานาน “ เอิ้ก อิ่มจัง นอนเอาแรงสักงีบดีกว่า ”
ณ ที่นี้ นอกจากพระรัตนตรัยแล้ว เราก็ไม่มีที่พึ่งอื่นใด ฉะนั้นแล้วเราจะระลึกถึงคุณพระรัตนตรัยนี่แหละเป็นที่พึ่งยามคับขัน ขณะที่พระอริยสาวกเจ้าระลึกถึงคุณพระรัตนตรัยอยู่นั้น พลันพญานาคราชที่อาศัยอยู่บนเกาะแห่งนั้นก็ปรากฎกายขึ้นมา หลังพญานาคปรากฏกายขึ้นมาเหนือผืนน้ำได้มานาน
ก็เนรมิตร่างกายของตัวเองให้เป็นเรือสำเภาลำใหญ่ เต็มไปด้วยรัตนะ 7 ประการ เสากระโดงทั้งสาม ทำจากแก้วมณีสีอินทนิล ใบเรือและคันใบทำจากทอง เชือกทุกเส้นบนเรือทำจากแร่เงินเรือสำเภางามลอยอ้อยอิ่งมาบริเวณชายเกาะที่คนทั้งสองพักผ่อนอยู่อย่างเงียบเชียบ เหมือนจงใจจะไม่ให้คนทั้งคู่รู้สึกตัวกัน
“ บนเกาะนี้ มีใครจะไปชมพูทวีปกับเราไหม ” “ โอ๊ มีเรือจะไปชมพูทวีปผ่านมาทางนี้พอดีเลย “ ช้าก่อนท่าน เราขออาศัยเรือไปชมพูทวีปด้วยคน ” “ เราไม่ได้หมายถึงเจ้า แต่เราหมายถึงท่านผู้นั้นต่างหาก ” “ ด้วยเหตุผลอันใดหรือที่ทำให้ท่านเจาะจงเลือกเพียงเราขึ้นไปโดยสารบนเรือของท่านเพียงลำพัง ทำไมท่านไม่รับชายผู้นี้ขึ้นไปด้วยล่ะ ” “ เพราะชายผู้นั้น เป็นผู้ทุศีล ผิดศีลในข้อปานาติบาต ด้วยเหตุนี้เราจึงนำเรือมารับแต่เพียงท่าน ” “ ถ้าเป็นเช่นนั้น เห็นจะไม่เข้าที เพราะตัวเรานี้ ได้รับปากกับภรรยาของเขาไว้ว่า เราจะแลเขาระหว่างการเดินทางมาด้วยกันในครั้งนี้ หากเป็นเช่นนี้ เราใคร่ขออนุโมทนาบุญในส่วนที่เราได้ทำทานและด้วยศีลภาวนาที่รักษามาตลอดชีวิตให้กับเขาด้วยเถิด ” “ ข้าพเจ้าขออนุโมทนา สาธุ ” “ ถ้าเช่นนั้น เราขอเชิญท่านทั้งสองขึ้นมาบนเรือเถิด ” เทวดาประจำสมุทรบนเรือพญานาคจำแลงได้เหาะลงมาพาชายหนุ่มทั้งสองขึ้นเรือ แล้วพาลอยล่องมุ่งหน้าสู่ชมพูทวีป
เรือสำเภางามล่องลอยมาเพียงชั่วไม่นานก็ถึงฝั่งชมพูทวีป อันเป็นบ้านเกิดของคนทั้งสอง พร้อมทั้งมอบทรัพย์สมบัติให้ทั้งคู่ไว้อีกด้วย “ ดูเถิดท่านทั้งสอง นี่แหละคือผลของศรัทธา ศีลและจาคะ จึงทำให้มีพญานาคแปลงตนเป็นเรือ นำอุบาสกผู้มีศรัทธาไปถึงจุดหมายด้วยประการฉะนี้ บุคคล เราจึงควรคบหาแต่สัตบุรุษ และพึงทำความสนิทสนมกับสัตบุรุษ เพราะการอยู่ร่วมกับสัตตบุรุษเช่นนี้ นายช่างตัดผมจึงถึงแก้ความสวัสดี ” “ ขอรับกระผม ” เมื่อกล่าวจบ พญานาคก็กลับวิมานของตนไป
พระศาสดาทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาแสดงแล้ว ทรงประกาศสัจธรรม ในเวลาจบสัจธรรม อุบาสกตั้งอยู่ในสกทาคามิผล แล้วทรงประชุมชาดกว่า อุบาสกโสดาบันในกาลนั้นครั้นเจริญมรรคให้ยิ่ง ๆ ขึ้นไปก็นิพพาน
พญานาค กำเนิด พระสารีบุตร
ส่วนเทวดาประจำสมุทร คือ เราตถาคตนี้แล
