อรัญญิก แปลว่า เกี่ยวเนื่องด้วยป่า ผู้อยู่ในป่า ผู้เที่ยวไปในป่า
อรัญญิก ในคำวัดใช้หมายถึงภิกษุผู้อยู่ประจำในป่าที่เรียกว่า อรัญวาสี และภิกษุผู้ถือธุดงค์ข้ออยู่ในป่าเป็นกิจวัตร เรียกว่า พระอรัญญิก
พระอรัญญิกโดยทั่วไปจะมีธรรมเนียมปฏิบัติโดยเฉพาะต่างหากเพื่อความอยู่ผาสุกในป่าหรือในขณะออกธุดงค์ เรียกว่า อรัญญิกวัตร หรือ อารัญญิกวัตร เช่น ลุกขึ้นแต่เช้ามืด นุ่งห่มเป็นปริมณฑล เตรียมบาตรเข้าไปบิณฑบาตในหมู่บ้านรับอาหารด้วยความเคารพสำรวม ฉันแล้วเก็บบาตรใส่ถุง คล้องบ่า เดินทางต่อไป เป็นต้น
อรัญญิก ใช้เรียกธุดงค์ข้อหนึ่งของพระอรัญญิกว่า อรัญญิกธุดงค์ แปลว่า องค์คุณ เครื่องกำจัดกิเลสของผู้ถือการอยู่ป่าเป็นกิจวัตร