คัมภีรภาพ

.....หน้าที่รับผิดชอบของคฤหัสถ์

.....พระพุทธองค์ได้ทรงกำหนดเป็นอริยวินัยหรือหน้าที่ของผู้เป็นพุทธศาสนิกชนซึ่งเป็นคฤหถ์ ต้องประพฤติปฏิบัติต่อพระสงฆ์ไว้เป็นตัวอย่างให้ดู ๕ ประการ คือ

.....๑. ปฏิบัติต่อท่านด้วยจิตเมตตา

.....๒. พูดกับท่านด้วยจิตเมตตา

.....๓. คิดต่อท่านด้วยจิตเมตตา

.....๔. ให้การต้อนรับด้วยความเต็มใจ

.....๕. ถวายทานเนืองนิตย์ หมายความว่า การถวายทานเป็นหน้าที่ของคฤหัสถ์ ผู้เป็นพุทธศาสนิกชนทุกคน พระพุทธองค์ทรงกำหนดพระวินัยให้ภิกษุเลี้ยงชีพด้วยการบิณฑบาต ไม่ทรงอนุญาตให้พระภิกษุประกอบอาชีพใดๆ นอกเหนือจากการบิณฑบาต ทั้งนี้เพราะทรงมีพระประสงค์จะให้พระภิกษุได้ปฏิบัติหน้าที่ ๒ ประการให้สมบูรณ์ คือ ศึกษาและปฏิบัติตามพระธรรมวินัยอย่างเคร่งครัดจริงจัง เพื่อให้เป็นผู้บริสุทธิ์สะอาดทั้งกาย วาจา ใจอย่างสมบูรณ์ สามารถเป็นเนื้อนาบุญให้คฤหัสถ์ ประการหนึ่ง และเป็นครูบาอาจารย์สั่งสอนธรรมะหรือวิชาความเป็นมนุษย์ให้แก่คฤหัสถ์อีกประการหนึ่ง

.....ดังนั้น คฤหัสถ์ต้องปฏิบัติหน้าที่ของตนให้สมบูรณ์เช่นกัน เพื่อจะได้มีพระรัตนตรัยไว้เป็นที่พึ่งที่ระลึกตลอดไป และเพื่อความสงบร่มเย็นของมวลสมาชิกโดยรวม ตลอดจนชาติบ้านเมืองสืบไป

.....สำหรับข้อ ๑ ถึงข้อ ๔ นั้น พุทธศาสนิกชนที่มีศรัทธาในพระพุทธศาสนาอย่างแท้จริง ได้ศึกษาและปฏิบัติตามพระธรรมคำสั่งสอนอยู่เป็นปกติ ย่อมประพฤติปฏิบัติต่อพระภิกษุได้สมบูรณ์ทั้ง ๔ ประการ

.....ในสภาพสังคมปัจจุบัน ที่สื่อมวลชนพยายามประโคมข่าวพระทุศีลเพียงไม่กี่รูป แต่มีผลกระทบต่อสังฆมลฑลโดยรวม เพราะประชาชนจำนวนไม่น้อยเลิกทำนุบำรุงพระภิกษุสงฆ์โดยรวม ด้วยไม่แน่ใจว่าภิกษุรูปใดเป็นพระแท้

.....ดังนั้น จึงเป็นหน้าที่ของพระภิกษุสงฆ์ผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบทั้งหลายทั่วสังฆมณฑล ต้องร่วมมือร่วมใจกันกู้สถานการณ์ในเชิงลบของสงฆ์ในขณะนี้ให้ฟื้นคืนดีกลับมาโดยเร็ว เพราะถ้าปล่อยให้ประชาชนชาวพุทธเสื่อมศรัทธาต่อสงฆ์ลงไปเรื่อยๆ ในที่สุด พวกเขาก็จะกลายเป็นคนไม่มีธรรมะ อาจก่อปัญหาเลวร้ายต่างๆ ให้แก่ชาติบ้านเมืองหนักยิ่งขึ้น หรือมิฉะนั้นประชาชนก็อาจจะถูกศาสนาอื่นแย่งชิงไป ในที่สุดชาวไทยก็จะแตกแยกออกเป็นหลายกลุ่มหลายเหล่า ขาดความสามัคคีของชนในชาติ เมื่อความขัดแย้งทวีความรุนแรงขึ้น ก็จะเกิดการต่อสู้และฆ่าฟันกันเอง ดังที่ปรากฏเป็นข่าวเป็นระยะๆ เสมอมาในหลายประเทศ เหตุการณ์ดังกล่าวนี้ย่อมเป็นอันตรายอย่างยิ่งต่อความอยู่รอดและความวัฒนาถาวรของพระพุทธศาสนา

.....คฤหัสถ์ที่ปฏิบัติหน้าที่ทั้ง ๕ ข้อ ตามพระพุทธกำหนดโดยสมบูรณ์ ย่อมได้ชื่อว่า เป็นผู้ปิดป้องทิศเบื้องบนไว้ดีแล้ว

.....อนึ่ง สิ่งที่คฤหัสถ์ทั้งหลายจะต้องตระหนักก็คือ คนเราทุกคนจำเป็นต้องมีความรู้ทั้งทางโลกและทางธรรม จึงจะสามารถดำเนินชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างสงบสุข ไม่เบียดเบียนกัน และมีความเจริญก้าวหน้า ความรู้ทางโลก จำเป็นต้องมีครูบาอาจารย์ เป็นผู้อบรมสั่งสอนชี้แนะฉันใด ความรู้ทางธรรมก็ฉันนั้น จำเป็นต้องมีครูบาอาจารย์อบรมสั่งสอนชี้แนะเช่นเดียวกัน แต่ครูบาอาจารย์ที่ทรงภูมิรู้ทางธรรมส่วนใหญ่ก็คือพระภิกษุสงฆ์

.....ผู้ที่ได้ยิน ได้ฟังข่าวการประพฤติผิดธรรมวินัยของพระภิกษุบางรูป ซึ่งอาจเป็นเรื่องจริงบ้าง ไม่จริงบ้าง แล้วเกิดความคิดว่า ตนจะเลิกนับถือพระสงฆ์ เลิกเข้าวัดปฏิบัติธรรม ความคิดเช่นนี้เป็นความคิดของคนไร้ปัญญา ขาดโยนิโสมนสิการ ไม่รู้จักพิจารณาอย่างรอบคอบ จึงปิดกั้นประโยชน์อันจะเกิดขึ้นแก่ตนอย่างน่าเสียดาย

.....คนมีปัญญาจะรู้ว่า การศึกษาและปฏิบัติธรรมเป็นสิ่งจำเป็นยิ่งในชีวิต ความรู้ในพระพุทธศาสนาเป็นความรู้อันประเสริฐสุด หาไม่ได้ในคำสอนของศาสดาองค์ใดในโลก เพราะเป็นคำสอนที่สามารถนำพาผู้ศึกษาและปฏิบัติให้บรรลุความหลุดพ้นได้

.....ดังนั้น แทนที่จะตัดขาดประโยชน์ของตนเองอย่างมักง่าย เราก็ควรพิจารณา เลือกเฟ้นแสวงหาพระภิกษุผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ ผู้เป็นกัลยาณมิตร แล้วเข้าไปนอบน้อม ฝากตัวเป็นศิษย์กับท่าน

.....อย่างไรก็ตาม พึงระลึกถึงกรณีทั้ง ๒ ต่อไปนี้ไว้เป็นอุทาหรณ์เตือนใจตนเองเสมอ

.....กรณีแรก คือพระเจ้าอชาตศัตรู ในครั้งแรกได้ยกย่องนับถือนักบวชทุศีล คือ พระเทวทัตเป็นครูอาจารย์ จึงเป็นเหตุให้พระองค์สร้างกรรมหนักถึงขึ้นทำปิตุฆาต (อนันตริยกรรม ๕ คือ กรรมที่หนักที่สุดฝ่ายบาปอกุศล ซึ่งให้ผลทันที ประกอบด้วย ๑.มาตุฆาต ฆ่ามารดา ๒.ปิตุฆาต ฆ่าบิดา ๓.อรหันตฆาต ฆ่าพระอรหันต์ ๔.โลหิตุปบาท ทำร้ายพระพุทธเจ้าจนถึงพระโลหิตห้อขึ้นไป ๕.สังฆเภท ทำสงฆ์ให้แตกกัน) แม้ภายหลังต่อมา จะมีโอกาสได้เข้าเฝ้าพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มีความเข้าใจซาบซึ้งในรสพระธรรม ถึงขั้นทรงเป็นองค์อุปถัมภกพระพุทธศาสนาตลอดชีวิต แต่ก็ต้องเสวยบาปกรรมในนรกอเวจีภายหลังสวรรคต

.....กรณีที่ ๒ คือ พระองคุลิมาล แม้จะได้ชื่อว่าเป็นมหาโจร เพราะฆ่าคนตายมาแล้วถึง ๙๙๙ คน ตามกลลวงของอาจารย์ แต่เมื่อพระพุทธองค์เสด็จไปโปรด กลับใจได้ขอบวช ต่อมาก็ได้สำเร็จเป็นพระอรหันต์