สัมโมทนียกถา

บทที่ ๑๐๕
บุคคล ๒ ท่านในวันอาสาฬหบูชา
(ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘ วันอาสาฬหบูชา)

                 วันนี้เป็นวันอาสาฬหบูชา เมื่อถึงวันนี้มีบุคคลสำคัญอย่างน้อย ๒ ท่าน ที่ควรระลึกถึงด้วยความยกย่อง เทิดทูน ถือเป็นแบบอย่าง

                ท่านแรก คือ พระอัญญาโกญฑัญญะ วันนี้ในสมัยพุทธกาล ท่านได้ฟังปฐมเทศนาจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จนได้บรรลุธรรมเป็นปฐมสาวก ทำให้พระรัตนตรัยเกิดขึ้นครบ ๓ ประการ

                  เหตุที่พระอัญญาโกญฑัญญะได้บรรลุธรรมก่อนใคร¹ เพราะกุศลธรรมในอดีต ท่านมีอัธยาศัยชอบทําบุญก่อนใครๆ พืชพันธุ์ธัญญาหารที่ออกใหม่ ท่านจะนำมาทำบุญก่อนบริโภค แล้วตั้งความปรารถนาให้ได้บรรลุธรรมเป็นปฐมสาวก เมื่อถึงคราวบุญบารมีเต็มเปี่ยม ท่านก็สมปรารถนาที่ได้ตั้งใจไว้

                  ท่านที่สอง คือ มหาอุบาสิกาวิสาขา เป็นผู้ทูลขอพร ๘ ประการจากพระบรมศาสดา เมื่อถวายปัจจัย ๔ ที่สมควรแก่สมณบริโภค หนึ่งในพรทั้ง ๘ ประการ คือ ผ้าอาบน้ำฝน

                  พระบรมศาสดาตรัสถามว่า เธอเห็นอานิสงส์อะไรจึงขอพร ๘ ประการ

                 มหาอุบาสิกาวิสาขากราบทูลมีสาระสำคัญว่า เมื่อมีพระภิกษุที่เคยเข้ามาในกรุงสาวัตถีมรณภาพ พระองค์ทรงพยากรณ์ว่า พระภิกษุนั้นได้บรรลุอริยผล ตั้งแต่พระโสดาบันจนถึงพระอรหันต์

                  หม่อมฉันก็จะดีใจว่า² พระคุณเจ้าต้องเคยบริโภคใช้สอยปัจจัย ๔ ของหม่อมฉันเป็นแน่ เมื่อหม่อมฉันระลึกถึงบุญได้ก็จะปลื้มใจ เมื่อปลื้มใจก็จะอิ่มใจ เมื่ออิ่มใจ กายจะสงบ เมื่อกายสงบ จิตก็ตั้งมั่น หม่อมฉันเห็นอานิสงส์นี้จึงขอพร ๘ ประการ

                     ใจของมหาอุบาสิกาวิสาขา เป็นประดุจใจของโยมมารดาของพระภิกษุสงฆ์ทุกรูป ที่เข้ามาในกรุงสาวัตถี

                     กาลล่วงไป ๒,๕๐๐ กว่าปี ชื่อของท่านทั้ง ๒ ถูกกล่าวขานทุกครั้งในวันอาสาฬหบูชา และจะถูกกล่าวขานตราบที่ยังมีพระพุทธศาสนา

                     วันนี้ท่านทานบดีทั้งหลายได้ชื่อว่า ดำเนินตามปฏิปทาของบัณฑิตทั้ง ๒ ในกาลก่อน

¹ประวัติพระอัญญาโกณฑัญญะ มก. ๓๒/๒๔๑, มจ. ๒๐/๒๕
²นางวิสาขา มก. ๗/๒๘๗, มจ. ๕/๒๒๔