สรุปขั้นตอนการปฏิบัติตามคำสอนในพระพุทธศาสนา
ขั้นที่หนึ่ง สัพพะปาปัสสะอะกะระณํ การไม่กระทำบาปทั้งปวง ได้แก่ไม่ทำชั่วทั้งกาย วาจา ใจ คือ เว้นจากอกุศลกรรมบถ ๑๐
ขั้นที่สอง กุสะลัสสปะสัมปะทา ทำความดีให้เต็มที่ ได้แก่ กระทำกุศลกรรมบถ๑๐ หรือ บำเพ็ญทาน รักษาศีล เจริญภาวนา หรือ มีจิตประกอบด้วย มหากุศลจิต ๘ หรือ บุญญกิริยาวัตถุ ๑๐
ขั้นที่สาม สะจิตตะปะริโยทะปะนัง ทำจิตให้ผ่องใส
ทําจิตให้ผ่องใส
จิตผ่องใส ด้วยการทำให้สงบ เรียกว่า สมถะหรือสมาธิ |
จิตผ่องใส ด้วยการทำให้มีปัญญา (เห็นแจ้ง) เรียกว่า วิปัสสนา |
มีวิธีการ คือ สถานที่ทํางานของจิต ได้แก่อารมณ์กรรมฐาน ๔๐ |
มีวิธีการ คือ สถานที่ทำงานของจิต ได้แก่ รูป นาม แยกอย่างละเอียดได้ ๖ - ขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ - ธาตุ ๑๘ - อินทรีย์ ๒๒ - อริยสัจ ๔ วิธีทํางาน ปฏิจจสมุปบาท ๑๒ |
วิธีทํางาน ทำให้จิตตั้งมั่นอยู่ในอารมณ์กรรมฐาน |
วิธีทํางาน ทำโดยการพิจารณารูปนาม |
ผลที่ได้รับสูงสุด คือ ฌาน อภิญญา |
ผลที่ได้รับสูงสุด คือ วิปัสสนา มร ผล นิพพาน วิปัสสนา - กล่าวโดยย่อ สิกขา ๓ - กล่าวโดยปานกลาง วิสุทธิ ๗ - กล่าวโดยพิสดาร โพธิปักขิยธรรม ๓๗ |
ปัจฉิมลิขิต
การได้เกิดเป็นมนุษย์นั้น ต้องมีบุญกุศลส่งผลเกื้อหนุนมาเป็นอันมาก นับเป็นบุญลาภขั้นแรก
เป็นมนุษย์แล้วยังได้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ไม่พิกลพิการ มีสติปัญญาปกติ นับเป็นบุญลาภขั้นที่สอง
ยิ่งได้เป็นมนุษย์ที่มีโอกาสได้พบพระพุทธศาสนา นับว่าเป็นบุญลาภขั้นที่สาม
เมื่อพบแล้ว ได้ศึกษาเล่าเรียนประพฤติปฏิบัติตาม นับเป็นบุญลาภขั้นที่สี่
บุญลาภขั้นสุดท้ายอันเป็นขั้นสูงสุด คือได้รับผลจากการประพฤติปฏิบัติตามหลักธรรมนั้น
ผลจากการประพฤติปฏิบัติธรรม แม้จะได้รับไม่ถึงขั้นตัดวัฏฏสงสารได้ แต่กุศลกรรมย่อมส่งผลให้ไปสู่สุคติ มีโอกาสสร้างสมอบรมบารมีให้สูงยิ่ง ๆ ขึ้นไปในภพชาติหน้าต่อไป (บารมี หมายถึงคุณความดีที่บำเพ็ญอย่างยิ่งยวด เพื่อบรรลุจุดหมายอันสูงยิ่งคือนิพพาน)
สรุปแล้วหน้าที่ของคน ก็คือการบำเพ็ญบารมี ไม่ใช่กระทำอย่างอื่น เพราะเมื่อบำเพ็ญบารมีจนครบ ๑๐ ประการ คือ ทาน ศีล เนกขัมมะ ปัญญา วิริยะ ขันติ สัจจะ อธิษฐาน เมตตา และอุเบกขา เต็มเปี่ยมบริบูรณ์แล้ว ย่อมพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิด
หน้าที่การสร้างบารมี จึงเป็นสิ่งสูงสุด เป็นคุณประโยชน์อันยิ่งใหญ่ที่ทุกคนเกิดมาควรจะต้องกระทำ จึงจะไม่เสียชาติเกิด
เราคือใคร | ทำไฉน | ไม่ฉงน |
รู้ว่าตน | เป็นเพียงคน | เท่านั้นหรือ |
รู้แค่นั้น | ไม่ต่างกัน | กับกระบือ |
เพราะรู้ชื่อ | และรู้แซ่ | แล้วแก่ตาย |
จริงแล้วควร | รู้แจ้งใจ | ให้ถ่องแท้ |
จิตแน่วแน่ | ทําหน้าที่ | ที่มีได้ |
สร้างบารมี | กําจัดทุกข์ | ทุกวันไป |
วันหนึ่งไซร้ | พ้นวัฏฏะ | ชำนะมาร |
อุบาสิกาถวิล ( บุญทรง ) วัติรางกูล