กวางเนรคุณ
นายพรานคนหนึ่งหากินทางล่าสัตว์อยู่ในป่า วันหนึ่งเข้าป่าไปล่าเนื้อตามปกติ เหลือบไปเห็นกวางตัวหนึ่งกำลังและเล็มใบไม้เพลินอยู่จึงขึ้นหน้าไม้แล้วย่องเข้าไปใกล้ๆหมายจะยิงให้ถนัด บังเอิญไปเหยียบกิ่งไม้แห้งเข้าทำให้กวางรู้สึกตัวแล้ววิ่งหนีสุดชีวิต นายพรานวิ่งไล่ตามติดๆ กวางวิ่งลัดเลาะไปตามต้นไม้ได้สักพักหนึ่งก็เห็นพุ่มไม้ใหญ่พุ่มหนึ่งจึงกระโจนเข้าไปแอบซ่อนหายใจระห่ำอยู่
นายพรานวิ่งไล่ตามกวางมาจนถึงพุ่มไม้นั้น แต่ไม่เฉลียวใจว่ากวางแอบซ่อนอยู่จึงวิ่งเลยไปฝ่ายกวางเห็นนายพรานวิ่งผ่านไปแล้วจึงหมอบนิ่งอยู่จนหายตกใจและหายเหนื่อย สังเกตเห็นพุ่มไม้ที่ตนแอบซ่อนอยู่กำลังผลิใบเต็มต้น คิดว่าช่างเป็นโชคดีแท้ๆ ที่ได้มาซ่อนตัวอยู่ในพุ่มไม้ที่กำลังแตกใบอ่อนอันเป็นอาหารอันโอชะพอดี จึงหมอบและเต็มใบอ่อนกินเพลินจนลืมเรื่องร้ายที่เพิ่งผ่านมา จนกระทั่งใบอ่อนร่อยหรอลง เกิดเป็นช่องโหว่ตรงนั้นตรงนี้ แต่กวางก็ไม่รู้สึกตัวว่าตัวเองกำลังทำอะไรอยู่ส่วนนายพรานวิ่งตามกวางไปได้พักหนึ่งเห็นไม่ทันแน่จึงเดินกลับทางเก่า พอดีผ่านที่พุ่มไม้นั้นอีก สังเกตเห็นพุ่มไม้ไหวๆ จึงย่องเข้าไปใกล้ๆ เห็นกวางกำลังและเริ่มใบอ่อนเพลินอยู่จึงขึ้นหน้าไม้แล้วยิ่งไปทันทีโดยที่กวางไม่ทันรู้ตัว
ลูกศรได้ปักเข้าที่ลำคอของกวางพอดี พอถูกยิงกวางสะดุ้งสุดตัวแต่ยังไม่ตายทันที รู้ตัวว่าตัวเองทำผิดเสียแล้วที่กินไปอ่อนของพุ่มไม้จนเกิดช่องโหว่ให้นายพรานเห็นตัวได้ ก่อนตายกวางได้ร้องเปรยออกมาว่า“บุคคลได้นอนหรือนั่งอยู่ภายใต้ร่มเงาของต้นไม้ใด ไม่ควรจะหักรานกิ่งของต้นไม้นั้น เพราะผู้ทำเช่นนั้นชื่อว่าเป็นผู้ประทุษร้ายมิตร เราต้องมาตายเพราะเนรคุณต่อพุ่มไม้ที่ได้อาศัยรอดตายมาแล้วแท้ๆ”เปรยได้เท่านี้กวางก็สิ้นลม
เรื่องนี้สื่อความให้เห็นว่า
ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่อยู่รอบๆ ตัวเราไม่ว่าจะเป็นต้นไม้ อากาศ ภูเขา แม่น้ำลำคลอง ถนนหนทาง สวนธารณะท่าน้ำ ศาลาพักร้อนริมทาง ล้วนมีบุญคุณและช่วยเหลือเกื้อกูลเราทั้งสิ้น เรียกได้ว่าเป็นมิตรที่มีบุญคุณต่อคนเราเป็นอย่างมากการไม่รู้จักบุญคุณและไม่ช่วยกันดูแลรักษาสิ่งเหล่านี้เรียกว่าความอกตัญญู การทำลายล้างให้หมดไป เช่นตัดต้นไม้ เผาป่าระเบิดภูเขา บุกรุกป่าเป็นต้นก็ดี การทำร้ายสิ่งแวดล้อมให้เสียสภาพไป เช่นทิ้งขยะลงในคูคลองทำให้สกปรกเน่าเหม็น ก่อมลพิษในอากาศทำให้อากาศเสียเป็นต้นก็ดี เรียกว่าการประทุษร้ายมิตร เรียกอีกอย่างหนึ่งว่าการเนรคุณ คนที่อกตัญญู คนที่ประทุษร้ายมิตร และคนที่เนรคุณต่อธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมท่านว่าเป็นคนบาป คนบาปทั้งหลายย่อมได้รับผลแห่งการกระทำของตน เช่นใช้น้ำในแม่น้ำคลองไม่ได้เพราะสกปรก สูดอากาศเข้าไปทุกวันทำให้เกิดโรคต่างๆ ต้องประสบภัยพิบัติต่างๆ เช่นน้ำท่วมบ้าง ฝนแล้งบ้าง อากาศร้อนจัดบ้าง แต่ส่วนใหญ่จะไม่ค่อยรู้สึกผิดกันว่าผลทั้งหมดนี้ตนเองมีส่วนก่อให้เกิดขึ้นด้วยเหมือนกัน
