พระมหาเถระผู้เป็นต้นแบบ
สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ พระมหาเถระผู้สูงด้วยสมณศักดิ์ เปี่ยมด้วยคุณธรรม งดงามด้วยศีลาจารวัตร มากด้วยปรีชาสามารถในงานของการคณะสงฆ์ครบถ้วนทุกด้าน ได้รับเกียรติคุณกว้างไกล ทั้งภายในหมู่ของพุทธศาสนิกชนชาวไทยและจากนานาประเทศ
ชาติภูมิ สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุโ ป.ธ. ๙)
นามเดิม ช่วง สุดประเสริฐ เกิดเมื่อวันที่ ๒๖ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๔๘ ตรงกับวันพุธขึ้น ๘ ค่ำ เดือน ๑๐ ปีฉลู ณ ตำบลราชาเทวะ อำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ
บรรพชา เมื่อวันที่ ๑ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๘๒ ณ วัดสังฆราชา ลาดกระบัง กรุงเทพมหานคร โดยมีพระครูศิลาภิรัต (ทอง) เจ้าอาวาสวัดลาดกระบังเป็นพระอุปัชฌาย์
อุปสมบท เมื่อวันที่ ๑๑ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๘๘ ณ วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร โดยมีพระครูบริหารบรมธาตุ (ป่วน เกสโร) วัดนางชี เป็นพระอุปัชฌาย์ พระครูสมณธรรมสมาทาน ( พระมงคลเทพมุนี สด จันทสโร) วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ เป็นพระกรรมวาจาจารย์
ตำแหน่งหน้าที่ทางการคณะสงฆ์ในปัจจุบัน
- เป็นเจ้าอาวาสวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ
- เป็นกรรมการมหาเถรสมาคม
- เป็นเจ้าคณะใหญ่หนเหนือ
- เป็นแม่กองบาลีสนามหลวง
- เป็นประธานคณะพระธรรมจาริก
- เป็นรองแม่กองงานพระธรรมทูต รูปที่ ๒
- เป็นอดีตคณะกรรมการ ศ.ต.ภ.
พระผู้เป็นเสาหลักแห่งสังฆมณฑล
ในงานหลัก ๆ ของการคณะสงฆ์นั้น หลวงพ่อเจ้าประคุณสมเด็จฯ จากที่ผ่านมานั้นเป็นที่ประจักษ์ได้ว่า มีความโดดเด่นไปทุก ๆ ด้าน ได้แก่
งานด้านการปกครอง นอกจากจะเป็นเจ้าอาวาสพระอารามหลวงขนาดใหญ่อย่างวัดปากน้ำ ภาษีเจริญแล้ว ท่านยังเคยเป็นเจ้าคณะภาค ๓ ภาค ๑๗ ภาค ๗ ซึ่งกล่าวได้ว่าเคยผ่านการปกครองดูแลคณะสงฆ์มาแล้วเกือบทุกภูมิภาค ทั้งภาคกลาง ภาคใต้ และภาคเหนือ โดยเฉพาะในปัจจุบันดำรงตำแหน่งสูงสุดในสายพระสังฆาธิการ คือเจ้าคณะใหญ่หนเหนือ รวมทั้งยังเป็นกรรมการมหาเถรสมาคม อันเป็นองค์กรสูงสุดของการปกครองคณะสงฆ์อีกด้วย
งานด้านการศึกษา จากเคยรับภาระหน้าที่เป็นพระอาจารย์สอนปริยัติธรรม เป็นกรรมการตรวจสอบความรู้ประโยคธรรม-บาลีสนามหลวง เป็นพระอาจารย์ใหญ่และเจ้าสำนักเรียนแล้ว ปัจจุบันได้ดำรงตำแหน่งแม่กองบาลีสนามหลวง และประธานคณะกรรมการฝ่ายศาสนศึกษาของมหาเถรสมาคม ซึ่งถือว่าอยู่ในฐานะที่มีบทบาทสำคัญในด้านการศึกษาของคณะสงฆ์เป็นอย่างยิ่งแล้วนั้นเอง การศึกษาพิเศษ ได้ศึกษาสมถวิปัสสนาตามแนววิชชาธรรมกาย ตั้งแต่เป็นสามเณร จนปัจจุบัน
งานด้านการเผยแผ่ ชื่อว่าเป็นนักเทศน์ เป็นยอดพระธรรมกถึกแห่งยุครูปหนึ่งแล้ว ยังมีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่อีกมากมาย ทั้งภายในและต่างประเทศ อาทิ เป็นองค์อุปถัมภ์ชมรมพุทธศาสตร์สากล เป็นรองแม่กองงานพระธรรมทูตรูปที่ ๒ เป็นประธานคณะพระธรรมจาริก โดยเฉพาะบทบาทในด้านการเจริญศาสนสัมพันธ์กับนานาประเทศนั้น นับว่าหลวงพ่อเจ้าประคุณสมเด็จฯ เป็นพระมหาเถระของไทยที่ได้รับการยอมรับยกย่องจากพุทธบริษัทต่างชาติต่างนิกายเป็นอย่างยิ่ง ทั้งในศรีลังกา บังคลาเทศ เนปาล ญี่ปุ่น ไต้หวัน สาธารณรัฐประชาชนจีน
งานด้านการสาธารณูปการ และสาธารณสงเคราะห์ ได้ดำเนินการบูรณปฏิสังขรณ์เสนาสนะและก่อสร้างถาวรวัตถุมากมายในวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ เองแล้ว ยังได้เป็นผู้นำและช่วยสนับสนุนดำเนินการในที่อื่น ๆ อีกหลายแห่ง ทั้งในประเทศและต่างประเทศ นับเป็นมูลค่าหลายร้อยล้านบาท ซึ่งมีทั้งพระอุโบสถ พระวิหาร เสนาสนะ โรงเรียนพระปริยัติธรรม หอสมุดกลางพระพุทธศาสนา ตึกสงฆ์อาพาธ พระไตรปิฎกหินอ่อน รถรับบริจาคโลหิตฯ โดยเฉพาะทุนมูลนิธิหลวงพ่อวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ ที่เจ้าประคุณสมเด็จฯ ได้ก่อตั้งขึ้นมานั้น นับว่ามีส่วนสำคัญในการสนับสนุนงานของพระพุทธศาสนาและสาธารณประโยชน์อย่างมากมาย
เหล่านี้แสดงถึงบทบาทและผลงานด้านต่าง ๆ ของเจ้าประคุณสมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์โดยย่อ ๆ เท่าที่ยกมานี้ น่าจะเพียงพอต่อการที่จะกล่าวว่าท่านคือ “พระผู้เป็นเสาหลักที่สำคัญรูปหนึ่งแห่งสังฆมณฑลในปัจจุบันโดยแท้”
กว่าจะได้มาเป็น “สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์” เมื่อนับย้อนไปในเส้นทางชีวิต ซึ่งเป็นเพียงลูกชายชาวบ้านธรรมดา ๆ ที่ก้าวเข้าสู่เส้นทางธรรม จนได้มาเป็นสามเณรน้อย เป็นพระมหา เป็นพระราชาคณะ จนกระทั่งมาเป็น “สมเด็จพระราชาคณะ”แล้วในวันนี้ ในขณะนี้..นับว่าเป็นเส้นทางที่ไม่ธรรมดาเลย เพราะทว่ากว่าที่จะก้าวมาถึงจุดนี้ได้ นอกจากจะต้องมีบุญเก่าที่ได้บำเพ็ญมาอย่างดีแล้วนั้น ยังต้องอาศัยความมุ่งมั่นใฝ่รักดี มีมานะอดทนพยายามของตนเอง รวมทั้งต้องอาศัยความมีบุญวาสนาที่ได้ครูบาอาจารย์ดี ๆ อีกด้วย คอยสนับสนุน
โดยหลวงพ่อเจ้าประคุณสมเด็จฯ ได้ชื่อว่าเป็นผู้มีครูดี และได้รับการถ่ายทอดแบบอย่างที่ดีงามมาครบถ้วนทุกด้าน อันได้แก่
๑.แบบอย่างด้านการบริหาร การปกครอง ได้แบบอย่างจากเจ้าประคุณสมเด็จพระสังฆราชฯ (ปลด กิตติโสภมหาเถร) วัดเบญจมบพิตรฯ ในช่วงที่ไปศึกษาเล่าเรียน และรับหน้าที่เป็นเลขานุการของเจ้าประคุณสมเด็จพระสังฆราชณ พระองค์นั้น
๒. แบบอย่างด้านวิปัสสาธุระ ได้แบบอย่างทางด้านวิปัสสนาธุระจากพระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนี หลวงพ่อวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ
๓. แบบอย่างทางด้านคันถธุระ ได้แบบอย่างจากเจ้าประคุณสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ฟื้น ชุตินธโร) แห่งวัดสามพระยา
บนเส้นทางชีวิตภายใต้ร่มกาสาวพัสตร์ของหลวงพ่อเจ้าประคุณสมเด็จฯ นั้น แม้ว่าจะเป็นเส้นทางที่ต้องผ่านบทฝึก บททดสอบมาอย่างหนักแล้วนั้น สิ่งต่าง ๆ เหล่านั้นกลายเป็นปัจจัยผลักดันให้ท่านมีความเจริญรุ่งเรืองก้าวหน้าในพระศาสนามาโดยลำดับดังนี้
สมณศักดิ์
พ.ศ.๒๔๙๗ สอบไล่ได้ เปรียญธรรม ๙ ประโยค
พ.ศ.๒๔๙๙ ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ เป็นพระศรีวิสุทธิโมลี
พ.ศ.๒๕๐๕ เป็นพระราชเวที
พ.ศ.๒๕๑๐ เป็นพระเทพวรเวที
พ.ศ.๒๕๑๖ เป็นพระธรรมธีรราชมหามุนี
พ.ศ.๒๕๓๐ เป็นพระธรรมปัญญาบดี
พ.ศ.๒๕๓๘ เป็นสมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์
จากประจักษ์พยานสำคัญที่ยืนยันความเป็นต้นแบบอันเลิศของหลวงพ่อเจ้าประคุณสมเด็จฯ เป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นจากพระเถรานุเถระต่าง ๆ รวมทั้งจากบรรดาลูกศิษย์ลูกหาที่ใกล้ชิดหรือพระภิกษุสามเณรในวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ ที่อยู่ภายใต้การปกครองดูแลของท่านนั่นเอง ย่อมเป็นสิ่งยืนยันถึงความเป็นที่ตั้งแห่งศรัทธาความสามารถอันเอนกประการของท่าน ทั้งเกี่ยวกับ
ท่านเป็นผู้ที่เคร่งครัดในระเบียบแบบแผน ใช้หลักเหตุผลเป็นองค์ประกอบในการบริหารงานบุคคล สิ่งที่ลูกศิษย์ลูกหาให้ความเคารพรักท่านอย่างยิ่งก็คือ ความเมตตาและความเที่ยงธรรมของท่าน
ในการทำงาน ท่านรู้จักใช้คนที่เหมาะกับงาน การมอบหมายงานท่านจะสั่งงานอย่างชัดเจน และเปิดโอกาสให้ซักถามหรือโต้แย้งได้ เพราะท่านเป็นผู้เคารพในเหตุผล และที่สำคัญก็คือ ท่านเป็นคนจดจำได้อย่างแม่นยำ มอบหมายภารกิจการงานใดให้ใครไปแล้วก็ติดตามงานตลอดไม่มีลืม
สิ่งอันเป็นที่ประจักษ์ไม่ว่าจะเป็นจากผู้ใกล้ชิด หรือท่านที่ได้รู้จักในหลวงพ่อเจ้าประคุณสมเด็จฯ ยังปรากฏคุณธรรมเด่นเป็นเยี่ยมในประการต่าง ๆ อีก อาทิ
ความเป็นผู้ไม่ว่าร้ายใคร ด้วยความมีจิตใจเที่ยงธรรมและมีปิยวาจาเป็นปกติ หากจะตักเตือนหรือติเตียนผู้ใดก็ทำไปด้วยความเมตตา ด้วยมีความปรารถนาดีเป็นที่ตั้ง
ความมีโลกทัศน์กว้างไกล ด้วยเพราะท่านผ่านภาระความรับผิดชอบงานสำคัญ ๆ มามาก รวมทั้งได้มีโอกาสไปศึกษาดูงานทางพระพุทธศาสนามาแล้วอย่างกว้างขวางทั่วโลก รามทั้งท่านเข้าใจถึงสภาพของสังคมและปัญหาต่าง ๆ เป็นอย่างดี
ความองอาจงดงาม อันเนื่องมาจากความเป็นผู้ทรงภูมิธรรมความรู้และศีลาจารวัตร ยามต้องเข้าไปในท่ามกลางสมาคมของพระเถระผู้ใหญ่ทั้งไทยและต่างประเทศก็เป็นไปด้วยความองอาจมั่นคง งามสง่า เจริญด้วยมีความรุ่งเรืองในตนเอง
ความมีสัมมาคารวะอ่อนน้อม ถ่อมตน อยู่เป็นนิตย์สำหรับพระเถระผู้ใหญ่พรรษามากกว่า
ความเป็นผู้รู้จักบริษัท รู้จักชุมชน ท่านจะเป็นต้นแบบของผู้มีความเตรียมพร้อม ความเหมาะสมทั้งกับบุคคลและสถานที่ ทั้งงานรัฐพิธีหรือพระราชพิธี เป็นต้น
ปัจจุบัน สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ สิริอายุรวม ๘๐ พรรษา ตลอดระยะเวลา๖๐ ผู้ดำรงฐานะและภาระกิจอันยังคุณูปการแก่งานพระศาสนาและการคณะสงฆ์ไทยอย่างมากมายเป็นอเนกประการ เป็นที่ประจักษ์ถึงผลงานและคุณสมบัติต่าง ๆ เป็นที่ยกย่องเชิดชูยิ่ง ในภาพประวัติชีวิต อันเป็นแบบอย่าง ที่ใช้วันเวลามุ่งประกอบสมณกิจ มุ่งอุทิศบำเพ็ญให้เกิดผลทั้งประโยชน์ตนและประโยชน์แก่ชาวโลกอย่างต่อเนื่องมาจนปัจจุบัน
เนื่องในวาระครบแห่งชนมายุ ๘๐ ปีที่เวียนมาถึงในวันที่ ๒๖ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๔๘ นี้ เหล่าคณะศิษย์ กัลยาณมิตร ขอนอบน้อมสักการะถึงพระคุณอันยิ่งด้วยความเคารพบูชา ขอนอบน้อมตั้งจิตอธิษฐานอาราธนาบารมีธรรมแห่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โปรดส่งผลดลบันดาล อภิบาลปกป้องคุ้มครองและรักษาพระเดชพระคุณหลวงพ่อ ตลอดจนปราศจากอุปสรรคภัยอันตรายทั้งปวง เจริญรุ่งเรืองในธรรมแห่งองค์สมเด็จพระบรมศาสดา รวมทั้งสถิตเป็นทักขิไนยบุคคลอันพิสุทธิ์ ประจักษ์แก่เหล่าศิษยานุศิษย์ทั้งหลายตลอดกาลนาน.
