ทุกชีวิตไม่ว่าเราจะไปอยู่ตรงไหน มีเงื่อนไขทั้งนั้น...
เป็นนักบวช จะให้เขาเคารพกราบไหว้บูชา ให้โอกาสเราทำความดี ทำหยุด ทำนิ่ง ก็ต้องมีเงื่อนไข คือ มีกฎ ระเบียบ มีพระธรรมวินัย ที่จะทำให้เราแตกต่างจากชาวโลก ให้เราดีขึ้น สว่างขึ้น บริสุทธิ์ขึ้น
อยู่ทางโลก ได้เที่ยวเตร่สนุกสนาน เฮฮา มีครอบครัว ก็มีเงื่อนไขคือ มีพันธนาการของชีวิต ต้องทำมาหากิน ต้องเลี้ยงดูครอบครัว ไม่มีโอกาสได้ประพฤติปฏิบัติธรรม ได้สร้างความดี สร้างบารมีได้อย่างเต็มที่อย่างเช่นนักบวช
นักบวชไม่ต้องทำมาหากิน แต่ก็ต้องทำศีล สมาธิ ปัญญา ให้เจริญ ฝึกหยุด ฝึกนิ่ง ส่วนทางโลกเขาไม่ต้องทำอย่างนี้ เขามีครอบครัวได้ แต่ต้องทำมาหากิน
การทำมาหากินทางโลกลำบากมาก ลูกเอ๊ย กว่าจะได้เงินทองมา ต้องไปตบไปตีเขานะ ไม่ใช่หมายความว่าต้องไปตบเขาจริงๆ แต่หมายความว่า ต้องไปต่อสู้กับเขาทีเดียว มันลำบาก ทำมาหากินยังไม่พอจะกิน อย่าหวังทำมาหาเก็บ หรือทำมาค้าขาย ยิ่งทำมาสร้างบารมีนี่น้อยที่สุดเลย
เพราะฉะนั้น จะอยู่ในเพศสมณะก็มีเงื่อนไข เป็นฆราวาสก็มีเงื่อนไขเหมือนกัน จะอยู่ตรงไหนมีเงื่อนไขทั้งนั้น จะรับราชการทหาร เขาก็มีเงื่อนไขของทหาร จะเป็นพลเรือนก็มีเงื่อนไขของพลเรือน แต่ทางโลกนั้น สิ่งแวดล้อมมีแต่ผู้ทุศีล เราจะรักษาศีลให้บริสุทธิ์แม้เพียงข้อเดียวก็ยาก หากออกไปอยู่ทางโลก เราจะเป็นผู้ทุศีลไปโดยที่เราไม่รู้ตัว ส่วนทางธรรม มีระเบียบ มีวินัย แต่ว่าศีลเราจะบริสุทธิ์ จิตเราจะตั้งมั่น เราจะมีปีติสุขเป็นรางวัลตอบแทนให้กับตัวเรา
สรุปว่า ชีวิตไหนก็ไม่มีอิสระเท่ากับชีวิตของนักบวช เราเหมือนอยู่ที่แคบ แต่ใจเราจะไปสู่โลกกว้างที่ไม่มีขอบเขต เป็นอิสระ แต่ทางโลกเขาเหมือนอยู่ในโลกกว้าง แต่ใจเขาคับแคบ อึดอัด บอกใครก็ไม่ค่อยได้ นี่มันเป็นอย่างนี้นะลูกนะ
โอวาทพระเดชพระคุณพระราชภาวนาวิสุทธิ์
วันที่ ๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๙
