มีหลักการข้อหนึ่งของโยนิโสมนสิการ คนเรามีกาย วาจา ใจ ซึ่งเนื่องถึงกัน บางทีเรามองแต่เรื่องใจอย่างเดียว แล้วมักคุมไม่ค่อยอยู่ เพราะใจมันซน คิดไปคิดมาก็จะเผลอไปคิดอย่างเดิม กำลังจะสอนตัวเอง ฝืนให้คิดในสิ่งที่ดี คิดได้เดี๋ยวเดียว กลับไปคิดเรื่องเดิม น้อยใจอีกแล้ว
ถ้าเป็นเช่นนี้ วิธีการที่จะช่วยได้ คือ เอาวาจาช่วย เพราะวาจานี้แรงกว่าใจ ใจเป็นจุดเริ่มต้น เป็นประธานก็จริง แต่ถ้าเทียบน้ำหนักแล้ว เช่น คิดอยู่ห้านาที กับพูดห้านาที พูดแรงกว่า แล้วทำห้านาที ทำก็แรงกว่า ทางกายแรงกว่าวาจา วาจาแรงกว่าใจ แต่จุดเริ่มต้นมาจากใจ
พอเราไตร่ตรองแล้วว่าที่ถูกต้องต้องเป็นอย่างนี้ เราก็พูดออกมาเลย พูดกลางๆ สอนตัวเอง เป็นการตอกย้ำความคิดที่ถูกต้องในใจตัวเองให้หนักแน่นขึ้น
บางครั้งพูดไม่ค่อยถนัด เขิน ก็เขียนไดอารี่หรือบันทึกสอนตัวเอง เขียนไปสอนไป สองสามครั้งนี่เหมือนกับฉีดวัคซีน ฉีดยารักษาโรค ผลก็ดีขึ้นทันตาเห็น ดังนั้น อย่าย้ำคิดย้ำทำให้ใจตก แต่ให้คิดย้อนกลับในสิ่งที่ดี พูด และทำในสิ่งที่เป็นธรรมที่พระอริยเจ้าสรรเสริญ
