พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า
กิจฺโฉ มนุสฺสปฏิลาโภ
ความลับได้อัตภาพเป็นมนุษย์เป็นการยาก
คำนี้เกี่ยวกับ “แม่” อย่างไร?
พวกเราที่ได้เกิดมาเป็นคนนั่งอยู่ในที่นี้ อย่านึกนะ ตายไปแล้วจะได้กลับมาเกิดเป็นคนอีก ก่อนจะมาถึงวันนี้ทำผิดพลาด ฆ่าสัตว์ตัดชีวิตกันมาแล้ว มากบ้าง น้อยบ้าง ชีวิตต่อไปข้างหน้าขนาดรู้บุญ รู้บาปแล้ว จะเผลอทำกรรมหนักอีกรึเปล่าก็ไม่รู้ ขอเตือนนะ การได้แม่เป็นคนน่ะยากเอามากๆ เลย ถ้าบุญไม่พอ ไม่ได้แม่เป็นคนหรอก
จับพลัดจับพลูเข้าท้องสัตว์ เข้าท้องช้าง ม้า วัว ควายไปละก็ แม้จะมีสติปัญญามากแค่ไหน อย่างดีก็ได้แค่ควายที่ฉลาดที่สุดในโลก แต่ทำความดีไม่ได้ เพราะรูปร่างไม่ให้ นึกดูแล้วกัน มีปัญญาแต่พูดไม่ได้ ได้แต่ร้องเสียงควายแหงะๆ จะเกิดประโยชน์อะไรแม้กับควายด้วยกัน!
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงอุปมาความยากของโอกาสที่ใครคนใดคนหนึ่งจะได้เกิดในท้องแม่ที่เป็นคนว่า
“ในมหาสมุทรที่เวิ้งว้างสุดจะประมาณ มีเต่าตาบอด ๒ ข้างอยู่ตัวหนึ่ง กบดานอยู่ในท้องมหาสมุทรนั้นเป็นเวลา ๑oo ปี จึงจะโผล่ขึ้นมาหายใจเฮือกหนึ่งแล้วก็ดำลงไปกบดานตามเดิม พอครบ ๑oo ปี จึงจะโผล่าขึ้นมาใหม่ ในมหาสมุทรนั้นมีห่วงกลมๆ ตาเดียวลอยอยู่วงหนึ่ง ทรงกล่าวว่า โอกาสที่เจ้าเต่าตัวนี้พอโผล่ขึ้นมาแล้ว ได้จังหวะหัวสอดเข้าไปในห่วงตาเดียวนั้นพอดิบพอดีน่ะ ยากแสนยากอย่างไร การที่ชีวิตใดชีวิตหนึ่งจะได้เกิดมาเป็นคนนี้ยากยิ่งกว่านั้นอีก”
ฟังแล้วแทบจะหมดหวัง อย่าว่าแต่มหาสมุทรเลย เอาแค่อ่าวไทยเท่านั้นแหละ เอาเต่าไปปล่อยสักตัว ต่อให้ตาดีด้วย เอาห่วงกลมเท่าตัวเต่าไปหว่านสัก ๑oo ห่วง เรื่องจะดำผุดดำว่ายยังไงตามใจมัน โอกาสที่เจ้าเต่าตัวนี้จะโผล่หัวสอดเข้าไปในห่วงไม่ใช่เรื่องง่าย แล้วโอกาสที่จะเกิดเป็นคนอย่างที่พระพุทธองค์ตรัสจะยากแค่ไหน เพราะฉะนั้นจึงได้บอกว่า "เมื่อเกิดมาเป็นคนได้อย่างนี้แล้ว จะต้องใช้ชีวิตให้คุ้มค่า"
