สติปัฏฐานสูตรและสามัญญผลสูตร
วิธีการเจริญสมาธิภาวนาเพื่อให้เข้าถึงพระรัตนตรัยที่หลวงปู่วัดปากน้ำสอนนี้ ตรงกับสติปัฏฐานสูตรซึ่งพระพุทธองค์ตรัสอนให้ภิกษุพิจารณากายในกาย เวทนาในเวทนา จิตในจิต และธรรมในธรรมโดยการพิจารณากายในกายก็คือ การทำสมาธิโดยวางใจไว้ในตัวจนหยุดนิ่ง เมื่อถูกส่วนก็จะเห็นกายภายในซ้อนกันอยู่เป็นชั้น ๆ ดังกล่าว
กายภายในแต่ละกายนั้นก็มีเวทนาและมีจิตเหมือนกายมนุษย์ภายนอกเช่นกัน นอกจากจะมีเวทนาขันธ์ของกายภายนอกแล้ว กายภายในก็มีเวทนาขันธ์และขันธ์อื่น ๆ ด้วยจิตในจิต ก็คือนามขันธ์ของกายภายใน ได้แก่สังขารขันธ์ส่วนธรรมในธรรมก็คือดวงธรรม 6 ดวงซึ่งซ้อนเป็นชั้นๆ อยู่ภายใน ได้แก่ ดวงปฐมมรรค ดวงศีล ดวงสมาธิ ดวงปัญญา ดวงวิมุตติ ดวงวิมุตติญาณทัสสนะนั่นเอง
นอกจากนี้ในสามัญญผลสูตรพระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังตรัสถึง ภาวะจิตของภิกษุผู้ทำสมาธิไว้ว่า "ภิกษุนั้นเมื่อจิตเป็นสมาธิบริสุทธิ์ ผ่องแผ้ว... โน้มน้อมจิตไปเพื่อนิรมิตรูปอันเกิดแต่ใจ คือ นิรมิตกายอื่นจากกายนี้ มีรูปเกิดแต่ใจ มีอวัยวะน้อยใหญ่ครบถ้วน มีอินทรีย์ไม่บกพร่อง เปรียบเหมือนบุรุษจะพึงชักไส้ออกจากหญ้าปล้อง เขาจะพึงคิดเห็นว่า นี้หญ้าปล้อง นี้ไส้ หญ้าปล้องอย่างหนึ่ง ไส้อย่างหนึ่ง ก็แต่ไส้ชักออกจากหญ้าปล้องนั่นเอง อีกนัยหนึ่งเปรียบเหมือนบุรุษจะพึงชักดาบออกจากฝัก เขาจะพึงคิดเห็นว่า นี้ดาบนี้ฝัก ดาบอย่างหนึ่ง ฝักอย่างหนึ่ง ก็แต่ดาบชักออกจากฝักนั่นเอง อีกนัยหนึ่ง เปรียบเหมือนบุรุษจะพึงชักงูออกจากคราบ เขาจะพึงคิดเห็นว่า นี้งู นี้คราบ งูอย่างหนึ่ง คราบอย่างหนึ่ง ก็แต่งูชักออกจากคราบนั่นเอง...
Dr.James Santucci ได้วิเคราะห์สามัญญผลสูตรแล้วแสดงทรรศนะไว้ในบทความ โดยกล่าวถึงกายภายในที่เกิดขึ้นนี้ว่า เป็นกายที่ถอดออกได้ เป็นกายที่สมบูรณ์และเป็นเพราะการเข้าถึงกายภายในนี้เองที่ทำให้มีความสามารถทางจิตหรืออิทธิ (iddhi) เกิดขึ้น เช่น การแยกร่าง เดินบนน้ำ และเหาะในท่านั่งขัดสมาธิ ดังบทความว่า
"With concentrated mind, he produces a mind-made or psychicbody (mano-mayamkayam) and draws that body out of this body. Just as one were to remove a reed from the grass (mu?ja-) sheath, so too from the mind-made body is extracted a perfected mind-made
body."
แปลว่า ด้วยจิตที่ตั้งมั่นดีแล้วนั้น ท่านจะสามารถผลิตกายขึ้นด้วยจิต หรือกายสิทธิ์ (mind-made or psychic Body) (mano-mayam kayam) ได้ หรือถอดกายออกมาจากกายเดิม เหมือนเราถอนต้นอ้อออกจากกอหญ้า (munja) และภายในกายที่สร้างขึ้นด้วยใจนี้ก็ยังถอดออกได้อีกเป็นกายที่สมบูรณ
"With concentrated mind (and perhaps due to the perfected mindmade or psychic body) comes the ability to demonstrate the various psychic powers (iddhi-) such as becoming many, walking on water, and flying cross-legged."
แปลว่า ด้วยจิตที่ตั้งมั่น (และอาจเป็นเพราะกายภายใน) ทำให้มีความสามารถทางจิต หรือ อิทธิ(iddhi) เกิดขึ้น เช่น แยกร่าง เดินบนน้ำ และเหาะในท่านั่งขัดสมาธิ
เรื่อง "รูปอันเกิดแต่ใจ" ซึ่งหมายถึง "กายภายใน" ดังกล่าวนี้ พระพุทธองค์ยังตรัสไว้อีกในหลายพระสูตร ได้แก่ อัมพัฏฐสูตร, โสณทัณฑสูตร, กูฏทันตสูตร, มหาลิสูตร, ชาลิยสูตร, มหาสีหนาทสูตร, สุภสูตร, เกวัฏฏสูตร, โลหิจจสูตร โดยพระพุทธองค์ได้ตรัสในลักษณะเดียวกันกับในสามัญญผลสูตรนั่นแสดงว่ากายภายในเป็นกายที่มีอยู่จริง และสามารถเข้าถึงได้ด้วยการเจริญสมาธิภาวนาจนใจหยุดนิ่งดังกล่าว
หนังสือ GB 101 ความรู้พื้นฐานทางพระพุทธศาสนา
กลุ่มวิชาความรู้ทั่วไปทางพระพุทธศาสนา
